မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီးတြင္ ဘုရားပဲြအစ ဘုရားသုံးဆူက၊ ဘုရားပဲြအဆုံး ဝါခင္းကုန္း ဟူ၍ အဆိုရွိသည္။ ဝါလကင္းလြတ္ သီတင္း ကြၽတ္ ဘုရားသုံးဆူမွ ပြဲစတင္ၿပီး တပို႔တဲြ လျပည့္ေက်ာ္၃ ရက္တြင္ျပဳလုပ္သည့္ ဝါခင္း ကုန္းမာရ္ေအာင္ ရတနာေစတီ ဗုဒၶပူဇနိယပဲြ ၿပီးပါက ဘုရားပဲြ မ်ားအားလုံး ၿပီးစီးသည္ဟု ဆိုလိုျခင္းျဖစ္သည္။ ဝါခင္းကုန္းမာရ္ ေအာင္ရတနာေစတီေတာ္ ျမတ္ႀကီးကို ရတနာ ပုံေခတ္ ဒုတိယနန္းစံ မင္းျဖစ္သည့္ သီေပါမင္း က ၁၂၄၁ ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လဆန္း ၄ ရက္ (ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၇၉ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၂၃ ရက္)ေန႔တြင္စတင္တည္ထားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ေစတီ ေတာ္၏ပုံေတာ္မွာ ခမည္းေတာ္ မင္းတုန္းမင္း တရားႀကီး၏ေကာင္းမႈျဖစ္သည့္မဟာ ေလာက မာရဇိန္ ကုသိုလ္ေတာ္ဘုရား အတုိင္း ျဖစ္ေပသည္။ မာရ္ေအာင္ ရတနာေစတီ ေတာ္၏ ဖိနပ္ေတာ္သည္ သံေတာင္ ၅၅ ေတာင္၊ ဥာဏ္ ေတာ္ သံေတာင္ ၅၆ ေတာင္ျဖစ္ သည္။ ဌာပနာတိုက္ ၄ တိုက္ရွိၿပီး ႐ုပ္ရွင္ေတာ္၊ ဓာတ္ေတာ္၊ ေမြေတာ္မ်ား ထည့္သြင္း ဌာပနာခဲ့သည္။
၁၂၄၄ ခုႏွစ္တြင္ၿပီးစီးခဲ့ၿပီး သီေပါ မင္းကိုယ္ တုိင္ ထီးေတာ္တင္လွဴကိုေရ စက္သြန္းခ်ခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ဘုရားပဲြ ေတာ္အား ႏွစ္စဥ္ တပို႔တဲြ လျပည့္ေက်ာ္ ၃ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပရန္ သတ္မွတ္ေပးခဲ့သည့္အျပင္ ေဂဇက္ ရဘုရား အျဖစ္လည္း သတ္မွတ္ေပးခဲ့သည္။ႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီးတြင္ ဘုရားပဲြအစ ဘုရားသုံးဆူက၊ ဘုရားပဲြအဆုံး ဝါခင္းကုန္း ဟူ၍ အဆိုရွိသည္။ ဝါလကင္းလြတ္ သီတင္း ကြၽတ္ ဘုရားသုံးဆူမွ ပြဲစတင္ၿပီး တပို႔တဲြ လျပည့္ေက်ာ္၃ ရက္တြင္ျပဳလုပ္သည့္ ဝါခင္း ကုန္းမာရ္ေအာင္ ရတနာေစတီ ဗုဒၶပူဇနိယပဲြ ၿပီးပါက ဘုရားပဲြ မ်ားအားလုံး ၿပီးစီးသည္ဟု ဆိုလိုျခင္းျဖစ္သည္။
ဝါခင္းကုန္းမာရ္ ေအာင္ရတနာေစတီေတာ္ ျမတ္ႀကီးကို ရတနာ ပုံေခတ္ ဒုတိယနန္းစံ မင္းျဖစ္သည့္ သီေပါမင္း က ၁၂၄၁ ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လဆန္း ၄ ရက္ (ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၇၉ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၂၃ ရက္)ေန႔တြင္စတင္တည္ထားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ေစတီ ေတာ္၏ပုံေတာ္မွာ ခမည္းေတာ္ မင္းတုန္းမင္း တရားႀကီး၏ေကာင္းမႈျဖစ္သည့္မဟာ ေလာက မာရဇိန္ ကုသိုလ္ေတာ္ဘုရား အတုိင္း ျဖစ္ေပသည္။ မာရ္ေအာင္ ရတနာေစတီ ေတာ္၏ ဖိနပ္ေတာ္သည္ သံေတာင္ ၅၅ ေတာင္၊ ဥာဏ္ ေတာ္ သံေတာင္ ၅၆ ေတာင္ျဖစ္ သည္။
ဌာပနာတိုက္ ၄ တိုက္ရွိၿပီး ႐ုပ္ရွင္ေတာ္၊ ဓာတ္ေတာ္၊ ေမြေတာ္မ်ား ထည့္သြင္း ဌာပနာခဲ့သည္။ ၁၂၄၄ ခုႏွစ္တြင္ၿပီးစီးခဲ့ၿပီး သီေပါ မင္းကိုယ္ တုိင္ ထီးေတာ္တင္လွဴကိုေရ စက္သြန္းခ်ခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ဘုရားပဲြ ေတာ္အား ႏွစ္စဥ္ တပို႔တဲြ လျပည့္ေက်ာ္ ၃ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပရန္ သတ္မွတ္ေပးခဲ့သည့္အျပင္ ေဂဇက္ ရဘုရား အျဖစ္လည္း သတ္မွတ္ေပးခဲ့သည္။ ဝါခင္းကုန္းမာရ္ေအာင္ရတနာေစတီ ေတာ္ျမတ္ႀကီးသည္ ခ်မ္းေအး သာစံၿမိဳ႕နယ္၊ ကန္ေကာက္ရပ္ကြက္၊ ၅၆ လမ္းႏွင့္ ၅၇ လမ္းၾကား၊ ၃၃ လမ္းႏွင့္ ၃၄ လမ္းအၾကားတြင္ တည္ ရွိေပသည္။
မာရ္ေအာင္ရတနာ ေစတီကို ဝါခင္းကုန္း ဘုရားဟု လူ သိမ်ားၿပီး ပန္းေမြ႕ ယာခင္းလွဴဒါန္းမႈေၾကာင့္လည္း လူသိမ်ား ထင္ရွားသည္။ ဗုဒၶပူဇနိယပြဲေတာ္အႀကိဳေန႔ ျဖစ္သည့္ တပို႔တဲြလျပည့္ေက်ာ္ ၂ ရက္ေန႔တြင္ ဘုရားႀကီး၏သာသနာ့ ဒါယကာ ရပ္ကြက္ ေက်းရြာမ်ား ျဖစ္သည့္ ကန္ေကာက္ေဟာင္း၊ ကန္ေကာက္သစ္၊ ကန္ေကာက္ႀကီး၊ ေရႊဂဲပြား၊ ယာဥ္ပ်ံ၊ က်န္းမာေရး၊ ေရႊယဥ္မြန္ရပ္ကြက္ မ်ားႏွင့္ ကန္ေကာက္အေရွ႕ရြာ၊ ေကြ႕ႀကီး ကုန္းေက်းရြာမ်ားမွ မိန္းမပ်ိဳေလး မ်ားက ရာသီပန္းမ်ိဳးစုံကို လွပယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႕စြာ ကိုင္ ေဆာင္၍လည္းေကာင္း၊ လူငယ္မ်ား က အိုးစည္၊ ဒိုးပတ္၊ အဆို၊ အက၊ တီးဝိုင္းမ်ားႏွင့္ ေစတီေတာ္ႀကီးအား လက္ယာရစ္ လွည့္လည္ ပူေဇာ္ၾကသည္။ ထို႔အျပင္ ေစတီေတာ္ရင္ ျပင္တြင္ပန္းမ်ိဳးစုံကို အလွအပစီျခယ္ၿပီး ပန္း ေမြ႕ရာျဖင့္လည္း ပူေဇာ္ၾကသည္။
ပဲြေတာ္ရက္ အတြင္းတပို႔တဲြ လျပည့္ေက်ာ္ ၂ ရက္ေန႔ နံနက္ပိုင္းတြင္ ဝါခင္းကုန္းနယ္ေျမအတြင္း ရိွ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ားမွ သံဃာ ေတာ္မ်ား အား ပင့္ဖိတ္ၿပီး စာေရးတံမဲႏွင့္ ဆြမ္းသပိတ္ ကပ္လွဴျခင္း၊ တပို႔တဲြ လဆန္း ၈ ရက္မွ လျပည့္ ေန႔အထိ အသံမစဲမဟာပ႒ာန္း ရြတ္ဖတ္ျခင္း၊ လျပည့္ေန႔ ေန႔လယ္ ၁၂ နာရီတြင္ ပ႒ာန္းပဲြ ပိတ္သိမ္း ပဲြအျဖစ္ ရပ္ကြက္အသီးသီးမွ အလွဴရွင္မ်ားက ဆြမ္းဆန္စိမ္း ေလာင္းလွဴျခင္း၊ လျပည့္ေက်ာ္ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ဝါခင္းကုန္း နယ္ေျမရွိ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းတုိက္မ်ားမွ သက္ေတာ္ရွည္ဆရာေတာ္ႀကီးသုံးပါးအားပူေဇာ္ပဲြကိုလည္းထည့္သြင္းက်င္းပၾကသည္။
ေစတီေတာ္ျမတ္ႀကီးအား လြတ္ လပ္ေရး မရမီေခတ္က လွေထြ ေက်ာင္းတိုက္၊ ေက်ာက္ ေစတီရြာေက်ာင္း၊ သရက္ေတာ ေက်ာင္း၊ ကန္ေကာက္ရြာေဟာင္း ေက်ာင္း၊ ဗိုလ္ေက်ာင္း တုိက္ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားက ၾသဝါဒါ စရိယအျဖစ္ အစဥ္အဆက္ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ ၾကသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဝါခင္း ကုန္းနယ္ေျမ အတြင္းရွိ ေက်ာင္းတိုက္ ၁၁ ေက်ာင္းမွ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားက ၾသဝါဒါစရိယ အျဖစ္ ဆက္လက္ထိန္း သိမ္းေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ သည္မွာမ်က္ေမွာက္ေခတ္သို႔ တုိင္ၿပီျဖစ္ေလ သည္။ ေစတီေတာ္ျမတ္ႀကီး၏ ထီးေတာ္ကို ၁၃၂၃ ခုႏွစ္တြင္ အသစ္တင္လွဴခဲ့ၿပီး ေဖာင္း ရစ္သုံးရစ္ တုိင္ ေအာင္ ေရႊသကၤန္းကပ္ လွဴခဲ့သည္။
၁၃၂၆ ခုႏွစ္တြင္ ထီးေတာ္ အသစ္ႏွင့္ ေဖာင္းရစ္ ငါးရစ္အထိ ေရႊသကၤန္း ကပ္လွဴျခင္း၊ ၁၃၃၁ ခုႏွစ္တြင္ ထီးေတာ္ႀကီး အား ေရႊသကၤန္းကပ္လွဴ ၿပီး ေစတီေတာ္သပိတ္ ေနာက္ထိ မွန္သကၤန္း ကပ္လွဴျခင္း၊ ၁၃၅၅ ခုႏွစ္တြင္ စိန္ ဖူးေတာ္ႏွင့္ ထီးေတာ္ေရႊသကၤန္းကပ္လွဴျခင္းမ်ားကို အလွဴရွင္အသီးသီးက ကပ္လွဴပူေဇာ္ခဲ့ၾကသည္။ လုံးေတာ္ျပည့္ ေရႊသကၤန္းကပ္လွဴျခင္းကို ၉ လက္မ ပတ္ လည္ ေရႊသကၤန္းမ်ားျဖင့္ ၁၃၅၇ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၁၃၅၉ခုႏွစ္တုိ႔တြင္ ႏွစ္ႀကိမ္ခဲြ ကပ္လွဴ ပူေဇာ္ခဲ့ၾကၿပီး၊ ဒုတိယအႀကိမ္အျဖစ္ စိန္ဖူး ေတာ္၊ ထီးေတာ္၊ လုံးေတာ္ျပည့္ေရႊသကၤန္းကပ္ လွဴျခင္းကို ၁၃၇ဝ ျပည့္ႏွစ္ ဝါဆိုလျပည့္ေက်ာ္ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ေအာင္ျမင္စြာ က်င္းပ ႏိုင္ခဲ့သျဖင့္ ယခုခ်ိန္တြင္ ေစတီ ေတာ္ႀကီးကို ေရႊေရာင္ တဝင္းဝင္း ႏွင့္ သပၸာယ္ၾကည္ညိဳစြာ ဖူးေတြ႕ႏိုင္ ေပသည္။
ႏိုင္ထြန္း( TGI)