က်န္းမာေရးစနစ္ ႏွင့္ က်န္းမာေရး အသံုးစရိတ္

WHO  ရဲ႕ Health System Performance Index အရ က်န္း မာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ အေကာင္း ဆံုးကေန အဆိုးဆံုး တိုင္းျပည္ထိ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံေတြကို အမွတ္စဥ္ခ် လိုက္တဲ့အခါ ကမၻာ့ အေကာင္းဆံုး ဆရာဝန္၊ သမားေတာ္ႀကီးမ်ား စု စည္းရာလို႔ လက္မေထာင္ေနတဲ့ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုဟာ နံ ပါတ္ဝမ္း တစ္၊ ဂဏန္းတစ္ပဲလို႔ ထင္တစ္လံုး နဲ႔ ေနၾကရာက တ ကယ္တမ္း မွာေတာ့ အဆင့္ ၃၉ မွာသာ ရပ္တည္ ရရွာတယ္။ က်န္း မာေရးစနစ္ရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ရည္ အ ေကာင္းဆံုး အဆင့္(၁)က ျပင္သစ္ ႏိုင္ငံ၊ အဆင့္(၂)က အီတလီႏိုင္ငံ၊ UK က အဆင့္(၁၈)၊ အာရွစီးပြား ေရးဘုရင္ ဂ်ပန္ကေတာ့ အဆင့္ (၁ဝ)ပါ။ ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းတာ က ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ဒီဇယားမွာ အဆင့္(၁၉ဝ) ခ်ိတ္ပါ တယ္။ သူ႔ေနာက္မွာ ဘာကီယာဖူ ဆို တစ္ႏိုင္ငံသာ က်န္ပါေတာ့ တယ္။ (အထင္ေသးလြန္ၿပီး ရမ္း ထည့္တဲ့ Data  ေတြရယ္။ တိတိက် က် ဘယ္လိုမွ မရႏိုင္လို႔ မွန္းထည့္ တဲ့ Data ေတြေၾကာင့္ ဒီေလာက္ ျဖစ္ ရတာပါ။ အမွန္ေတာ့ Financial Contribution Component  တစ္ခုကလြဲရင္ ဒီေလာက္ အေျခ အေန မဆိုးပါ။)

ဒီလိုလည္း အေျဖထြက္ေရာ အရာရာ ငါသာ ပထမ လုပ္ခ်င္ၾက တဲ့ အန္ကယ္ဆမ္တို႔ မစၥတာ ယန္း ကီးတို႔ လူစုေဆြ႕ေဆြ႕ခုန္ေအာင္ မခံ မရပ္ႏိုင္ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ျပင္သစ္နဲ႔ အဂၤလန္မွာ ဆရာဝန္ တစ္ဦးရဲ႕ တစ္ႏွစ္ ပ်မ္းမွ်ဝင္ေငြဟာ ေဒၚလာ ေျခာက္ေသာင္းသာ ရွိေနခ်ိန္မွာ USA က ဆရာဝန္ တစ္ဦးဟာ တစ္ ႏွစ္ပ်မ္းမွ်ဝင္ေငြ ေဒၚလာ ႏွစ္သိန္း ေက်ာ္ရွိပါတယ္။ က်န္းမာေရး အ သံုးစရိတ္ကို ၾကည့္ဦးမလား။ ျပင္ သစ္နဲ႔ အီတလီက က်န္းမာေရးအ တြက္ ႏိုင္ငံ့ GDP (Gross Domes-tic Product)  ရဲ႕ ၉ ရာခိုင္ႏႈန္း၊  UK  က ၈ ရာခိုင္ႏႈန္း နီးပါးေလာက္ပဲ သံုးေနခ်ိန္မွာ USA က က်န္းမာ ေရးအတြက္ GDP ရဲ႕ ၁၄ ရာခိုင္ ႏႈန္းေလာက္သံုးၿပီး ေဇာတိက ဇီဝက ဂိုက္ ဖမ္းေနပါတယ္။ ဒါနဲ႔ေတာင္ ဒီေလာက္ အဆင့္ ျဖစ္စရာလားဆို ၿပီး ေဒါမနႆ ပြားၾကတယ္ေလ။ စူပါမက မက္ဂါ အင္အားႀကီးမ်ား ဆိုေတာ့ WHO အၫႊန္းကိန္းဟာ မွန္ပံုမရဘူးလို႔ ယူဆၿပီး သူၾသဇာ ေညာင္းတဲ့ OECD ေခၚ စီးပြားေရး အက်ိဳးတူ ပူးေပါင္းေဆာင္ ရြက္ေရး အဖြဲ႕ကို Health System Perfor-mance Index အသစ္ တီထြင္ခိုင္းၿပီး တစ္စင္ ေထာင္ပါေလေရာ။ OECD Index အရလည္း သူ႕ရဲ႕က်န္းမာ ေရးစနစ္ အဆင့္ သတ္မွတ္ခ်က္ဟာ ဒံုးရင္းဒံုရင္းပါပဲ။ အလုပ္ပိုၿပီး တစ္ ရွက္ကေန ႏွစ္ရွက္ ျဖစ္ခဲ့ရတာသာ အဖတ္တင္ခဲ့တယ္။

ကမၻာ့ထိပ္သီး ပါဝါ ႏိုင္ငံႀကီး က်န္းမာေရး စရိတ္ေတြ ဒီေလာက္ ေသာက္ေသာက္လဲ သံုးစြဲၿပီး က်န္း မာေရးစနစ္က ဘာေၾကာင့္ထိပ္သီး  မျဖစ္ရတာတုန္း ဆိုတာ စိတ္ဝင္စား စရာပါပဲ။  US Health System Analysts မ်ားရဲ႕ သုံးသပ္ခ်က္အနႏၲ ထဲကအဓိက အေၾကာင္းကေတာ့ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈကို အ စိုးရက တာဝန္လံုးဝမယူဘဲ ပုဂၢလိ ကလက္ထဲ ဝကြက္အပ္ၿပီး Privatization  လုပ္ထားလို႔ ဒီလိုအျဖစ္ ဆိုးရတာပါပဲတဲ့ ခင္ဗ်။

ေခတ္သစ္ ေဘာဂေဗဒရဲ႕ ေဂါ့ ဖားသားႀကီး အဒမ္စမစ္က ”အစိုးရ က အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္း ကိုသာ တာဝန္ ယူပါေလ။ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမွန္ သမွ် လုပ္ငန္းရွင္ေတြ စိတ္ႀကိဳက္ လုပ္ပါေစ။ ေစ်းကြက္ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ကို မျမင္ရတဲ့လက္ (Invisible Hands) ေတြက သူ႕အလိုလိုထိန္း ညိႇေပးသြားလိမ့္မယ္” ဆိုတဲ့စကား ကို ေစ်းကြက္ စီးပြားေရး မာစတာ အန္ကယ္ဆမ္ တို႔က အင္မတန္ႏွစ္ သက္သကိုး။ ဒါနဲ႔ပဲ Health Care ကို ေစ်းကြက္ စီးပြားေရးပံုစံ လုပ္လို႔ ျဖစ္ျဖစ္ မျဖစ္ျဖစ္ ေစ်းကြက္ထဲ ဇြတ္ ထည့္ပစ္လိုက္ၾကေတာ့တာေပါ့။ ဒီမွာ ေမးစရာ ရွိလာတာက…

က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ ဟာ ေစ်းကြက္ဝင္ ကုန္ပစၥည္းလား။

အေျခခံ ေဘာဂေဒသီအိုရီမွာ ဝယ္လိုအား (Demand)၊ ေစ်းႏႈန္း (Price)နဲ႔ ဝင္ေငြ (Income) ေပၚ မူတည္ၿပီး ေစ်းကြက္ဝင္ ကုန္ပစၥည္း အမ်ိဳးအစားကို ေလးမ်ိဳးေလးစားခြဲ ၾကပါတယ္။

၁။ ပစၥည္းေစ်းႏႈန္း(Price) ႀကီးေန ၿပီး စားသံုးသူရဲ႕ဝင္ေငြ(Income) က နည္းေနရင္ အဲဒီပစၥည္းကို ဝယ္ လိုအားနည္းမယ္။ ပစၥည္းေစ်းႏႈန္း က်လာၿပီး ဝင္ေငြေကာင္း ေနရင္ ေတာ့ ပစၥည္းအေပၚ ဝယ္လိုအား ေကာင္းလာမယ္ ဆိုရင္ အဲဒီလိုကုန္ ပစၥည္း အမ်ိဳးအစားကို ပံုမွန္ကုန္ ပစၥည္း (Normal Goods) လို႔ ေခၚ ပါတဲ့။ လူသံုးကုန္ပစၥည္း အမ်ားစု ဟာ ဒီ ဃေအနါသမပ ထဲမွာ။

၂။ ပစၥည္းေစ်းႏႈန္း တက္သည္ ျဖစ္ေစ၊ က်သည္ျဖစ္ေစ၊ ဝယ္သူရဲ႕ ဝင္ေငြ အေျခအေန ဘယ္လိုရွိရွိ၊ ပစၥည္းတစ္ခု အေပၚ ဝယ္လိုအား က မေျပာင္းလဲဘဲ ဘယ္ေခတ္ ေရာက္ေရာက္ ပန္းပန္လ်က္ပါ ဆို တဲ့ ပစၥည္းမ်ိဳးကို မရွိမျဖစ္ ကုန္ ပစၥည္း (Essential Goods) တဲ့၊ အေျခခံစားေသာက္ကုန္ ပစၥည္း မ်ား ေပါ့။

၃။ပစၥည္းေစ်းႏႈန္းက အရမ္းခ်ိဳ သာတယ္၊ သံုးစြဲသူမ်ား ကလည္း မူးစုပဲစုဆိုတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဒီပစၥည္း မ်ိဳး အလြန္ ေရာင္းေကာင္းတယ္။ လူေတြရဲ႕ဘဝေတြ အဆင္ေျပ၊ လူ ေနမႈေတြ အဆင့္ျမင့္၊ ဝင္ေငြေတြ တိုးလာတာ နဲ႔အမွ် ဝယ္လိုအားက ဖုတ္ခနဲ ျပဳတ္က်တတ္တဲ့ ပစၥည္း မ်ိဳးကို မရွိသံုး ကုန္ပစၥည္း  (Inferior Goods) တဲ့ဗ်ား။ အသင့္စားေခါက္ ဆြဲထုပ္တို႔၊ 3 in 1 instant coffee mix  တို႔ဆိုတာ ဒီလိုအမ်ိဳးအစား တဲ့ဗ်ာ။ သိန္းငါးရာ ထီေပါက္ရင္ ေခါက္ဆြဲေျခာက္ကြန္ တိန္နာနဲ႔ တစ္လံုး ဝယ္စားမယ္လို႔ စိတ္ကူး ယဥ္တဲ့ လူမ်ိဳးေတြ႕ဖူးလို႔လား။ ဒါ ေၾကာင့္ ဒီပစၥည္းမ်ိဳး ထုတ္လုပ္ ေရာင္းခ်သူမ်ားဟာ လူေတြ အၿမဲ တမ္းဆင္းရဲ၊ စုတ္ျပတ္ၿပီး အမြဲ တကာ့ထြဋ္ေခါင္ ဘဝက မတက္ပါ ေစနဲ႔လို႔ ဆုေတာင္းရမလိုပါပဲ။

၄။ ဝယ္သူေတြက ဝင္ေငြ အလြန္ ေကာင္းခ်ိန္မွာ ဝယ္လိုအား အ တန္အသင့္ ရွိမယ္၊ ပစၥည္းေစ်းႏႈန္း ကေတာ့ ထိလုမိုးဆီ တိမ္သို႔မီ။ ဝင္ ေငြနည္းနည္း ေလ်ာ့သြားတာနဲ႔ လံုးဝကို မေရာင္းရေတာ့တဲ့ ပစၥည္း မ်ိဳးေတြကို ဇိမ္ခံကုန္ပစၥည္း (Lux-ury Goods)  ပါတဲ့။ ေက်ာက္မ်က္ ရတနာ၊ ဇိမ္ခံကားမ်ား စသည္ျဖင့္ ေပါ့။ ဒီပစၥည္းေရာင္းသူ ေတြက ေတာ့ လူေတြအားလံုး ေဇာတိက ဘဝကတစ္ျပားမွ မေလ်ာ့ပါေစနဲ႔ လို႔ ေန႔စဥ္ ဘုရားမွာ အခါတစ္ရာ ဆုေတာင္းမယ္ ထင္ပါတယ္။ ကု သိုလ္ရတာေပါ့ဗ်။

ေျပာခ်င္တာက အကယ္၍ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈဟာ ေရာင္းလို႔၊ ဝယ္လို႔ရတဲ့ ကုန္ပစၥည္း တစ္ခုဆိုရင္ အထက္ပါ ေလးမ်ိဳး ထဲက ဘယ္အမ်ိဳးအစား ပါဝင္ပါ သလဲ။ စဥ္းစားေတာ္မူ ၾကည့္ၾကပါ ေလ။ ေသခ်ာ စဥ္းစားရင္ ဘယ္အ မ်ိဳးအစားထဲမွ အတိအက် ထည့္လို႔ မရပါ။ ဒါေၾကာင့္ က်န္းမာေရးေစာင့္ ေရွာက္မႈကို ကုန္ပစၥည္းလို သေဘာ ထားခဲ့ရင္ေတာင္ ဒါဟာ လူထုနဲ႔ ဆိုင္ေသာ ကုန္ပစၥည္း (Merit Good, Public Good)  သာျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာတဲ့သူက ေျပာ၊ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈဟာ လူတစ္ဦးခ်င္း စီအတြက္ ဆိုရင္ မရွိမျဖစ္ကုန္ပစၥည္း ျဖစ္ၿပီး တိုင္းျပည္တစ္ခုလံုး အတြက္ ဆိုရင္ေတာ့ ဇိမ္ခံကုန္ပစၥည္း ပဲလို႔ စြပ္စြဲတဲ့ လူေတြလည္း ဒုနဲ႔ေဒး။ ေငြကုန္ေၾကးက် ခံႏိုင္တိုင္းေတာ့ က်န္းမာေရး စနစ္ တစ္ခုေကာင္း မလာတာကို ကိုေရႊ အေမရိကန္က အေကာင္းဆံုး သင္ခန္းစာျပသြားခဲ့ ပါၿပီ။ သို႔ေသာ္လည္း ေငြေၾကးကို လံုးဝ ထည့္သြင္း မစဥ္းစားဘဲ ေစ တနာ၊ ဝါသနာ၊ အနစ္နာသာ အ ရင္းတည္ၿပီး က်န္းမာေရး ေစာင့္ ေရွာက္မႈ လုပ္ငန္းႀကီး တစ္ခုလံုးကို လည္ပတ္လို႔ ရႏိုင္႐ိုးလား။ ဥဒၵစၥ၊ ကုကၠဳစ၊ ေဒါမနႆေတြ တိုးလာပါ လိမ့္မယ္။ က်န္းမာေရး ေစာင့္ ေရွာက္မႈလုပ္ငန္းဟာ ဥံဳ-ဟတ္ခ် ေလာင္း ေရာဂါေပ်ာက္ေစလို႔ မန္း မႈတ္ၿပီး ရွိသမွ်ေရာဂါ ေပ်ာက္ေစ မယ္ဆိုရင္ေတာင္ ဂါထာမန္းမႈတ္သူ စတဲ့ အရင္းအႏွီးလိုေသးတာကိုး။

(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)
Juan