ႏိုင္ငံျခားေငြ ဖလွယ္ႏႈန္းကို ျပ႒ာန္းေသာ အခ်က္မ်ား ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ သီအိုရီမ်ားႏွင့္ ေငြေၾကး မူဝါဒ

၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ ဧျပီလ ၃ ရက္မွ ၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္ ဧျပီလ ၃ ရက္ အထိ ျမန္မာေငြႏွင့္ အေမ ရိကန္ ေဒၚလာေငြ လဲလွယ္နႈန္း ျမင့္တက္လာမႈျပပုံ

ေဒါက္တာ ခင္ေမာင္ညြန္႔ School of Management, Mae Fah Luang University of Thailand  ေရးသားေသာ Recent developments in Microstructure approach to exchange rate determination and implications for monetary policy  စာတမ္းကို ခင္ေမာင္ညိဳ(ေဘာဂေဗဒ) ဘာသာျပန္ဆိုသည္။

(အပိုင္း- ၁ )

ႏိုင္ငံျခားေငြ ဖလွယ္ႏႈန္းကို ျပ႒ာန္းသည့္ အေၾကာင္းတရား မ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ ရွင္းျပရာတြင္ အဓိကနည္းလမ္း သံုးခုကို က်ယ္ က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ အသံုးျပဳၾကသည္။ ပထမနည္းလမ္းမွာ ၁၉၇ဝ ျပည့္ လြန္ႏွစ္မ်ား မတိုင္မီက ေပၚေပါက္ လာခဲ့ေသာ သမား႐ိုးက် နည္း လမ္းျဖစ္ သည္။ ဒုတိယ နည္းလမ္း မွာ ၁၉၇ဝ ျပည့္လြန္ႏွစ္ မ်ားတြင္ ေပၚထြက္ခဲ့ေသာ အက္ဆက္ေစ်း ကြက္ (Asset Market) နည္းျဖစ္ ပါသည္။ တတိယ နည္းလမ္းမွာ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ တစ္ဝိုက္တြင္ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ ေစ်းကြက္မိုက္ က႐ို ပံုသဏၭာန္ (Market Microst­ructure) နည္းလမ္းျဖစ္သည္။ ပထမနည္းလမ္း ႏွစ္ခုကို ေမက႐ို နည္းလမ္း ႏိုင္ငံ အဆင့္ ေလ့လာသည့္ နည္းလမ္း ဟု ေခၚ ဆိုၿပီး ေနာက္ဆံုး နည္းကို မိုက္က႐ို အဆင့္နည္း လမ္းဟု ေခၚေဝၚေလ့ ရိွၾကသည္။ မၾကာေသးမီက ေလ့လာေတြ႔ရိွ ေသာ အေထာက္ အထား မ်ားအရ ေမက႐ိုနည္းလမ္းႏွင့္ မိုက္က႐ို နည္းလမ္းတို႔သည္ လည္း ႏိုင္ငံျခား ေငြဖလွယ္ႏႈန္းကို သက္မွတ္ျပ႒ာန္း ရာတြင္ ဆက္စပ္မႈ ရိွေၾကာင္းေတြ႔ ရသည္။ ထိုသေဘာတရား မ်ားကို လက္ေတြ႔ အသံုးခ်ရာ၌ ထိေရာက္ မႈ ရိွ-မရိွဆိုသည္မွာ သက္ဆိုင္ ရာ ႏိုင္ငံ၏ ဘ႑ာေရးစနစ္ႏွင့္ လုပ္ ေဆာင္ပံု အဆင့္အတန္း အေပၚ တြင္ အေျခခံအားျဖင့္ မူတည္သည္။

သေဘာတရားဆိုင္ရာ ေနာက္ခံသမိုင္း

ႏိုင္ငံျခားေငြ ဖလွယ္ႏႈန္း ဆိုင္ရာ အေျခခံမ်ားကို လက္ေတြ႔ အသံုး ခ်ပံုႏွင့္ မူဝါဒဆိုင္ရာ အက်ိဳးသက္ ေရာက္မႈတို႔ကို ေအာက္တြင္ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးၿပီး ရရိွခဲ့ေသာ သင္ခန္းစာမ်ားကို ပညာရပ္ဆန္ ဆန္ေရးသားထားျခင္း မဟုတ္ေသာ ဤစာတမ္းေနာက္ဆံုး အပိုင္းတြင္ ေဖာ္ျပပါသည္။

ပထမဆံုး နည္းလမ္းျဖစ္ေသာ သမာ႐ိုးက် နည္းလမ္းကို ကုန္စည္ ေစ်းကြက္ နည္းလမ္းဟုလည္း လူ သိမ်ားပါသည္။ ဆိုလိုသည္ မွာ ႏိုင္ငံျခားေငြ ဝယ္လိုအားသည္ ထို ႏိုင္ငံ၏ ပို႔ကုန္သြင္းကုန္ အေရာင္း အဝယ္အေပၚတြင္ မူတည္ေနသည္။ ထိုသေဘာတရား သည္ အေျခခံ အားျဖင့္ ကုန္သြယ္ေရး လိုေငြက ႏိုင္ငံျခား ဖလွယ္ႏႈန္းအေပၚ ၾသဇာ လႊမ္းမိုးေၾကာင္း၊ အေျခခံအားျဖင့္ ရွင္းျပသည္။ အထူး သျဖင့္ သြင္း ကုန္က ပို႔ကုန္ထက္ မ်ားေနေသာ ကုန္သြယ္ေရး လိုေငြျပသည့္ အခ်ိန္တြင္ ျပည္တြင္းေငြေၾကး၏ တန္ဖိုးကို က်ဆင္းေစၿပီး၊ ကုန္သြယ္ မႈလိုေငြသည္ ျပည္တြင္းေငြ ၏ တန္ဖိုးကို ျမင့္မားေစပါသည္။

ဒုတိယနည္းလမ္းျဖစ္ေသာ အက္ဆက္ေစ်းကြက္ နည္းလမ္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၁၉၇ဝ ျပည့္လြန္ႏွစ္ မ်ားကတည္းက ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳး ေပၚထြက္ လာခဲ့သည္။ ၾကာရွည္ခံ အက္ဆက္ မ်ား၏ အက္ဆက္ေစ်း ႏႈန္း အျဖစ္ အမည္ခံေငြဖလွယ္ ႏႈန္း၏ အခန္းက႑ကို အေလး ထား ေဖာ္ျပ ခဲ့သည္။ ပထမဆံုးထင္ရွား သည့္ေမာ္ဒယ္မွာ ဝယ္ႏိုင္စြမ္းအား ညီမွ်ျခင္းသီအိုရီ (Purchasing Power Parity Theory) ျဖစ္သည္။ ဤသီအိုရီအရ ႏိုင္ငံျခားေငြ ဖလွယ္ႏႈန္းသည္ ႏိုင္ငံျခားေငြ လံုးဝ အေရာင္းအဝယ္ မရိွေသာ အေျခ အေနတြင္ သက္ဆိုင္ ရာ ႏိုင္ငံ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ၏ ေစ်းႏႈန္း အဆင့္ (ႏိႈင္း ယွဥ္ေစ်းႏႈန္း) အခ်ိဳးခ်ျခင္းႏွင့္ တူညီသည္။

အတိုးႏႈန္း ညီမွ်ျခင္း သီအိုရီ (Uncovered Interest Policy) က ႏိုင္ငံ အသီးသီးတြင္ ေငြေၾကး အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ တန္ဖိုးသင့္ထားေသာ ကာလတို အတိုးႏႈန္းရ၊ အက္ဆက္ မ်ား၏ ေမွ်ာ္လင့္ျပန္ရခ်က္ ဆက္ စပ္မႈကို တိုင္းတာသည္။ အက္ ဆက္ေစ်းကြက္ နည္း လမ္းျဖင့္ ႏိုင္ငံျခားေငြကို ရွင္းျပရာတြင္ လက္ရိွ အေျခခံ အေနအထားမ်ား၊ ႐ုတ္တရက္ ေပၚေပါက္လာတတ္ ေသာ အေျပာင္းအလဲမ်ား သာမက အနာဂတ္တြင္ ေပၚေပါက္လာ ႏိုင္ေသာ အေျခခံ အေနအထားမ်ား လက္ရိွကာလ အတြက္ တန္ဖိုးသင့္ ၍ ထည့္ေပါင္းသည္။ မထင္မွတ္ဘဲ ေပၚေပါက္လာႏိုင္ေသာ ႐ုတ္ တရက္ အေျပာင္းအလဲ မ်ားကိုပါ ထည့္သည္။ တနည္းအားျဖင့္ သမား႐ိုးက်ေငြ ဖလွယ္ႏႈန္း သီအိုရီ က ႏိုင္ငံျခားေငြ ဖလွယ္ႏႈန္းသည္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ၏ ေငြေၾကးပမာဏ ထြက္ ကုန္၊ ေငြေဖာင္းပြမႈ၊ အတိုးႏႈန္းႏွင့္ ေမွ်ာ္လင့္ ႏိုင္ငံျခားေငြ ဖလွယ္ႏႈန္း တို႔ကဲ့သို႔ေသာ ႏိုင္ငံအဆင့္ အေျခခံ အေနအထားမ်ား၏ ၾသဇာသက္ ေရာက္မႈကို ခံရသည္။

ႏႈန္းရွင္ေမွ်ာေငြ ဖလွယ္ႏႈန္း စနစ္ေအာက္တြင္ အက္ဆက္ေစ်း ကြက္ နည္းလမ္းသည္ ေရရွည္တြင္ ႏိုင္ငံျခားေငြ ဖလွယ္ႏႈန္း အေျပာင္း အလဲျဖစ္သည္ မ်ားကို ရွင္းျပႏိုင္ စြမ္းရိွသည္။

သို႔ေသာ္လည္း ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ တစ္ဝိုက္တြင္ ေတြ႔ရိွရေသာ လက္ ေတြ႔ သုေတသန မ်ားအရ တစ္ပတ္ မွ တစ္ႏွစ္ ဟူေသာ ေရတိုကာလ အတြင္း၊ ႏိုင္ငံျခားေငြဖလွယ္ႏႈန္း အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ရသည့္ ကိစၥ မ်ားကို ရွင္းျပႏိုင္ျခင္းမရိွေပ။ ေရတို ကာလတြင္ ႏိုင္ငံျခားေငြ ဖလွယ္ႏႈန္းသည္ ၾကံဳရာက်ပန္း ျဖစ္ေနၿပီး အထက္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ ေသာ သီအိုရီမ်ားက ေရတိုကာလ အေျပာင္းအလဲ မ်ားကို ႀကိဳတင္မွန္း ဆႏိုင္ျခင္း မရိွေပ။ အခ်ိဳ႕ေသာ ေလ့လာခ်က္မ်ား အရဆိုလွ်င္ ႏိုင္ငံျခားေငြ အတက္အက် ျမန္ဆန္ စြာေျပာင္းလဲေအာင္ လုပ္ရာတြင္ အဓိက အက်ဆံုး အေၾကာင္း တရားမ်ားမွာ ႏိုင္ငံအဆင့္ ေမက႐ို စီးပြားေရး ဆိုင္ရာ အေၾကာင္း တရားမ်ား မဟုတ္ ၾကေၾကာင္း ေတြ႔ရိွရသည္။

အက္ဆက္ေစ်းကြက္ နည္း လမ္းျဖင့္ ေရတိုႏိုင္ငံျခားေငြ ဖလွယ္ႏႈန္း အေျပာင္းအလဲ မ်ားကို တြက္ဆျခင္း မျပဳႏိုင္ရသည္မွာ ထိုေလ့လာမႈ ၏ အေျခခံယူဆ ခ်က္ေၾကာင့္ျဖစ္သည္ ဟုဆိုပါသည္။ ပထမအခ်က္ အေနျဖင့္ အက္ဆက္ ေစ်းကြက္ သေဘာတရားက ႏိုင္ငံျခားေငြ ဖလွယ္ႏႈန္း၏ အေျခခံ အေနအထားမ်ား ႏွင့္ပတ္သက္ ေသာ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ား ကို အမ်ားျပည္သူက အလြယ္တကူ ရရိွႏိုင္၊ သိရိွႏိုင္ သည္ဟု ယူဆထား သည္။ အနာဂတ္ အေျခခံအေန အထားမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ သတင္းမ်ား၊ ေစ်းကြက္၏ ေမွ်ာ္လင့္ ခ်က္မ်ားကို အေျခခံ၍ ထိုအေျခ ခံ အေျပာင္းအလဲမ်ား အတုိင္း ႏိုင္ငံျခားေငြ ဖလွယ္ႏႈန္းက ေရာင္ ျပန္ဟပ္၍ လိုက္လံ ေျပာင္းလဲသည္ ဟု ယူဆသည္။ ဒုတိယ အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံျခားေငြ ေစ်းကြက္တြင္ အေရာင္း အဝယ္ျပဳေနၾကေသာ သူမ်ားသည္ ေငြေၾကး ေရာင္းဝယ္ရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ ေရာင္းဝယ္ရသည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္တြင္ လည္းေကာင္း၊ တမ်ိဳးတစားတည္း၊ တပံုစံတည္း ျဖစ္သည္ဟု ယူဆထားသည္။

ယင္းတို႔ႏွင့္ ျခားနားၿပီး ေစ်းကြက္ မိုက္က႐ိုပံုသဏၭာန္ သေဘာတရား က(၁) ပုဂၢလိ သတင္းရရိွမႈ၊ အထူး သျဖင့္ ႏိုင္ငံျခားေငြ အဝယ္ အေရာင္း ပမာဏကို အမ်ားျပည္သူက မသိ ရိွႏိုင္၊ (၂) ေစ်းကြက္တြင္ ရိွေနသူ မ်ားသည္ ေငြေၾကး ေရာင္းဝယ္ရာ တြင္လည္းေကာင္း၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ ထားရိွရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ အမ်ိဳး မ်ိဳးအဖံုဖံု ကဲြျပားျခားနားေသာ သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ (၃) တတိယ အခ်က္အေနျဖင့္ အေရာင္းအဝယ္ လုပ္ပံုႏွင့္၊ အေရာင္း အဝယ္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ သတင္းအခ်က္ အလက္မ်ားကုိ အလြယ္တကူ ရရိွ ႏိုင္သည္ဟု ယူဆသည္။

ေစ်းကြက္မိုက္က႐ို ပံုသဏၭာန္ နည္းလမ္းသည္ မိုက္က႐ို ပံုသဏၭာန္ ဘ႑ာေရး သေဘာတရားမ်ား အေပၚတြင္ အေျခခံထားသည္။ တိက် ေသခ်ာေသာ အေရာင္း အဝယ္ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းမ်ား ေအာက္တြင္ အက္ဆက္မ်ား ဖလွယ္သည့္ လုပ္ငန္းစဥ္ႏွင့္ ရလဒ္ ဟု အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုသည္။ ဤနည္း တြင္ ကိန္းရွင္ႏွစ္ခုကို ထည့္စဥ္းစား သည္။ ကိန္းရွင္မွာ (၁) ႏိုင္ငံျခား ေငြေၾကးအမွာ၊ ေအာ္ဒါ စီးဆင္းမႈႏွင့္ (၂) ဆိုေစ်းေပးေစ်း ကြာျခားခ်က္ တို႔ျဖစ္ၿပီး ယင္းတို႔ကို အဓိက လက္နက္အျဖစ္ အသံုးခ်သည္။

ေအာ္ဒါ စီးဆင္းမႈသည္ ေငြ ေၾကးအဝယ္ႏွင့္ အေရာင္းဖိအား ေတြကို တိုင္းတာသည့္နည္း၊ သေဘာ တူၿပီး အဝယ္အေရာင္း ပမာဏကို ညႊန္ျပသည္။ အခ်ိန္ကာလ တစ္ခု တြင္ ဝယ္သူေတြက ဘယ္ေလာက္ ဝယ္ခ်င္သည္။ ေရာင္းသူေတြက အမွန္တကယ္ ဘယ္ေလာက္ ေရာင္းခ်င္သည္ ကို ညႊန္ျပသည္။ လက္ငင္း ေစ်းကြက္တြင္ အေရာင္းအမွာႏွင့္ အဝယ္အမွာ ေျပလည္ သည္။ ႏိုင္ငံ ျခားေငြ ေလလံ ပစ္သည့္ ေစ်းကြက္ တြင္ ေစ်းကြက္ေအာ္ဒါ ကို ဘယ္ ေလာက္ေစ်းႏွင့္ ေရာင္းပါ၊ ဘယ္ ေလာက္ေစ်း အထိ ေပးဝယ္ပါဟူ ေသာ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ အတိုင္း၊ အေရာင္း အဝယ္ျဖစ္သည္။ ဤ ေနရာတြင္ အေရာင္း ေအာ္ဒါေတြ အဝယ္ေအာ္ ဒါေတြ၊ အနည္းအမ်ား က ႏိုင္ငံျခားေငြ ဖလွယ္ႏႈန္းကို သတ္မွတ္ေသာ္လည္း ႏိုင္ငံျခား ေငြဖလွယ္ႏႈန္း အေျပာင္းအလဲ ကို ျဖစ္ေစႏိုင္ေသာ ေနာက္ခံ အဓိက အေၾကာင္းတရားေတာ့ မဟုတ္ ေပ။ အေရာင္းအဝယ္ ေအာ္ဒါ အနည္း အမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ား၊ သတင္းမ်ား ေၾကာင့္ ဖလွယ္ႏႈန္း ေျပာင္းလဲရ ျခင္းျဖစ္သည္ ဟုသာ ယူဆသည္။

မၾကာမီကျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ သုေတသနမ်ားသည္ ေန႔စဥ္ အေရာင္းအဝယ္မွ စ၍၊ အပတ္စဥ္ အေရာင္းအဝယ္ အထိ၊ ဤနည္း လမ္းကို အသံုးျပဳ၍ ေလ့လာသည္။ အမည္ခံေငြ ဖလွယ္ႏႈန္း ေလးလ ခန္႔အထိ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ရ ျခင္းသည္ အေရာင္းအဝယ္ ေအာ္ဒါ အနည္းအမ်ား ေၾကာင့္ျဖစ္ေၾကာင္း သိသာထင္ရွားစြာ ေတြ႔ရသည္။ သုေတသန ရလဒ္မ်ားက နမူနာ ေကာက္ယူ ေလ့လာေသာ ကာလ အတြင္းသာ ခန္႔မွန္းႏိုင္ျခင္း မဟုတ္၊ ေလ့လာေနေသာ ကာလအျပင္ တစ္လနီးပါးခန္႔ အထိ ခန္႔မွန္းႏိုင္ ေၾကာင္းေတြ႔ရသည္။ သုေတသန ေတြ႔ရိွခ်က္ မ်ားအရ မိုက္က႐ို ပံု သဏၭာန ေလ့လာနည္း အရ ထြက္ ေပၚလာေသာ ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ား သည္ အက္ဆက္ ေစ်းကြက္နည္း ျဖင့္ ၾကံဳရာ က်ပန္းျဖစ္ႏိုင္သည္ ဟူေသာပံုစံ သံုးတြက္ခ်က္ခန္႔မွန္း ျခင္းထက္ ရလဒ္ပိုေကာင္း ေၾကာင္း ေတြ႔ ရသည္။

ဤနည္းလမ္း ႏွစ္ခု၏ အဓိက ျခားနားခ်က္မွာ အားမွ်ေျခႏိုင္ငံ ျခားေငြဖလွယ္ႏႈန္းႏွင့္ ပတ္သက္ သည္။ ဤျခားနားခ်က္ကို လက္ ေတြ႔ လုပ္သူႏွင့္ ပညာရိွတို႔အျမင္ ကဲြျပားမႈအျဖစ္လည္း အသိအမွတ္ ျပဳၾကသည္။ လက္ေတြ႔ သမားမ်ား ၏အျမင္အရ ဝယ္သူေတြ က ေရာင္း သူေတြထက္ မ်ားေနျခင္း ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခားေငြလဲလွယ္ႏႈန္း က်ဆင္းရျခင္း ျဖစ္သည္ဟုျမင္ သည္။ အားမွ်ေျခ ေစ်းႏႈန္း သည္ ႏိုင္ ငံျခားေငြ ေစ်း ကြက္ရိွ ဝယ္လို အားႏွင့္ ေရာင္းလိုအား အေပၚတြင္ မူတည္သည္။ သို႔ေသာ္ ေမက႐ို စီးပြားေရး ႐ႈေထာင့္မွ ႐ႈျမင္သည့္ အခါ ေရာင္းလိုအားတြင္ အႏၲရာယ္ ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရမည္ကို မလိုလား၍ အေရာင္းအဝယ္ ျပဳလုပ္ရာတြင္ မပါဝင္ ဘဲေနေသာ အခ်ိဳ႕ဘ႑ာ ေရး အဖဲြ႔အစည္းမ်ား၏ ႏိုင္ငံျခား ေငြမ်ား ပါဝင္ျခင္း မရိွပါ။ သို႔ျဖစ္၍ မိုက္က႐ို ပံုသဏၭာန္ နည္းလမ္း အရ ျဖစ္ေပၚေသာ ေစ်းႏႈန္းသည္ ၾကား ကာလ ေစ်းႏႈန္းသာ ျဖစ္သည္။ ဝယ္လိုအားႏွင့္ ေရာင္းလိုအား မညီမွ်မႈကို မသိရသျဖင့္ အေနေတာ္ ေစ်းႏႈန္း မဟုတ္ဟု ယူဆသည္။ ေမက႐ို စီးပြားေရး ႐ႈေထာင့္မွ ႐ႈျမင္ ပါက ၿပိဳင္ဆိုင္မႈရိွေသာ ေစ်းကြက္ တြင္ပါဝင္သူမ်ား အားလံုး၏ ေရာင္းလိုအား ႏွင့္ ဝယ္လိုအားတို႔ ကသာ ႏိုင္ငံျခားေငြအားမွ် ေစ်းႏႈန္း ကို ျပ႒ာန္း ေပးႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ ဝယ္သူေရာင္းသူ အားလံုး ပါဝင္ ႏိုင္ေသာ ေလလံသမား တစ္ ေယာက္ရိွမွသာ အားမွ် ႏိုင္ငံျခား ေငြဖလွယ္ႏႈန္းကို ရရိွႏိုင္မည္ဟု အၾကံျပဳပါသည္။

ထို႔အျပင္၊ အကယ္၍ ေအာ္ဒါ မ်ားကို အခ်ိန္ႏွင့္ တေျပးညီေလ့ လာ သိရိွႏိုင္လွ်င္ (တနည္းအားျဖင့္ ေစ်းကြက္သည္ ပိုမို၍ ထင္သာျမင္ သာရိွလွ်င္ လက္ရိွအားမွ် ႏိုင္ငံျခား ေငြဖလွယ္ႏႈန္းသည္ ေျပာင္းလဲ သြားႏိုင္သည္။ မူဝါဒေရးရာ ႐ႈေထာင့္ မွၾကည့္ပါက၊ ေအာ္ဒါ အနည္း အမ်ားကို ပိုမိုျမင္သာထင္သာ လုပ္ေပးျခင္းေၾကာင့္ ရရိွလာေသာ အက်ိဳးတရား မ်ား၏ အေရးပါမႈကို ညႊန္ျပသည္။

ဆက္ပါဦးမည္