မြန္ျပည္နယ္ထဲ က စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြ ဘာေၾကာင့္ အခက္အခဲ နဲ႔ ၾကံဳေနရတာလဲ

(ေမာ္လျမိဳင္ ၊ ဇူလိုင္ ၂၀)

မြန္ျပည္နယ္တြင္ အေသးစားႏွင့္ အလတ္စား စက္မႈလက္မႈ လုပ္ငန္း(SMEs) မ်ား လုပ္ကိုင္ရာတြင္ ဘဏ္ေခ်းေငြ လံုေလာက္မႈမရွိဘဲ နည္းပါးေနျခင္းႏွင့္ နည္းပညာအခက္ခဲမ်ားေၾကာင့္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား အခက္ ၾကံဳေနရသည္။

လုပ္ငန္းရွင္မ်ား ေခ်းေငြရ ရွိရန္ ဘဏ္အခ်ိဳ႕ႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ထားေသာ္လည္း လက္ေတြ႔အေကာ္အထည္ေဖာ္ရာတြင္ အလွမ္းေဝးေနျပီး ယခုအခါ ျပည္တြင္းပို႕ကုန္မ်ားကိုပါ ျပန္လည္တင္သြင္းေနရသည့္အေျခအေနသို႕ ေရာက္ရွိလာေၾကာင္း မြန္ျပည္နယ္ ကုန္သည္မ်ားႏွင့္ စက္မႈလက္မႈလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအသင္းမွ လုပ္ငန္းရွင္ တခ်ိဳ႕က ဆိုသည္။

“ျပည္တြင္း SMEs ကေတာ့ အရင္းအႏွီး ခ်ိဳ႕တဲ့ေနတယ္။ အရင္းအႏွီး ရရွိမႈကလည္း သက္ဆိုင္ရာေတြက ကူညီေပးေသာ္ လည္း ေခ်းေငြေတြ က ေဘာင္မ၀င္တာေတြ မ်ားေနတယ္။ သူေဌးပဲ ပိုက္ဆံေခ်းလို႔ရတယ္။ ဆင္းရဲသားေခ်းလို႔မရဘူး။ ဦးတို႔ကေတာ့ အတတ္ႏိုင္ဆံုး လုပ္ငန္းရွင္ေတြ ဘဏ္ေခ်းေငြရေအာင္ ေပါင္းစပ္ေပးခ်င္တယ္။ အရင္းႏွီးနည္းေနေတာ့ အျပင္မွာ (၅) က်ပ္တိုး၊ (၁၀) တိုးနဲ႔ ေခ်းေတာ့ သူတို႔ေတြလည္း၀န္ပိတာေပါ့။လက္ေတြ႔မွာေတာ့ လုပ္ငန္းရွင္ေတြက ပိုက္ဆံေခ်းခြင့္ အလွမ္းေ၀းေနတယ္။” ဟု မြန္ျပည္နယ္ ကုန္သည္မ်ားႏွင့္ စက္မႈလက္မႈလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအသင္း ဥကၠဌ ဦး၀င္းထိန္က ေျပာၾကားသည္။

မြန္ျပည္နယ္ အေသးစား စက္မႈလက္မႈ လုပ္ငန္းဦးစီးဌာနမွ ဒုတိယ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ေဒၚခင္ေမာ္သက္ကလည္း “မြန္ျပည္နယ္ အေသးစား စက္မႈလက္မႈ လုပ္ငန္းဦးစီးဌာန အေနနဲ႔ ဥပေဒ၊နည္းဥပေဒ ေတြ ထုတ္ျပန္ျပီးေနာက္ အဲ့ဒီဥပေဒေတြနဲ႔ အညီ စက္၊ ျမင္းေကာင္ေရ မသံုးဘူးဆိုရင္ အိမ္တြင္းတစ္ပိုင္တစ္ႏိုင္ျဖစ္တဲ့ မည္သည့္ လုပ္ငန္းမဆို အလုပ္သမား ဦးေရလည္း မကန္႕သတ္ထား ဘူး။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ေငြေခ်းခ်င္တာေပါ့။ အစ္မတို႔က အိမ္တြင္း စက္မႈလက္မႈ လုပ္ငန္း မွတ္ပံုတင္ရျပီ ဆိုရင္ SMEs မန္ဘာအျဖစ္ စက္မႈ ၾကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ စစ္ေဆးေရး ဦးစီးဌာနမွာ၀င္ဖို႔ လမ္းညႊန္ေပးတယ္။ အဲ့ဒီလမ္းေၾကာင္း အတိုင္းပဲ ေခ်းေငြေတြ သြားမွာပါ။” ဟု ဆိုသည္။

ထုိ႔အျပင္ ျပည္နယ္အတြင္ ဆန္စပါးထုတ္လုပ္မႈ က႑တြင္လည္း ဆန္စပါးလုပ္ငန္းရွင္မ်ား ကိုယ္တိုင္ Export လုပ္ႏိုင္သည့္ ကြာလတီကို မသိရွိ ထားျခင္းေၾကာင့္ ျပည္ပမွ ျပန္လည္ ဝယ္ယူေနရမႈမ်ားလည္း ၾကံဳေတြ႕ေနရျပီး ကမာၻ႔ဆန္တင္ပို႔မႈ စာရင္းတြင္ အဆင့္(၁) မွ အဆင့္ (၇) အထိ က်ဆင္းေနေၾကာင္း မြန္ျပည္နယ္ စက္မႈ ၀န္ၾကီးဌာန၊ စက္မႈ ၾကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ စစ္ေဆးေရး ဦးစီးဌာန၊ အေသးစားႏွင့္ အလတ္စား လုပ္ငန္းမ်ားဖြံ႔ျဖိဳး တိုးတက္ေရးဌာနမွ ဒုတိယ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးေနလြင္ထြဋ္က ေျပာၾကားသည္။

၄င္းက “ကြ်န္ေတာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက အရင္တုန္းက ကမာၻေပၚမွာ ဆန္အမ်ားဆံုး တင္ပို႔တဲ့ႏိုင္ငံ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ အခုကေတာ့ ဆန္တင္ပုိ႔မႈ နည္းသြားတယ္။ ဆန္စပါးစိုက္တဲ့ ေတာင္သူေတြကိုယ္တိုင္ ဘယ္လို Export လုပ္ရမလဲဆိုတာ မသိတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ Export လုပ္ျပီဆိုတာနဲ႔ ပြဲစားေတြကိုပဲ အားကိုးေနရတယ္။ ေစ်းကြက္ဘယ္လိုရွိလဲ ဘယ္လို Export လုပ္ရမလဲဆိုတာ ပြဲစားေတြပဲ သိတယ္။ အဲ့ဒါေၾကာင့္ ေစ်းႏႈန္းအရ တကယ္ လုပ္တဲ့လူေတြက မရဘဲနဲ႔ သူတို႕ကိုမွီခိုေနရတဲ့အတြက္ ေစ်းကြက္ မရတာေတြ၊ ေစ်းႏႈန္း နည္း တာေတြ၊ ေစ်းကြက္အသတ္ခံရတာေတြ ၾကံဳၾကရပါတယ္။”ဟု ေျပာသည္။

ရာဘာလုပ္ငန္းရွင္ မ်ားအေနျဖင့္လည္း ရာဘာေစ်းႏွိမ္ ေရာင္းခ်ေနရသည့္ အတြက္ ျပည္ပသို႕ Export တင္ပို႔ႏိုင္သည့္ ကြာလတီ ရ ရွိေအာင္ သက္ဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား အသိပညာမ်ွေဝေပးျခင္းႏွင့္ နည္းပညာ အကူအညီ ေပးရန္လိုအပ္ေၾကာင္း ရာဘာ လုပ္ငန္းရွင္ တစ္ဦးက ဆိုသည္။

“ကြ်န္မတို႔ မြန္ျပည္နယ္မွာ ရာဘာနဲ႔ ဆန္စပါးေတြ အမ်ားဆံုး ထြက္ပါတယ္။ ရာဘာဆိုရင္ အရည္နဲ႔ အျပားေတြကို ရြာမွာရွိတဲ့ ပြဲရံု ငယ္ေလးေတြမွာပဲ ေပးႏုိင္တယ္။သူတို႔ေပးတဲ့ေစ်းနဲ႔ပဲ ရတယ္။ ျမိဳ႕ၾကီးေတြမွာတက္မသြင္းႏိုင္ဘူး။ရြာမွာရွိတဲ့ ရာဘာပိုင္ရွင္ေတြက ရာဘာျခစ္ျပီး ေရာင္း ပဲေရာင္းတယ္။ကြာလတီေတြလည္း မေျပာျပၾကဘူး။တကယ့္ Export လုပ္ႏိုင္တဲ့ ကြာလတီကို မထုတ္ႏိုင္ၾကဘူး။ တကယ့္ေရာင္းတဲ့ အခ်ိန္မွာ အျမတ္အစြန္း မထြက္တာတို႔ ၊ ရႈံးတာတို႔ရွိိတယ္။ ရာဘာလည္း ကြာလတီ အျပည့္မရတဲ့ အ တြက္ ေစ်းႏွိမ္ျပီးေတာ့ ေရာင္းရတဲ့အဆင့္ျဖစ္လာတယ္။” ဟု က်ိဳက္မေရာ ျမိဳ႕နယ္၊ ေတာင္ကေလးေက်းရြာက ရာဘာလုပ္ငန္းရွင္ တစ္ဦးျဖစ္ သည့္ မဇီဇ၀ါက ေျပာၾကားသည္။

ျပည္ပသို႕ Export တင္ပို႔ရာမွာ လမ္းခရီး ၾကန္႔ၾကာမႈမ်ားေၾကာင့္ မူရင္း ကြာလတီ ေလ်ာ့က်ျပီး ျပည္ပႏိုင္ငံမ်ား၏ ယံုၾကည္မႈ ေလ်ာ့ပါး လာေစသည့္အတြက္ အစိုးရအေနနဲ႔ သက္ဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ား ကူညီေထာက္ပံ႔ေပးရန္ ေတာင္းဆိုမႈမ်ားလည္း ရွိသည္။

“ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ရွိရင္ေတာ့ ဒီထက္ပိုေအာင္ျမင္မွာေပါ့ ။ႏိုင္ငံတကာ ကလည္း ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲကို ေစာင့္ ၾကည့္ေနတာ ဆိုေတာ့ ဒီမွာရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ လုပ္သင့္မလုပ္သင့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ဖို႔လည္း ရွိတယ္ ။ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဆီမွာကလည္း ပစၥည္းေတြ ကို Export တင္တဲ့အခါ ကြန္တိန္နာေတြကို စစ္ေဆးတာ ၾကာျမင့္တာတို႔၊ သေဘာၤတင္ဖို႔ ရက္ၾကာတာေတြ ျဖစ္မယ္၊ ဆိပ္ကမ္းမွာ ကြန္တိန္နာ ေပးမထုတ္ေသးတာေတြ ရွိမယ္။ ကြာလတီကေတာ့ ေလ်ာ့သြားတာေပါ့ ။ေပးတုန္းကေတာ့ အေကာင္းဆံုးကို 0ffer ေပး လိုက္တာပဲ။ ၾကားထဲမွာ အခ်ိန္ၾကာျမင့္တာေၾကာင့္ အရည္အေသြးက်ဆင္းတာေတြ၊ ဆံုးရႈံးမႈရွိတာေတြ၊ သူူတို႔ ေအာ္ဒါေပးတာနဲ႔ အရည္အေသြး မတူတာေတြျဖစ္လာတဲ့ အခါက်ေတာ့ ျမန္မာျပည္က Export ေစ်းကြက္ကို သူတို႔ေတြ ယံုၾကည္မႈ နည္းနည္းေတာ့ ေလ်ာ့ လာတာေပါ့။အစိုးရကလည္း ဒီလုပ္ငန္းရွင္ေတြကို ေထာက္ပံ့ေပးျပီးေတာ့ အခုလိုမ်ိဳး Training သင္တန္းေတြေခၚတယ္။အခြင့္အေရးေတြေပးမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ပိုျပီး တိုးတက္ လာမယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။” ဟု Trade Market and Distribution မွ ကိုသက္ေမာင္ေမာင္၀င္း က ေျပာၾကားသည္။

လက္ရွိတြင္ စက္မႈလက္မႈ ကုန္သည္အသင္းကို အဖြဲ႕ဝင္အသစ္မ်ားျဖင့္ ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းခဲ႔ျပီး ယင္းအဖြဲ႔အစည္းက ျပည္တြင္း SMEs လုပ္ငန္းရွင္မ်ားကို ဘဏ္ေခ်းေငြမ်ားရ ရွိေအာင္ သက္ဆိုင္ရာႏွင့္ ေပါင္းစပ္ေဆာင္ရြက္ရန္ၾကိဳးစားေနေၾကာင္းသိရသည္။

ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္မွ အေသးစားႏွင့္ အလတ္စား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ဥပေဒ ႏွင့္ မြန္ျပည္နယ္ အိမ္တြင္း စက္လက္မႈ လုပ္ငန္းမ်ား ဥပေဒ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ၊ ဧျပီလ (၉) ရက္ေန႕ကတည္းက တစ္ျပိဳင္တည္း ျပဌာန္းခဲ့ျပီး စက္မႈ၀န္ၾကီး ဌာနေအာက္တြင္ တိုင္းေဒသၾကီးႏွင့္ျပည္နယ္မ်ား၏ အေသးစားႏွင့္ အလတ္စား လုပ္ငန္းမ်ား ဥပေဒကို ၂၀၁၄ ခုႏွစ္၊ ေမလအတြင္းက စတင္ဖြင့္လွစ္ေပးခဲ႔ျပီးျဖစ္သည္။

Akar Min