မ်ိဳးသုဥ္္းမည့္ အႏၲရာယ္မွ ကာကြယ္ထားရသည့္ ေရႊသမင္မ်ားကုိ အမဲလုိက္မႈမ်ားေၾကာင့္ အေကာင္ေရ ေလ်ာ့က်ေနဖြယ္ရွိ

ေဝ႐ိႈင္းေက်ာ္
ရန္ကုန္၊ ေမ ၁၅

ခ်ပ္သင္းေတာ႐ုိင္း တိရစၧာန္ ေဘးမ့ဲေတာအတြင္းရွိ ေရႊသမင္မ်ားႏွင့္ အျခားေတာ႐ုိင္း တိရစၧာန္မ်ားသည္ ေဒသခံမ်ား၏ အမဲလုိက္ျခင္းဒဏ္မ်ား ႀကံဳေတြ႕ေနရေၾကာင္း အဆုိပါ ေဘးမဲ့ေတာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ဦးမင္းေဆြက ေျပာသည္။ ေဒသခံမ်ားက ေထာင္ကြင္း၊ ေက်ာ့ကြင္းမ်ားကုိ အသုံးျပဳၿပီးအမဲ လုိက္ေနမႈမ်ားေၾကာင့္ ေရႊသမင္ မ်ား၏ အေကာင္ေရ တုိးလာမႈကုိ ေလ်ာ့နည္းလာႏုိင္ေစေၾကာင္း ၎က ထပ္မံသုံးသပ္ေျပာၾကားသည္။

”မုဆုိးေတြေတာ့ ဖမ္းမိတာေတြ မရွိေသးဘူး။ သူတုိ႔ေထာင္ထားတ့ဲ ေက်ာ့ကြင္းေတြေတာ့ ခဏခဏ မိပါတယ္။ ေသနတ္သံၾကားလု႔ိ သြားလုိက္တ့ဲအခါ လူေတြကေတာ့ မေတြ႕ေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ကင္းလွည့္ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္” ဟု ဦးမင္းေဆြက ေျပာသည္။ ခ်ပ္သင္း ေဘးမ့ဲေတာ အတြင္း ရွိ ေဒသခံမ်ားက ၎တုိ ့ အေျခခံစားဝတ္ေနေရး အဆင္ေျပေစရန္အတြက္ တူမီးေသနတ္၊ ေထာင္ကြင္းႏွင့္ ေက်ာ့ကြင္းတုိ႔ကုိအသုံးျပဳၿပီး အမဲလုိက္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ခ်ပ္ သင္းေဘးမ့ဲေတာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး႐ုံးမွ သိရသည္။

”ေတာကလည္း က်ယ္တယ္။ ဝန္ထမ္းအင္းအားကလည္း နည္းေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လုံၿခံဳေရးအားနည္းေနတာ ျဖစ္ပါတယ္”ဟု ဦးမင္းေဆြက ေျပာသည္။ အဆုိပါ ေဘးမဲ့ေတာအတြင္း ယခင္ႏွစ္မ်ားက အမဲလုိက္သူမ်ားသည္ ဝန္ထမ္းမ်ားကုိ ျပန္လည္ခုခံ ေနမႈမ်ားရွိခ့ဲေၾကာင္း ခ်ပ္သင္းေဘးမ့ဲေတာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး႐ုံးမွ သိရသည္။ ”ဒီႏွစ္မွာေတာ့ ဝန္ထမ္းေတြကုိ ျပန္လည္ခုခံတာ မရွိေသးပါဘူး” ဟု ဦးမင္းေဆြက ေျပာသည္။

ခ်ပ္သင္းေတာ႐ိုင္း တိရစၧာန္ ေဘးမဲ့ေတာသည္ စစ္ကုိင္းတုိင္း ေဒသႀကီး ကန္႔ဘလူခ႐ုိင္ ကန္႔ဘ လူၿမိဳ႕နယ္တြင္ တည္ရိွၿပီး ဧရိယာ မွာ ၆၆၅၆ဝ ဧက က်ယ္ဝန္း၍ စတုရန္းမိုင္အားျဖင့္ ၁ဝ၄ စတု ရန္းမိုင္အက်ယ္အဝန္းရွိသည္။ အဆုိပါ ေဘးမ့ဲေတာအတြင္းရွိ ေက်းရြာ (၃) ရြာႏွင့္ ေဘးမ့ဲေတာ ပတ္ဝန္းက်င္တြင္ ေက်းရြာ ၃၆ ရြာ၊ စုစုေပါင္းေက်းရြာ ၃၉ ရြာရွိ ေၾကာင္း သယံဇာတႏွင့္ သဘာ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးဌာနမွ သိရသည္။

ျမန္မ့ာေဒသရင္း ေရႊသမင္ သည္ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္တြင္ ထုတ္ျပန္ ထားသည့္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာ ႏုိင္ငံအတြင္း မ်ဳိးသုဥ္းမည့္ အႏၲ ရာယ္မွ ကာကြယ္ရမည့္ ေတာ႐ုိင္း တိရစၧာန္မ်ား စာရင္းအရ လုံးဝကာကြယ္ထားသည့္ ႏုိ႔တုိက္သတၱ ဝါမ်ားျဖစ္သည္။ ခ်ပ္သင္းေဘးမ့ဲေတာႏွင့္ ေရႊ သမင္ ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္းမ်ား ကုိ ယခင္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက လုပ္ေဆာင္ေနေသာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ Smithsonian Institution(SI) အဖြဲ႕ႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ ခ်ပ္သင္းေဘးမ့ဲေတာအပါအဝင္ သမင္တုိ႔၏ ေနရင္းေဒသမ်ားကုိ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္း သယံဇာတႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးဌာနမွ သိရသည္။

လက္ရွိတြင္ SI ၏အကူအညီ ျဖင့္ သမင္က်က္စားရာ ေဒသမ်ားသုိ႔ ကြင္းဆင္း၍ အခ်က္အလက္မ်ားစုေဆာင္းျခင္း၊ ႏုိင္ငံအဆင့္ ေရႊသမင္ထိန္းသိမ္းေရးစီမံခ်က္ ေရးဆြဲႏုိင္ေရးတုိ႔ကုိ ေဆာင္ရြက္ေနသည္။ ထုိနည္းတူ ခ်ပ္သင္းေဘးမ့ဲ ေတာႏွင့္ ေရႊသမင္ထိန္းသိမ္းေရး ကုိေဒသခံမ်ား ပူးေပါင္းပါဝင္ေဆာင္ ရြက္ႏုိင္ေရး၊ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံအေျခစုိက္ Indo-Myanmar Conservation (IMC) ႏွင့္ ျပည္တြင္း NGO ျဖစ္သည့္ေတာ႐ုိင္းတိရစၧာန္ မိတ္ေဆြမ်ားအသင္း (Friends oF Wildlife-Fow) တုိ႔ႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္း သိရသည္။