3:48 pm
ေရာ္ဘာျခံ ဧက ၁၂ ဧကခန္႔ပုိင္ဆုိင္ေသာ ကုိမင္းဗညားဦးသည္ ယခုေတာ့ ၎၏ မိရုိးဖလာေရာ္ဘာလုပ္ငန္းကုိပင္ ရပ္ဆုိင္း ရမလုိျဖစ္ေနသည္။ မိဘမ်ား လက္ထက္ကတည္းက လုပ္ကုိင္ခဲ့ေသာ မုဒုံျမိဳ႕နယ္ အတြင္းက ေရာ္ဘာျခံလုပ္ငန္းသည္ သိပ္ အဆင္ မေျပေတာ့ေသာေၾကာင့္ အိမ္တြင္ပင္ စတုိးဆုိင္ေလးဖြင့္၍ ပုံမွန္၀င္ေငြရေစရန္လုပ္ေဆာင္ေနရျခင္းျဖစ္သည္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွ စတင္၍ ေရာ္ဘာေစ်းက်ဆင္းမႈ ဒဏ္ကုိ ၾကံၾကံခံရင္း ဆက္လက္လုပ္ကုိင္ခဲ့ေသာ္လည္း အိမ္နီးျခင္းႏုိင္ငံ မ်ားကဲ့ သုိ႔ ေစ်းကြက္ကုိ အဆင့္မီမီ တင္ပုိ႔ႏုိင္ျခင္း မရွိသည့္ အတြက္ ေရာ္ဘာေစ်းကြက္အတြင္း အခက္အခဲမ်ားစြာ ရင္ဆုိင္ခဲ့ရသည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ ေရာ္ဘာေစ်းကြက္ရာသီတြင္ RSS3 တစ္ေပါင္လွ်င္ ၁၂၀၀ က်ပ္၀န္းက်င္ရွိခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္ပုိင္းႏွစ္မ်ားတြင္ ၎ အမ်ိဳးအစားေရာ္ဘာ တစ္ေပါင္လွ်င္ ၈၅၀ က်ပ္သာ ရရွိခဲ့ေသာေၾကာင့္ ကုိမင္းဗညားဦး အပါအ၀င္ မြန္ျပည္နယ္ ရွိ ေရာ္ဘာေတာင္သူ မ်ားအတြက္ အၾကီးအက်ယ္ ဒုကၡေရာက္ခဲ့ၾကသည္။
၂၀၀၅ ခုႏွစ္ မတိုင္ခင္ ျမန္မာႏွစ္ရွည္ပင္လုပ္ငန္းဌာနအေနျဖင့္ ေရာ္ဘာဝယ္ယူေရးလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ခဲ့စဥ္က ေရာ္ဘာ က႑ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္ဖို႔ အတြက္ မ်ိဳးမ်ား၊ နည္းပညာမ်ားေဆာင္ရြက္ ေပးခဲ့ေသာေၾကာင့္ ေရာ္ဘာေစ်းကြက္ႏွင့္ အရည္အေသြးကို ထိန္းထားႏိုင္ ခဲ့သည္။ မြန္ျပည္နယ္ အတြင္း ေရာ္ဘာ စိုက္ပ်ိဳးဧက (၅)သိန္းရွိေသာ အနက္ (၉၀)ရာခိုင္ႏႈန္း သည္ ဧက (၂၀) ေအာက္ စိုက္ပ်ိဳးေသာ ၿခံငယ္ရွင္မ်ား ျဖစ္သည္။ အဆုိပါ ၿခံရွင္ငယ္မ်ားအေနျဖင့္ တစစ က်ဆင္းခဲ့ေသာ ေရာ္ဘာေစ်းေၾကာင္း ေငြေၾကးမစိုက္ထုတ္ႏိုင္ကာ အဆင့္ျမင့္ေရာ္ဘာျပား မ်ားထုတ္လုပ္ရာတြင္ပါ အခက္အခဲေတြ႔ေနသည္။
ေရာ္ဘာေစ်းသည္ ကမာၻ႔ ေစ်းကြက္ေပၚ တြင္ မွီခုိေနရကာ ထုိင္းႏုိင္ငံ တြင္ ေရာ္ဘာစုိက္ ေတာင္သူမ်ား အရႈံးေပၚခ်ိန္တြင္ ထုိင္းႏုိင္ငံ အစုိးရ က ေငြစုိက္ထုတ္ ၀ယ္ယူေပးျခင္း၊ ေတာင္သူ မ်ား အတြက္ ေခ်းေငြမ်ား ထုတ္ေပးျခင္းစေသာ နည္းလမ္းမ်ား သုံး၍ ေစ်းကြက္ကုိ ထိန္းခဲ့ေသာ္ လည္း တစ္ႏုိ္င္ငံလုံး ေရာ္ဘာ စုိက္ပ်ိဳးမႈ၏ ၄၉ ရာခုိင္ႏႈန္း ျဖစ္ေသာ မြန္ျပည္နယ္ ရွိ ေတာင္သူမ်ား အတြက္ ကူရာကယ္ရာ မဲ့ခဲ့ျပီး ေရာ္ဘာ စုိက္ပ်ိဳးမႈ၏ ထက္၀က္ ခန္႔ ေလ်ာ့က် ခဲ့သည္ဟု မြန္ျပည္နယ္ ေရာ္ဘာ စုိက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ သူမ်ား အသင္း၏ ဥကၠဌ မင္းက်န္းရစ္ ကေျပာ သည္။
၎၏ အဆုိအရ မြန္ျပည္နယ္ အစုိးရ အေနျဖင့္ ေရာ္ဘာ လုပ္ငန္း မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး ေထာက္ပံ့ေပးမႈမ်ိဳး၊ ဥပေဒ ေရးဆြဲ၍ စီးပြားေရး ဆုိင္ရာ လမ္းေၾကာင္းမ်ား ဖြင့္ေပးမႈ မ်ားကုိ ၎ ၏ ေရာ္ဘာေတာင္ သူ သက္တမ္း ၁၀ ႏွစ္ ေက်ာ္ အတြင္း တစ္ခါ မွ မရွိခဲ့ဘူးေၾကာင္းေျပာ သည္။
“ျပည္နယ္ အစုိးရ အေနနဲ႔ ေရာ္ဘာက႑ျမွင့္တင္ဖုိ႔ စိတ္ကူးရွိတယ္ ဆုိတာပဲ ေျပာေနတယ္။ တကယ္တမ္း ျပည္နယ္ရဲ႕ လူဦးေရ ၄၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္ မီွခုိေနတဲ့ ဒီလုပ္ငန္းေပၚမွာ အစုိးရ ရဲ႕ တုန္႔ျပန္မႈဟာ ေႏွးတယ္ဆုိတာ ေသခ်ာပါတယ္။ ခုဆုိ ေရာ္ဘာ လုပ္ငန္းေတြ က တခ်ိဳ႕ဆုိ ရပ္ဆုိင္းကုန္ျပီ။ ကူညီတဲ့ အဖြဲ႔ေတာ့ ရွိတယ္ အစုိးရကေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ GRO ဆုိတဲ့ ပေရာဂ်က္ကေန ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ အသင္းနဲ႔ ေဆြးေႏြးတာေတြရွိတယ္။”ဟု ေျပာသည္။
ျမန္မာ့ေရာ္ဘာ အခြင့္အလမ္း ျမွင့္တင္ေရး စီမံကိန္း (GRO) သည္ အေသးစားေရာ္ဘာ စုိက္ေတာင္သူ မ်ား အတြက္ ေစ်းကြက္ေဖာ္ေဆာင္သည့္ စီမံကိန္း တစ္ခုျဖစ္ျပီး ေရာ္ဘာေပါင္းစက္ရုံမ်ားအတြက္ လုပ္ငန္း စီမံခ်က္မ်ား ခ်ေပးျခင္းစေသာ လုပ္ငန္း မ်ားျဖင့္ ေရာ္ဘာေတာင္သူ မ်ားကုိ အကူအညီေပးေနသည္။ လက္ရွိတြင္ မြန္ျပည္နယ္တြင္ အဆင့္ျမင့္ ေရာ္ဘာေပါင္းခံ စက္ ၉ ရုံခန္႔ရွိေသာ္လည္း အရည္အေသြးျမင့္ ေရာ္ဘာ ထုတ္လုပ္ရန္ အတြက္ မႈ နည္းပညာဆုိင္ရာ အခက္အခဲ မ်ားရွိေနဆဲျဖစ္သည္။
“ျပည္နယ္ အစုိးရနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ တိုက္ရုိက္ ေတြ႔ဆုံျပီး အလုပ္လုပ္ျဖစ္တာေတာ့ မရွိပါဘူး။ တြဲျပီးလုပ္ျဖစ္တာက စုိက္ပ်ိဳးေရး ဦးစီးဌာန နဲ႔ တြဲျပီး လုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္နယ္ အစုိးရ ရဲ႕ ေရာ္ဘာေပၚလစီကုိ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ ေသခ်ာမသိဘူး။” ဟု GRO ပေရာဂ်က္၏ တာ၀န္ရွိသူ ဦးရဲလင္းထြဋ္က ၎တုိ႔ အေတြ႔အၾကံဳကုိ ေျပာျပသည္။
အျခားေသာ အခက္အခဲ တစ္ခုမွာ ေတာင္သူမ်ားအေနျဖင့္ ေရာ္ဘာမ်ားကုိ အျပားျဖစ္ေစရန္ ေပါင္းခံရာတြင္ ေဖာ္မစ္အက္စစ္ (Formic Acid) ကုိ အသုံးျပဳရမည့္ အစား ေစ်းႏႈန္းသက္သာ၍ ၀ယ္ယူရ လြယ္ကူေသာ ဆာလျဖဴရစ္ အက္စစ္ (Sulfuric acid) ကုိသာ အသုံးျပဳေနေသာေၾကာင့္ မြန္ျပည္နယ္မွ ထြက္ေသာ ေရာ္ဘာ ျပားမ်ားသည္ အရည္အေသြး ညံ့ေနဆဲျဖစ္သည္။
“ျခံငယ္ အမ်ားစုမွာ ေဖာမစ္ အက္ဆစ္ သံုးရမယ့္ ေနရာမွာ ဆာလဖ်ဴရစ္ အက္စစ္က ေဈးသင့္တဲ့ အတြက္ ဆာလဖ်ဴရစ္ အက္စစ္ ကို သံုးတာ မ်ိဳး ေတြ႕ရတယ္။ ျခံေတြက အေစးကေန အေစးျပား ထုတ္ရာမွာ ဖုန္မႈန္႔၊ သဲ၊ ခဲ၊ အမိႈက္ေတြကို ဇကာစစ္မႈ အား နည္းေနေသး တယ္။ ဒိုင္ေတြကလည္း အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ က သတ္မွတ္ ထားတဲ့ ေရာ္ဘာ အဆင့္အတန္း အလိုက္ ခြဲၿပီး ဝယ္ယူဖို႔ လိုအပ္တယ္။ အရည္ အေသြး စစ္ေဆး အာမခံတဲ့ (Certification System) စနစ္သာရွိခဲ့ရင္ ႏိုင္ငံျခား ဝယ္လက္ က ေဈးႏွိမ္ဖို႔ အေၾကာင္း မရွိပါဘူး”ဟု မင္းက်န္းရစ္က ရွင္းျပ သည္။
မြန္ျပည္နယ္ အစုိးရ အဖြဲ႔၏ ေရာ္ဘာ လုပ္ငန္းဖြံ႔ျဖိဳးေရး တာ၀န္ခံ ၀န္ၾကီးျဖစ္သူ ဦးေစာေအာင္ျမင့္ခုိင္ က ” အစုိးရ အေန နဲ႔ ေရာ္ ဘာေတာင္ သူေတြ ေခ်းေငြ ရေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပး ဖုိ႔ေတာ့ ရွိပါတယ္။ အစုိးရ အေနနဲ႔က ေရာ္ဘာ လုပ္ငန္းျမွင့္တင္ဖုိ႔ အစီအစဥ္ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ အေျပာင္းအလဲ ကလည္း ျဖစ္ခဲ့ေတာ့ ေရာ္ဘာလုပ္ငန္း ေပၚလစီကုိ မခ်ရေသးပါဘူး။” ဟုေျပာဆုိသည္။
ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒ ဇယား၂ တြင္ ျပဌာန္းထားေသာ အခ်က္ မ်ားအရ သက္ဆုိင္ရာ ေဒသ အစုိးရမ်ား အေနျဖင့္ ေဒသႏၱရ စီမံကိန္းမ်ား၊ ႏွင့္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈမ်ားကုိ အတုိင္းအတာ တစ္ခုအထိ ခြင့္ျပဳေပးျခင္း၊ စီမံခန္႔ခြဲျခင္း စသည္ တုိ႔ကုိ ျပဳလုပ္ႏုိင္ေသာ္လည္း မြန္ျပည္နယ္ အတြင္ ေရာ္ဘာက႑တြင္ ရင္းႏွီးျမွုပ္ႏွံမႈမ်ား ၀င္ေရာက္ လာေစရန္ ျပည္နယ္ အစုိးရ အေနျဖင့္ ေဆာင္ ရြက္ႏုိင္ျခင္း မရွိေသးေပ။
မြန္ျပန္နယ္တြင္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ နီးပါး သတင္းစာ ဆရာအျဖစ္ လုပ္ကုိင္လာခဲ့သူ ဦးေသာင္းထြန္းကမႈ ျပည္နယ္အစုိးရအေနျဖင့္ စီးပြားေရး ဆုိင္ရာ စီမံခန္႔ခြဲမႈမ်ား အားနည္းေနေၾကာင္း ေထာက္ျပသည္။ ၎က ” ဥပမာ အေနနဲ႔ ဆာလျဖဴရစ္ အက္စစ္ကုိ အစုိးရ က ေတာင္သူေတြ ကုိ မသုံးေစခ်င္ဘူးဆုိရင္ အစုိးရ ရဲ႕ လုပ္ပုိင္ခြင့္ထဲ ကေန ေဖာ္မစ္အက္စစ္ လုိ အရာမ်ိဳးကုိ အခြန္ေလ်ာ့ေကာက္ျခင္း အားျဖင့္ ေတာင္သူေတြက ဆာလဖ်ဴရစ္ အက္စစ္ကုိ သုံးတာ ေလ်ာ့လာျပီး အရည္အေသြးျမင့္ ေရာ္ဘာ ကုန္ၾကမ္းေတြ ထြက္လာမယ္။ ဒါဆုိ ေစ်းကြက္ထဲမွာ အဆင္ေျပလာႏုိင္မယ္။”ဟု သုံးသပ္သည္။
ကုိမင္းဗညားဦး ကေတာ့ ေရာ္ဘာျခံပုိင္ရွင္၊ ေရာ္ဘာေတာင္သူဘ၀ကုိ မစြန္႔လႊတ္ခ်င္ေပမဲ့ စြန္႔လႊတ္ရေတာ့ မလုိျဖစ္ေနသည္ ဟု ေျပာလာသည္။ “ေရာ္ဘာေစ်းကလည္း မေကာင္းေတာ့ ေရာ္ဘာေစ်းျခစ္တဲ့သူေတြကလည္း ထုိင္းႏုိင္ငံဖက္ကုိပဲ သြားျခစ္ေန ၾကေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ ေရာ္ဘာ အထြက္ႏႈန္းေတြ လည္း ေလ်ာ့ကုန္ျပီ ေနာက္ဆုိ ေရာ္ဘာ စုိက္ပ်ိဳးေရးကုိ လက္ေလ်ာ့ ရမ လုိေတာင္ျဖစ္ေန ပါျပီ။”ဟုေျပာသည္။
မြန္ျပည္နယ္ အစုိးရ အေနျဖင့္ ေရာ္ဘာ လုပ္ငန္း အေပၚတြင္ အားေပး သေယာင္ ရွိေသာ္လည္း ေရာ္ဘာ လုပ္ငန္းႏွင့္ ဆက္ စပ္ ေနေသာ သူမ်ား၏ အဆုိအရ ျပည္နယ္ အစုိးရ၏ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ပုိင္း ဆုိင္ရာတြင္ သိသာ ထင္ရွားသည့္ ဥပေဒျပဳျခင္း၊ သုိ႔မဟုတ္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ တစ္ခု ခ်မွတ္၍ အားေပး အားေထာက္ျပဳျခင္း တုိ႔ကုိ မေတြ႔ရဟု ဆုိသည္။
ျငင္း၍ မရေသာ အခ်က္မွာ မြန္ျပည္နယ္လူဦးေရ၏ သုံးပုံ တစ္ပုံ သည္ ေရာ္ဘာ လုပ္ငန္းမ်ားကုိ မွီ၍ အသက္ေမြး စီးပြားျဖစ္ၾက သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေရာ္ဘာ လုပ္ငန္း က်ဆုံးလွ်င္ မြန္ျပည္နယ္ က်ဆုံးမည္ ျဖစ္ျပီး ေရာ္ဘာ လုပ္ငန္း ေအာင္ျမင္လွ်င္ မြန္ျပည္နယ္ ေအာင္ျမင္မည္ ဟု မြန္ျပည္နယ္ အတြင္းရွိ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ မ်ားက ယုံၾကည္ေနၾက ဆဲျဖစ္သည္။
မွဴးအိမ္ေဇာ္
