2:21 pm
ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ ပိုင္ဆိုင္ မႈအဆုံးအျဖတ္ရဲ႕ ဂယက္အရွိန္ မၿငိမ္ေသးခင္ အေရွ႕တ႐ုတ္ပင္လယ္ မွာ ပိုင္နက္အျငင္းပြားမႈ ပဋိပကၡ တစ္ဖန္ျပန္အားေကာင္း လာတယ္ ။ ၾသဂုတ္လဆန္းမွာ အေရွ႕တ႐ုတ္ ပင္လယ္အတြင္းက တ႐ုတ္နဲ႔ဂ်ပန္ ပိုင္နက္ အျငင္းပြားဆဲျဖစ္တဲ့ ရွင္ကာကူ ကြၽန္းစုအနီးကို တ႐ုတ္ ကမ္းေျခေစာင့္ သေဘၤာ ၆ စင္းရဲ႕ အေစာင့္အေရွာက္နဲ႔ တ႐ုတ္ငါးဖမ္း သေဘၤာ ၂ဝဝ ေက်ာ္ ေရာက္လာတယ္ ။ ကမ္းေျခေစာင့္သေဘၤာ ၂ စင္းက ကြၽန္းစုရဲ႕ေရပိုင္နက္အတြင္း ဝင္ေရာက္ခဲ့တယ္လို႔ ဂ်ပန္ အစိုးရက ကန္႔ကြက္လိုက္တယ္ ။ ဒုတိယကမၻာ စစ္အတြင္းက ဂ်ပန္လက္က သိမ္း ယူခဲ့တဲ့ ရွင္ကာကူကြၽန္းစုက ကြၽန္း ၃ ကြၽန္းကို အေမရိကန္ အစိုးရက ၁၉၇၂ ခုႏွစ္မွာ ဂ်ပန္အစိုးရရဲ ႕အုပ္ ခ်ဳပ္မႈေအာက္ကို လႊဲေျပာင္းေပးခဲ့ တယ္ ။ အုပ္ခ်ဳပ္မႈအာဏာကိုသာ လႊဲေျပာင္းခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ဂ်ပန္ပိုင္နက္ နယ္ေျမအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳခဲ့တာ ေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဂ်ပန္မသိမ္း ပိုက္မီက တ႐ုတ္ပိုင္နက္ျဖစ္ခဲ့တာ ေၾကာင့္ အခုအခ်ိန္မွာ တ႐ုတ္ပိုင္ နက္နယ္ေျမအျဖစ္ တ႐ုတ္အစိုးရ က ေၾကညာထားတယ္။
အေရွ႕တ႐ုတ္ပင္လယ္အတြင္း က အျပည္ျပည္ဆိုင္ ရာေရျပင္မွာ တ႐ုတ္က တည္ေဆာက္ထားတဲ့ သဘာဝဓာတ္ေငြ႕ တြင္းတူးစင္တစ္ ခုမွာ သမုဒၵရာေရဒါ စနစ္နဲ႔ ေထာက္ လွမ္းေရး ကင္မရာမ်ား တပ္ဆင္ထား တယ္လို႔ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ ၿခားေရးဝန္ႀကီး ဌာနက ေၾကညာၿပီး ဒီလိုတပ္ဆင္ ထားျခင္းကို ဖယ္ရွားေပးဖို႔ေတာင္း ဆိုတယ္။ အေရွ ႕တ႐ုတ္ပင္ လယ္ ေဒသ သဘာဝ ဓာတ္ေငြ႕ ပူးေပါင္း ရွာေဖြေရး ႏွစ္ႏိုင္ငံ ပူးတြဲသေဘာ တူညီခ်က္ကို တ႐ုတ္အစိုးရက ခ်ဳိး ေဖာက္တယ္လို႔ ဂ်ပန္အစိုးရက စြပ္ စြဲတယ္။ဇူလိုင္လ ၁၂ ရက္မွာ ခ်မွတ္ ခဲ့တဲ့ PCA ရဲ႕ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ ေရပိုင္နက္ အျငင္းပြားမႈ အဆုံးအ ျဖတ္က တ႐ုတ္ႏုိင္ငံရဲ႕ ႏုိင္ငံတကာ အလယ္မွာ ရပ္တည္မႈ ကိုထိ ခိုက္ ေစတယ္ ။ ေတာင္ တ႐ုတ္ ပင္လယ္ ေဒသတြင္းက အေရွ႕ေတာင္အာရွႏုိင္ငံမ်ားရဲ႕ စီးပြားေရးဇုန္မ်ားပါ အႀကံဳးဝင္ေနတဲ့ မ်ဥ္းတို၉ခုနဲ႔ ေရးဆြဲထားတဲ့ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ တစ္ခုလုံး နီးပါးကို တ႐ုတ္ပိုင္နက္လိုေ႔ၾကညာထား မႈကို PCA က ပယ္ခ်လိုက္တယ္။
ဒီအဆုံးအျဖတ္ ကိုအသိအမွတ္ မျပဳႏုိင္သလို မလိုက္နာႏိုင္ဘူးလို႔ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ေၾကညာတယ္။ဆုံးျဖတ္ ခ်က္က်ၿပီး ေနာက္ တစ္ရက္မွာ Misc hief ေက်ာက္တန္းနဲ႔ Subi ေက်ာက္တန္းတို႔မွာ တည္ေဆာက္ ထားတဲ့ ေလယာဥ္ ကြင္းမ်ားမွာ တ႐ုတ္ အရပ္ဘက္ ေလယာဥ္မ်ား ဆင္းသက္ခဲ့တယ္ ။ ဇူလိုင္လ ၁၅ ရက္ မွ Scarborough ေရတိမ္ေသာင္ တန္းေဒသ အေပၚမွာ တ႐ုတ္ဗုံး က်ဲေလယာဥ္ အုပ္စု ျဖတ္ၿပီးပ်ံသန္းခဲ့တယ္ ။ ဒီ အျပဳအမူတို႔ဟာ PCA ရဲ႕ အဆုံးအျဖတ္ကို ခ်ဳိးေဖာက္ တာျဖစ္ တယ္လို႔ GeorgeWashington School of Law က Mark Rosen ေထာက္ျပတယ္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံျခားေရး ဒုဝန္ႀကီးက လည္း တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ လုံၿခံဳေရးကို ထိပါး လာႏုိင္ရင္ ေတာင္ တ႐ုတ္ပင္လယ္ မွာair defense identifica-tion zone ေၾကညာခြင့္ ရွိတယ္လို႔ ဆိုျပန္တယ္။
ဇူလိုင္လ ၂၈ ရက္မွာေတာ့ အေရွ႕တ႐ုတ္ပင္လယ္ အတြင္း ႐ုရွား နဲ႔တ႐ုတ္ ပူးေပါင္းစစ္ေရးေလ့ က်င့္မႈကို စက္တင္ဘာလ မွာျပဳလုပ္မယ္လို႔ တ႐ုတ္ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး ဌာနက ေၾကညာျပန္တယ္ ။ ၾသဂုတ္ လ ၁ ရက္မွာလည္း ဒုံးက်ည္အစစ္ မ်ား၊ ေတာ္ပီဒိုမ်ားနဲ႔ အေရွ႕တ႐ုတ္ ပင္လယ္မွာ ေလ့က်င့္ပစ္ခတ္မႈလုပ္ ခဲ့ျပန္တယ္ ။ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္ လယ္ပိုင္ နက္အျငင္းပြားမႈ ျပင္းထန္ခ်ိန္မွာ ရွင္ကာကူကြၽန္းစု ပိုင္နက္ အျငင္းပြားမႈက ေရွ႕တန္းျပန္ေရာက္ လာတယ္ ။ ရွင္ကာကူကြၽန္းစု ပိုင္နက္ အျငင္းပြားမႈေၾကာင့္ ဂ်ပန္နဲ႔တ ႐ုတ္ အၾကား လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡေပၚ ေပါက္လာရင္ ၁၉၆၁ Mutual Defense Treaty အရ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ၾသစေၾတးလ်တို႔က ဂ်ပန္ဘက္က ပါဝင္ ကူညီရ မွာျဖစ္ တယ္။
ဒီအေျခအေနမ်ဳိးမွာ ပဋိပကၡ စစ္မ်က္ႏွာ ၂ ခုတစ္ၿပိဳင္နက္ဖြင့္ လာတဲ့ တ႐ုတ္အစိုးရရဲ႕ ယုတၱိေဗဒ ကို ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျမင္လာရတယ္ ။ ဒါေပမယ့္ ဒီလႈပ္ရွားမႈဟာ အေၾကာင္းမဲ့ လုပ္ရပ္မဟုတ္ဘူး။ ေသေသခ်ာခ်ာ တြက္ခ်က္ထားတဲ့၊ စီမံခန္႔ခြဲႏုိင္တဲ့၊ အတိတ္မွာလည္း ေအာင္ပြဲရယူေပးခဲ့တဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ ျဖစ္တယ္လို႔ University of Not-tingham’s China Policy Institute က senior fellow နဲ့ rench Center for Research on Con-temporary China u associate researcher ၿဖစ္သူ J. Michael Cole က သုံးသပ္တယ္။
ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္နဲ႔ အေရွ႕တ႐ုတ္ ပင္လယ္မွာ လတ္တ ေလာျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ပဋိပကၡတို႔ ေၾကာင့္ ထိပ္တိုက္ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံတို႔ဟာ အေမရိကန္ ဦးေဆာ င္တဲ့ ေဒသတြင္း လုံၿခံဳေရး အဖြဲ႕ေအာက္ကို ေရာက္သြားႏုိင္ ေပမယ့္ လက္နက္ ကိုင္ရင္ဆုိင္မႈ မ်ား ေပၚေပါက္တဲ့ အထိ ပဋိပကၡ မျပင္းထန္သြားေစဖို႔ တ႐ုတ္ ကတြက္ ခ်က္စီမံ ခန္႔ခြဲ ထားတယ္လို႔ ဆိုတယ္ ။ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္နဲ႔ အ ေရွ႕တ႐ုတ္ပင္လယ္မွာ နယ္ေျမတိုး ခ်ဲ႕မႈကို ႏုိင္ငံတကာရဲ႕တုံ႔ျပန္မႈဟာ တ႐ုတ္ရဲ႕ ျပည္တြင္းျပည္ပ လမ္းႏွစ္သြယ္ ခ်ဥ္းကပ္ မႈကို အေထာက္အကူျပဳလိုက္တယ္။
တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ တိုးတက္မႈကို အေနာက္ အင္အားစုမ်ားက ဝန္းရံ ကန္႔သတ္ ထိန္းခ်ဳပ္ ထားတယ္ဆို တဲ့အခ်က္နဲ႔ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံဟာ သမိုင္း ေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္ နစ္နာ ခဲ့ရ တယ္ ဆိုတဲ့အခ်က္ကို ျပည္တြင္းမွာ အမ်ဳိးသားေရး စိတ္ဓာတ္ လႈံ႔ေဆာ္ ဖို႔အတြက္ တ႐ုတ္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ က အသုံးခ် ထားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူထုေထာက္ခံမႈ ရႏိုင္ဖို႔ တ႐ု တ္ ႏုိင္ငံဟာ စီမံခန္႔ခြဲထားတဲ့ ပဋိပကၡ မ်ားနဲ႔ ထာဝရ ရင္ဆုိင္ေနရဖို႔လိုအပ္ ေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပဋိပကၡမွာ အေလွ်ာ့ေပးရ တယ္ဆိုတဲ့ မ်က္ႏွာ ပ်က္စရာအေျခအေနမ်ဳိး မေရာ က္ ေအာင္လည္း ထိန္းသိမ္းထားရတယ္ ။တစ္ဖက္မွာလည္း လက္နက္ကိုင္ ထိပ္တိုက္ရင္ဆုိင္မႈမ်ဳိး မျဖစ္ပြားဖို႔ အတြက္ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့နည္းလမ္းကို အသုံးခ်ၿပီး ေရွာင္ရွား ရ တယ္ ။ ထာဝရ ပဋိပကၡ permanent conflict ဟာ လတ္တေလာ ကာလ အတြက္ တ႐ုတ္ရဲ႕မဟာဗ်ဴဟာျဖစ္ ေနတယ္လို႔ ဲ J M Cole ကဆိုတယ္။
အခ်ိန္မေရြး ျပႆနာေပၚ ေပါက္ေအာင္ ဖန္တီးႏုိင္တဲ့ေတာင္ တ႐ုတ္ပင္လယ္၊ အေရွ႕တ႐ုတ္ပင္ လယ္၊ တိုင္ဝမ္ေရလက္ၾကားနဲ႔ အိႏၵိယနယ္စပ္လို႔ ပဋိပကၡေဒသ ၄ ခုရွိတဲ့ အတြက္ ျပင္ပဖိအားေပးမႈ မ်ားၾကားက တ႐ုတ္ အမ်ဳိးသား အက်ဳိးစီးပြားကို ေစာင့္ေရွာက္ေနပါ တယ္လို႔ အမ်ဳိးသားေရးစိတ္ဓာတ္ ျမင့္မားျပင္းထန္လာတဲ့ တ႐ုတ္လူ ထုကို တ႐ုတ္ ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီက အဆင္ေျပေျပ သက္ေသျပႏုိင္တယ္ ။ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ နဲ႔ အ ေရွ႕တ႐ုတ္ပင္လယ္ ပဋိပကၡမ်ား မွာ ေဒသတစ္ခုမွာ ဆန္႔က်င္ဘက္ အင္အားစု က ျပင္းျပင္း ထန္ထန္ တုံ႔ ျပန္လာမယ့္ အေျခအေနမ်ဳိးေရာက္ လာရင္ ယာယီေနာက္ဆုတ္ ေပးၿပီး ေနာက္ေဒသတစ္ခုမွာ လႈပ္ရွားမႈ တစ္ရပ္ေဖာ္ထုတ္လိုက္တယ္။ ဒီ မဟာဗ်ဴ ဟာ က ေတာင္တ႐ုတ္ပင္ လယ္ ထိပ္တုိက္ရင္ဆိုင္မႈ အရွိန္ အဟုန္ျမင့္မားခ်ိန္မွာ ဘာေၾကာင့္ အေရွ႕တ႐ုတ္ပင္လယ္မွာ လႈပ္ရွား မႈေပၚေပါက္လာရတယ္ဆိုတာကို ရွင္းျပႏုိင္ တယ္။ PCA ရဲ႕ ေတာင္ တ႐ုတ္ပင္လယ္ဆုံးျဖတ္ခ်က္ က် ၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္နဲ႔ ဆန္႔က်င္တဲ့ ေလေၾကာင္းပ်ံသန္းမႈ မ်ား ရွိခဲ့ေပမယ့္ ဖိလစ္ပိုင္နဲ႔ အေမရိကန္ ကုန္ ပစၥည္းေတြကို သပိတ္ ေမွာက္တာမ်ဳိးမလုပ္ဖို႔ တ႐ုတ္ကုန္ သြယ္ေရး ဒုဝန္ႀကီးက ႀကိဳးစားခဲ့ရ တယ္။
စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔တာ၊ ကုန္ ပစၥည္းသပိတ္ ေမွာက္တာတို႔က ျပန္ လည္႐ုပ္သိမ္းဖို႔ မလြယ္ကူလွဘူး။ဒီမဟာဗ်ဴဟာရဲ႕ အဓိကျပည္ ပအစိတ္အပိုင္းက တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ ဆင့္ တိုးျမႇင့္ လာတဲ့အေျခအေနနဲ႔ ရင္းႏွီးယဥ္ပါးလာေစျခင္း ျဖစ္တယ္။ ပဋိပကၡတစ္ခုမွာ တစ္ဖက္က ျပင္း ထန္တဲ့တုံ႔ျပန္မႈကို ရင္ဆိုင္ရခ်ိန္မွာ လုံးဝဆုတ္ခြာေပးတာမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ အနည္း ငယ္အေလွ်ာ့ေပးၿပီး တိုးခ်ဲ႕ ရယူထားတဲ့ အက်ဳိးအျမတ္ တစ္ စိတ္တစ္ပိုင္းကို ထိန္းသိမ္းထား လိုက္တယ္။ ဒီနည္းနဲ႔ ရယူထားတဲ့ အက်ဳိးအျမတ္ဟာ တ႐ုတ္ရဲ႕ မူလ ရပိုင္ ခြင့္လိုမ်ဳိး ျဖစ္လာတယ္။ ေတာင္ တ႐ုတ္ပင္လယ္မွာ ကြၽန္းစုမ်ားကို တစ္ကြၽန္းၿပီးတစ္ကြၽန္း တိုးခ်ဲ႕ အ ေျခစိုက္လာႏုိင္ တာက ထင္ရွားတဲ့ သာဓကျဖစ္တယ္ ။ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္ လယ္၊ အေရွ႕ တ႐ုတ္ပင္လယ္၊ တိုင္ဝမ္ေရလက္ ၾကားနဲ႔ အိႏၵိယနယ္စပ္လို ပဋိပကၡ ဇုန္ ၄ ခုမွာ လိုအပ္တဲ့ ပဋိပကၡကို အရွိန္အဟုန္ျမႇင့္ၿပီး မလိုအပ္တဲ့ ပဋိပကၡကုိ အရွိန္ အ ဟုန္ေလွ်ာ့ခ် ႏုိင္တာေၾကာင့္ ျပည္တြင္းက ျမင့္ မားျပင္းထန္လာတဲ့ အမ်ဳိးသားေရး စိတ္ဓာတ္ကို အသုံးခ်ႏုိင္သလို ျပည္ပမွာလည္း အျမတ္ထုတ္ႏိုင္ တယ္ ။ ဒီပဋိပကၡ ၄ ခုကို ကိုင္ တြယ္ ၿပီး ေဒသတစ္ခုမွာ ယာယီေနာက္ ဆုတ္ခဲ့ရရင္ေတာင္မွ အျခားေဒသ တစ္ခုမွာ အက်ဳိးအျမတ္ေဖာ္ထုတ္ ႏုိင္တယ္။ အားလုံးေပါင္းၿခံဳ လိုက္ရင္အက်ဳိး အျမတ္ က်န္ေအာင္ေဖာ္ ထုတ္ႏုိင္တဲ့ မဟာဗ်ဴဟာျဖစ္တယ္။
အေမရိကန္ အစိုးရရဲ႕ အာရွ ေဒသ ျပန္လည္အဓိကထား အာ႐ုံ စိုက္လာခ်ိန္၊ ပဋိပကၡေဒသ တြင္းက ႏုိင္ငံမ်ားအေပၚ ျပတ္ျပတ္သားသား အႏုိင္မယူႏုိင္ေသးခ်ိန္မွာ ထာဝရ ပဋိပကၡ မဟာဗ်ဴဟာက တ႐ုတ္ႏုိင္ ငံရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ အသင့္ ေတာ္ဆုံးျဖစ္တယ္ ။ ထေရာ္စကီးရဲ႕ ထာဝရေတာ္ လွန္ေရးဟာ ႏုိင္ငံေရးအာဏာ တိုက္ပြဲမွာ ႐ႈံးနိမ့္ခဲ့သူရဲ႕ သေဘာတရား ေရး သုံးသပ္ခ်က္အျဖစ္ သမိုင္းစာ မ်က္ႏွာမ်ားမွာ ျမႇဳပ္ႏွံခံခဲ့ရတယ္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံရဲ႕ ထာဝရပဋိပကၡက ေတာ့ ဆက္လက္ေလ့လာရမယ့္ မဟာဗ်ဴဟာ တစ္ ရပ္ ျဖစ္လာတယ္။
ႏုိင္ဦးေဆြ