နာဂ လူမ်ိဳးတုိ႔က ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္း အေခါင္ဆံုးေဒသ ရွိ ေတာင္တန္းေပ်ာ္မ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အေနာက္ ေျမာက္ဘက္အစြန္ အိႏၵိယ၊ ျမန္မာ နယ္စပ္ပတ္ကိြဳင္ေတာင္တန္းနဲ႔ ခ်င္း တြင္း ျမစ္ဖ်ားအေနာက္ဘက္ျမစ္ဝွမ္း ေဒသအတြင္း ေတာေတာင္စိမ့္စမ္း ဂႏိုင္တုိ႔ ထူထပ္စြာရွိတဲ့ေနရာေတြက နာဂလူမ်ိဳးတုိ႔ က်င္လည္က်က္စားရာ ေဒသပဲ ျဖစ္တယ္ေပါ့ဗ်ာ။
ေတာင္ေစာင္း၊ ေတာင္ခါးပန္း တုိ႔မွာ လယ္ယာတို႔ကို ပင္ပင္ပန္းပန္း၊ ခက္ခက္ခဲခဲ ထြန္ယက္စိုက္ပ်ိဳးလုပ္ ကိုင္ၾကၿပီး၊ ေဆာင္းအကုန္ ေႏြဦး ေပါက္ခ်ိန္မ်ားမွ နားခြင့္ရၾကရွာတဲ့ လူမ်ိဳးေတြပ။ ေရွးအခါက ကမၻာေပၚ ရွိ လူအေပါင္းတုိ႔က ေတာ၊ ေတာင္၊ ေရ၊ ေျမ၊ မီး စတာေတြကို ကိုးကြယ္ ေလ့ရွိၾကနည္းတူ နာဂလူမ်ိဳးတုိ႔တစ္ ေတြလည္း ေတာ၊ ေတာင္၊ ေရ၊ ေျမ ေစာင့္တဲ့ နတ္တို႔ကို ကိုးကြယ္ပူေဇာ္ ေလ့ရွိၾကပါတယ္ဗ်။ မိုးႀကီးေလႀကီး က်တာတို႔၊ ပိုးေကာင္ေတြ ကိုက္ျဖတ္ ဖ်က္ဆီးလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ လယ္ယာေတြ ပ်က္စီးတဲ့အခါမွာ နတ္မ်ား အလိုမ က်လို႔ ေႏွာင့္ယွက္ဖ်က္ဆီးတာျဖစ္ တယ္လုိ႔ ယူဆထားၾကေတာ့ ဒီေန႔ တိုင္ နာဂလူမ်ိဳးေတြက နတ္တို႔ကို ယံု ၾကည္စြာနဲ႔ ပူေဇာ္ပသေလ့ရွိၾကတယ္။ နာဂအမ်ိဳးသားတို႔က နတ္တို႔ကို ပူေဇာ္ ပသမႈ အေၾကာင္းျပဳလုိ႔ ကခုန္သီဆို တဲ့ ပြဲမွလြဲလို႔ တျခားေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲရယ္ လို႔ သီးျခားမရွိဘူးေပါ့။
နတ္ပြဲမ်ားကိုသာ အဓိကထား က်င္းပၾကၿပီး တစ္ႏွစ္၄ႀကိမ္ထက္ မနည္း က်င္းပေလ့ရွိတယ္လို႔ သက္ ႀကီးဆိုစကား ၾကားခဲ့ဖူးပါတယ္။ မိုးဦးက်လို႔ ေကာက္ပင္ေတြ စတင္ စိုက္ပ်ိဳးတဲ့အခါမွာ ေကာက္ပင္ေတြ ဖြံ႕ၿဖိဳးသန္စြမ္းဖို႔အတြက္ ၁ႀကိမ္၊ ေကာက္ပင္တို႔ အႏွံထြက္လာတဲ့အခါ မွာ ၁ႀကိမ္၊ ေကာက္ပဲသီးႏွံေတြ မွည့္စ ျပဳတဲ့ သီတင္းကြၽတ္၊ တန္ေဆာင္မုန္း လမွာ ၁ ႀကိမ္၊ အဲေကာက္ပင္ေတြ ရိတ္သိမ္းရတဲ့ ျပာသို၊ တပို႔တြဲလမွာ ၁ ႀကိမ္၊ ေအာင္ပြဲခံတဲ့အေနနဲ႔ ေကာက္ ရိတ္ပြဲ၊ ေကာက္သိမ္းပြဲေတြ က်င္းပလို႔ နတ္ အေပါင္းတုိ႔ကို ကြၽဲ၊ ႏြား၊ ၾကက္၊ ဝက္၊ ဘဲ၊ အရက္စတာတုိ႔နဲ႔ ပြဲေပးကာ ပူေဇာ္ပသပါတယ္ဗ်ာ။
နတ္ပြဲေတြ က်င္းပခ်ိန္မ်ားမွ နာဂအမ်ိဳးသမီးေတြလည္း ေပ်ာ္ၾက ပါးၾကရတာပါ။ အပန္းေျဖၾကရတာ လို႔ ေျပာရမွာေပါ့ေနာ္။ နာဂေစာ္ ဘြားေတြအဖို႔ အဲဒီနတ္ပြဲမ်ိဳးကို တစ္ သက္မွာ အနည္းဆံုးႏွစ္ႀကိမ္ က်င္းပ ႏိုင္ပါမွ ဂုဏ္ရွိတယ္လို႔ ယူဆထား ၾကပါတယ္။ သူတုိ႔နတ္ကန္ေတာ့ ပြဲဆို တာမွာလည္း ကခ်င္မေနာပြဲနဲ႔ ဆင္ ဆင္တူတယ္လို႔ ေျပာရမယ္ဗ်။ နတ္ပြဲေတြ က်င္းပခ်ိန္မ်ားမွ နာဂအမ်ိဳးသမီးေတြလည္း ေပ်ာ္ၾက ပါးၾကရတာပါ။ အပန္းေျဖၾကရတာ လို႔ ေျပာရမွာေပါ့ေနာ္။ နာဂေစာ္ ဘြားေတြအဖို႔ အဲဒီနတ္ပြဲမ်ိဳးကို တစ္ သက္မွာ အနည္းဆံုးႏွစ္ႀကိမ္ က်င္းပ ႏိုင္ပါမွ ဂုဏ္ရွိတယ္လို႔ ယူဆထား ၾကပါတယ္။ သူတုိ႔နတ္ကန္ေတာ့ ပြဲဆို တာမွာလည္း ကခ်င္မေနာပြဲနဲ႔ ဆင္ ဆင္တူတယ္လို႔ ေျပာရမယ္ဗ်။ နာဂအကကို ခ်င္းလူမ်ိဳးတုိ႔လို ဝိုင္းဖြဲ႕လည္း ကၾကတယ္။ ခုန္ေပါက္ လို႔လည္း ကၾကတယ္။ ခုန္ပ်ံလို႔လည္း ကၾကတယ္။ လက္တစ္ဖက္မွာ ‘ဓား၊ လွံ’ တစ္ခုခုကို ကိုင္ၿပီး၊ က်န္တစ္ ဖက္က ‘ဒိုင္း’ကို ကိုင္လုိ႔ ကၾကတယ္ ဆိုတာ ျမင္ဖူးၾကမွာေပါ့ေနာ။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ စစ္တိုက္ တဲ့ အကမ်ိဳးကိုသာ ကျပေလ့ရွိၾက တယ္ဗ်။ အဲ နာဂလူမ်ိဳးေတြက ေတာ ကြၽမ္းတယ္။ ေတာနက္ထဲမွာ သားရဲ တိရစၧာန္မ်ားနဲ႔ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ ေတြ႔ရွိၾကတဲ့အခါ လက္တစ္ဖက္က လက္နက္ကိုကိုင္ၿပီး၊ က်န္လက္တစ္ ဖက္က ‘ဒိုင္း’ကိုကိုင္လို႔ သတ္ပုတ္ ၾကတယ္ေလ။ အဲဒီအေတြ႕အႀကံဳ ေတြကိုယူၿပီး ကျပတယ္လုိ႔လည္း ၾကားဖူးပါတယ္။
ကခုန္ဟန္က ထိုးဟန္၊ ခုတ္ ဟန္မ်ားသာျဖစ္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ေျခကမ်ားနဲ႔ တန္ဆာဆင္ထားတာကို မိတ္ေဆြ ေတြ႕ျမင္ရမွာပါ။ ေျခက မ်ားလုိ႔ဆိုရေအာင္လည္း အမ်ိဳးမ်ိဳး ခုန္ေပါက္ ျပတာရတာမို႔ သက္သာ လွတဲ့ အကမ်ိဳးေတာ့ မဟုတ္ဘူးဗ်။ နာဂျပည္နယ္ ေတာင္ေပၚေဒသျဖစ္ ေတာ့ ခ်မ္းေအးလွတယ္ေပါ့ေနာ။ အဲဒီအေအးဒဏ္ကို ခံႏိုင္ေအာင္လို႔ အခုန္၊ အပ်ံ၊ အလႊားေတြနဲ႔ ကႀကိဳး အျဖစ္ ကျပၾကရတယ္။ တကယ္ေတာ့ နာဂအကဆိုတဲ့ အခုန္၊ အပ်ံ၊ အလႊာ ေတြဟာ သဘာဝရဲ႕ တိုက္တြန္းခ်က္၊ ဖန္တီးခ်က္ပါပဲဆိုတာ အလြန္ပဲ ခိုင္လံုပါတယ္။ ကခုန္ဟန္က ထိုးဟန္၊ ခုတ္ ဟန္မ်ားသာျဖစ္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ေျခကမ်ားနဲ႔ တန္ဆာဆင္ထားတာကို မိတ္ေဆြ ေတြ႕ျမင္ရမွာပါ။ ေျခက မ်ားလုိ႔ဆိုရေအာင္လည္း အမ်ိဳးမ်ိဳး ခုန္ေပါက္ ျပတာရတာမို႔ သက္သာ လွတဲ့ အကမ်ိဳးေတာ့ မဟုတ္ဘူးဗ်။ နာဂျပည္နယ္ ေတာင္ေပၚေဒသျဖစ္ ေတာ့ ခ်မ္းေအးလွတယ္ေပါ့ေနာ။ အဲဒီအေအးဒဏ္ကို ခံႏိုင္ေအာင္လို႔ အခုန္၊ အပ်ံ၊ အလႊားေတြနဲ႔ ကႀကိဳး အျဖစ္ ကျပၾကရတယ္။ တကယ္ေတာ့ နာဂအကဆိုတဲ့ အခုန္၊ အပ်ံ၊ အလႊာ ေတြဟာ သဘာဝရဲ႕ တိုက္တြန္းခ်က္၊ ဖန္တီးခ်က္ပါပဲဆိုတာ အလြန္ပဲ ခိုင္လံုပါတယ္။
(၃) နတ္ပြဲက်င္းပတဲ့အခါ အနီးအ နား ရြာသူရြာသားအားလံုးနဲ႔ တျခား မ်ိဳးမတူတဲ့ နာဂမ်ားကိုပါ ဖိတ္ၾကား ေလ့ရွိၿပီး ၇ ရက္တိတိ ဧည့္ခံေကြၽး ေမြးလို႔ ကခုန္က်င္းပတယ္လို႔ သိရ ပါတယ္။ ဧည့္သည္မ်ားကလည္း ဓား၊ လွံ၊ ဒိုင္း၊ ေမာင္းနဲ႔ ကြၽဲ၊ ႏြား၊ ဘိန္းစတာေတြ ယူေဆာင္လာရတဲ့ ထံုးစံရွိတယ္ေပါ့ေနာ္။ စုေပါင္းကျပ ရာမွာ ေယာက္်ား၊ မိန္းမတစ္ေယာက္ ျခားစီ လက္ခ်င္းခ်ိတ္ၿပီး အရြယ္အစား အမ်ိဳးမ်ိဳးကို အခ်က္က်က် တီးခတ္ ေနတဲ့ ေမာင္းသံအလိုက္ ဝိုင္းႀကီး ပတ္လည္လွည့္လို႔ ခပ္ညက္ညက္က ေလး ကခုန္ၾကရတယ္။ အဲဒီလို ကခုန္ေနတုန္း နာဂလူမ်ိဳးတုိ႔ ဘာသာ ဘာဝ ေတးသီခ်င္းေတြကို သီဆိုၿငီး ၾကတယ္ေပါ့။ နာဂေတးသီခ်င္းရဲ႕ ေရွးဦးအစ က ဆြဲဆြဲငင္ငင္နဲ႔ သီဆိုၾကၿပီး ေနာက္ ပိုင္းေရာက္မွသာ တျဖည္းျဖည္း ျမန္ လို႔လာေတာ့တယ္။ ခ်င္း လူမ်ိဳးတို႔ရဲ႕ အစေႏွး၊ ေနာက္ပိုင္း ျမန္တဲ့စနစ္မ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ နာဂတို႔ရဲ႕ ေတးသြားေတြ လည္း အစေႏွး၊ ေနာက္ပိုင္းျမန္ေပ မယ့္ သီခ်င္းက ခပ္တိုတိုပဲ ျဖစ္ပါ တယ္။ သီခ်င္းဆံုးတိုင္း၊ ဆံုးတိုင္း အစက ျပန္ျပန္သီဆို ေနတာကို နား ေထာင္ရင္း သိသာပါတယ္ဗ်။ ျမန္မာ သီခ်င္းဂ်ာေအးခ်ာ ခ်ာလည္သီခ်င္း မ်ိဳးနဲ႔ ေတးသြားနဲ႔ တူတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီသီခ်င္းတိုကေလးနဲ႔ပဲ ေႏွးလိုက္၊ ျမန္လိုက္နဲ႔ ကျပေနတာေပါ့။
(၄) “နာဂတန္ေဆာင္တိုင္” နာဂလူမ်ိဳးတို႔ ေကာက္ရင္ေပၚ ခ်ိန္၊ ေကာက္သစ္ေပၚခ်ိန္ေတြမွာ ေကာက္ပဲသီးႏွံေစာင့္နတ္မ်ားကို ပူေဇာ္ပသတဲ့ပြဲေတြ က်င္းပေလ့ရွိၾက ပါတယ္ေနာ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ျပည္မ မွာ တန္ေဆာင္တိုင္ပြဲေတာ္ေတြ က်င္းပ ခ်ိန္နဲ႔ ကိုက္ညီေနတယ္ေပါ့။ နာဂတို႔ ပြဲေတြ မက်င္းပမီ ေတာင္ယာက ထြက္ တဲ့ ေကာက္သစ္ေတြနဲ႔ ေခါင္ရည္လုပ္ ထားၿပီး ၿခံမွာေမြးျမဴထားတဲ့ ကြၽဲ၊ ႏြား၊ ၾကက္၊ ဝက္နဲ႔ ႏြားေနာက္တို႔ကို ေခါင္ ရည္နဲ႔အတူ နတ္တို႔ကို တင္ေျမႇာက္ ပသ ၾကတယ္ေလ။ ပြဲေန႔မွာ မနက္ေစာေစာပိုင္းက စၿပီး ရြာရွိလူကုန္၊ ပ်ိဳအုိ၊ က်ားမ မေရြး အားလံုးလုပ္ငန္းရပ္နားၿပီး ျပင္ ဆင္မြမ္းမံၾကတယ္။ ပြဲေန႔ညေနပိုင္း မွာ မီးပံုကပြဲစၿပီေလ။ မီးပံုကပြဲမွာ မီး ပံုႀကီးႀကီးတစ္ခုကို ကြင္းအလယ္ေခါင္ မွာ ဖိုထားၿပီး၊ ေယာက္်ားတစ္ဝိုင္း၊ မိန္းမတစ္ဝိုင္း ခြဲျခားလို႔ ေတာင္ယာ ေကာက္ပဲသီးႏွံေစာင့္နတ္ေတြကို ခ်ီး က်ဴးဂုဏ္ျပဳတဲ့ ေတးသီခ်င္းေတြ သီ ဆိုလို႔ ညလံုးေပါက္ ကခုန္ၾကတာေပါ့ ေနာ္။ လဆန္း ၁၄ ရက္ေန႔ညမွာ စတင္က်င္းပေလ့ရွိၾကတယ္။
အဲဒီပြဲ ကို ‘နာဂတန္ ေဆာင္တိုင္ပြဲ’ လို႔ ေခၚ ဆိုၾကတယ္ေပါ့။ ၁၅ ရက္ေန႔ညတစ္ခ်ီ၊ စုေပါင္း ခ်က္စားလို႔ မီးပံုႀကီးကို ပတ္ခ်ာဝိုင္း ၿပီး ကခုန္ၾကျပန္တယ္။ အခ်င္းခ်င္း လက္တြဲကခုန္လိုက္၊ ေခါင္ရည္ ေသာက္၊ ႏြားေနာက္သား စားလိုက္ နဲ႔ အာရင္း၊ ေသာက္ရင္း၊ စားလိုက္ ရင္း အ႐ုဏ္တက္ခ်ိန္ေရာက္မွ ကပြဲ ကို ရပ္နားၿပီး လူစုခြဲၾကေတာ့တာေပါ့ ေနာ။
(၅) ျမန္မာနဲ႔ အာသံနယ္စပ္အၾကား ေတာင္တန္းတစ္ေလွ်ာက္ေနတဲ့ နာဂ လူမ်ိဳးေတြဟာ ေတာအတြင္း ‘ယဇ္ ေက်ာက္’ (ယဇ္နတ္ပူေဇာ္ပသရာ ေက်ာက္တံုး)ရွိရာကိုသြားၿပီး ေတာ ေကာင္တို႔ရဲ႕ ေသြးေတြနဲ႔ ယဇ္ပူေဇာ္ ပသေလ့ရွိၾကတယ္။ အဲဒီေက်ာက္တံုး ႀကီးကို ေသြးေတြနဲ႔ပက္ၿပီး ေခါင္ရည္ ေတြနဲ႔ ေဆးေၾကာလို႔ “ငါတို႔လယ္ယာ ေအာင္ျမင္ပါေစ၊ ေဘးကင္းၾကပါေစ” လို႔ ဆုေတာင္းၾကတယ္။ သူတုိ႔ယဇ္ ပူေဇာ္ပြဲ ေအာင္ျမင္တဲ့အေနနဲ႔ ဝမ္း ေျမာက္ရႊင္လန္းေပ်ာ္ရႊင္စြာ ကၾက၊ ခုန္ၾကတယ္ေပါ့။ နာဂလူမ်ိဳးတို႔မွာ ေတာင္ကုန္း မ်ားေပၚ သစ္တပ္၊ ဝါးတပ္ေတြ ကာ ရံလို႔ အိမ္ေဆာက္ေနထိုင္ၾကၿပီး၊ မၾကာခဏ တိုက္ခိုက္ေလ့ရွိၾကတယ္။
ေျမျပန္႔နဲ႔နီးတဲ့အရပ္ေတြမွာ အခ်င္း ခ်င္း သတ္ျဖတ္တာေတြ ေလ်ာ့ပါးလာ ခဲ့ေပမယ့္ နဂိုဗီဇက သူ႔ရ႕ဲစိတ္ဓာတ္နဲ႔ တိုက္ခိုက္ထိုးခုတ္ေလ့ရွိတဲ့ အဆက္ အႏြယ္ေတြက ဆင္းသက္လာခဲ့ၾက ေတာ့ နာဂအမ်ိဳးသားတုိ႔ ကခုန္ကစား ရာမွာလည္း ဓား၊ လွံ၊ ဒိုင္း၊ ကာစတာ ေတြ ကိုင္ေဆာင္လို႔ စစ္ခ်ီဟန္၊ စစ္ တက္ ဟန္၊ ဓားေရး၊ လွံေရးေျပဟန္၊ ကာကစားဟန္၊ ကဟန္ေတြ ပါဝင္ တာကို ေတြ႕ ျမင္ရမွာေပါ့ေနာ္။ ဓား၊ လွံ လက္နက္မပါဘဲ အခ်င္း ခ်င္း စုေပါင္းကခုန္တဲ့အခါ မွာလည္း မ်ားေသာအားျဖင့္ ညာသံေပးလို႔ စိတ္ဓာတ္တက္ၾကြ ေအာ္ဟစ္ ရႊင္ျမဴး စြာနဲ႔ ခုန္ေပါက္ကျပေလ့ရွိၾကပါတယ္။ စစ္ေရး၊ စစ္ရာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အက မ်ိဳးကို နာဂလူမ်ိဳးတို႔ရဲ႕ ‘လွံအက’နဲ႔ ‘ဓားအက’ ေတြမွာ ေတြ႕ျမင္ေလ့လာ ႏိုင္ပါတယ္ ခင္ဗ်ား။က်န္းမာခ်မ္းသာၾကပါေစ
ေသာ္တာေအာင္ (ေက်ာက္ေတာင္)