အဆို အကဟူသည္ကား လူ တုိ႔သည္ မိမိတုိ႔စိတ္ အတြင္း၌ ျဖစ္ေပၚလာေသာ စိတ္၏အေျခအေနကုိ ကုိယ္ျဖင့္လည္း ေကာင္း၊ ႏႈတ္ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ေဖာ္ျပျခင္းတစ္မ်ဴိး ျဖစ္ေပရာ ကမၻာ ေပၚ၌လူ သားဟူ၍ စတင္ေပၚလာ ကတည္းပင္ အဆုိႏွင့္အကျဖစ္ေပၚ လာသည္ဟု ဆုိရေပမည္။အကဟူသည္ကား လူ တုိ႔သည္ မိမိတုိ႔စိတ္ အတြင္း၌ ျဖစ္ေပၚလာေသာစိတ္၏အေျခအေနကုိ ကုိယ္ျဖင့္လည္း ေကာင္း၊ ႏႈတ္ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ေဖာ္ျပျခင္းတစ္မ်ဴိး ျဖစ္ေပရာ ကမၻာ ေပၚ၌လူ သားဟူ၍ စတင္ေပၚလာ ကတည္းပင္ အဆုိႏွင့္အကျဖစ္ေပၚ လာသည္ဟု ဆုိရေပမည္။ ေလာကဓမၼတာအားျဖင့္ သား သည္မိခင္တုိ႔သည္ မိမိတုိ႔၏ ရင္ ေသြးေလးအား အုိအုိေအေအဟူ၍ ႏွစ္သိမ့္ေစမူပင္လ်င္ သီဆုိျခင္း တစ္ မ်ဴိးျဖစ္သည္။ ယဥ္ေက်းျခင္း ေအာက္ဆုံးတန္းတြင္ တည္ရွိေနၾက ေသာ လူ႐ုိင္းတ႔ုိပင္လွ်င္ ေပ်ာ္ပြဲ၊ ရႊင္ ပြဲ ျပဳလုပ္ရာ၌ ဝန္းဝုိင္း၍ ကခုန္ၾက ေသာအေလ့ရွိခဲ့ၾက၏။
သုိ႔ေၾကာင့္ ျမန္မာအက ငွက္ေပ်ာပြဲႏွင့္ ေျဗာထဲ အက”ဟု ဆုိေစကာမူကျပမႈတု႔ိမွာ နတ္ပြဲမ်ားမေပၚမီ ေျဗာစသည္တုိ႔ မေပၚမီ ကပင္ ရွိသည္ဟုဆုိရေပမည္။ လူေလာကကုိမဆုိထားဘိ။ တိရစၧာန္ေလာကကုိၾကည့္လွ်င္ အဆုိ ႏွင့္ အကအားျဖင့္ စိတ္ၾကည္ရႊင္မႈ တုိ႔ကုိ ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားအျဖစ္ ေတြ႔ႏုိင္ ေပမည္။ ငွက္တ႔ုိသည္ မိတ္ႏွံရွာရာ၌ ငွက္မ၏ေမတၱာကုိ ရယူရန္ဆုိ၍ ကျပျခင္း၊ က၍ျပျခင္းတုိ႔ျဖင့္ေလးတင္ပြဲခံၾကေလသည္။ ဥေဒါင္းကသည္ ၾကက္ဆင္ကသည္ဟူေသာ အသုံးတုိ႔ မွာ တင္စား၍ေျပာဆုိေသာ စကား မဟုတ္။ တကယ္ပင္ ကျခင္းမ်ား ျဖစ္ေလသည္။ ယဥ္ေက်းျခင္း နည္း ပါးေသးေသာလူတုိ႔၏အဆုိအက တူရိယာတ႔ုိသည္ ေအာက္တန္းက်၏။ ယဥ္ေက်းျခင္း တုိးတက္လာသည္ အလုိက္ အဆုိအကႏွင့္တူရိယာတုိ ့ လည္း အဆင့္အတန္းတုိးတက္ လာ၏။ လူမ်ဴိးတစ္မ်ဴိး၏အဆုိ အကတူရိယာတုိ႔သည္ ပတ္ဝန္းက်င္ ရွိအျခားလူမ်ဴိးမ်ားသုိ႕ ကူးစက္ျပန္႔ ပြားတတ္၏။ ပတ္ဝန္းက်င္မွ အရွိန္တုိ႔သည္လည္း လူမ်ဴိးတစ္မ်ဴိး ေပၚသုိ ့ သက္ေရာက္တတ္ သည္။
ျမန္မာ လူမ်ဴိးတုိ႔၏အကသည္ကား ယဥ္ေက်းျခင္း တုိးတက္သည္အ ေလ်ာက္ တူရိယာဂီတတုိ႔ တုိးတက္ လာသည့္အတုိင္း တုိးတက္ခဲ့သည္။သ႔ုိေသာ္ ဇာတ္သဘင္အျဖစ္ႏွင့္ ကျပမႈတုိ႔ ေပၚေပါက္လာသည္မွာ ကား မၾကာေသးဟုဆုိရေပမည္။ ေရွးေခတ္ကုိလွမ္းၾကည့္လ်င္ အလွဴအတန္း၌ေျဗာမ်ား တီးေသာ အခါ အလွဴအစ္မႏွင့္တကြအလွဴ ထေျမာက္ျခင္းကုိ ဝမ္းသာသူတုိ႔သည္ ထိုဝမ္းသာေသာ စိတ္အျဖစ္ကုိ ထ၍ကျခင္းျဖင့္ေဖာ္ျပ၏။ ဤမွ ေျဗာအကျဖစ္လာ၏။ နတ္မ်ားပူေဇာ္ ပသရာမွ ‘နတ္အက’ဟူ၍ျဖစ္ေပၚ လာခဲ့သည္။အုိးစည္ေပၚလာေသာ အခါ ‘အိုးစည္အက’ ေပၚလာရသည္။ ဒုိး ပတ္ေပၚလာေသာအခါ ‘ဒုိးပတ္ အက’ရွိလာသည္။ ဗုံရွည္ႀကီးမ်ားေပၚ လာ ေသာအခါ =ဗုံရွည္အက’ ေပၚလာ ရသည္။ ထိုမွတစ္ဖန္ ဇာတ္ ကြက္ဇာတ္လမ္းမပါ ‘ဗလာအက’ တုိ႔ ျဖစ္ခဲ့၏။ထုိအကတုိ႔ကုိ ထပ္မံခ်ဲ႕ ထြင္ျခင္း အားျဖင့္ ဗုံရွည္အကတြင္ မင္းသား၊ မင္းသမီး အေခ်အတင္ဗုံ ႀကီးသံျဖင့္ကျပခဲ့ၾက၏။
ဤသုိ႔ႏွစ္ ပါးသြားဗုံ ႀကီးသံမ်ားႏွင့္ ကျပျခင္း တုိ႔မွတစ္ဆင့္တက္၍ ဗုံႀကီးဇာတ္ ထုပ္မ်ား တီထြင္ကာ ကၾကသည္။ ႐ုပ္ေသးအကေပၚခဲ့ၿပီးေနာက္ ဇာတ္ကြက္ ဇာတ္လမ္းအစုံႏွင့္ကျပ ေသာ ျမန္မာေျမဝုိင္းဇာတ္မ်ားေပၚလာခဲ့ရ၏။ထုိေျမဝုိင္းဇာတ္မ်ား ေခတ္၌ မင္းသားသည္ ကသည္ဟူ ၍မရွိ။လက္ပုိက္ဟန္၊ ေျခလွမ္းဟန္ လက္ၫိႈးၫႊန္ဟန္တို႔မွ်သာပါရွိ၏။ထုိမင္းသား၏ ဟန္မ်ားကား အဓိပၸာယ္ တစ္ခုခုပါရွိေသာဟန္ မ်ားျဖစ္၍ ထုိဟန္မ်ားကုိ ယခု မင္းသားမ်ား၏အကတုိ႔ႏွင့္ ႏႈိင္း စာလ်င္ အကဟုေခၚဆုိၾကမည္ မဟုတ္ေသာ္လည္း အမွန္မွာ ထုိဟန္ တုိ႔သည္ အႏုပညာပါ ဟန္မ်ားျဖစ္၏။အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ အဓိပၸာယ္ ပါရွိေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။မေျပာ ဘဲက ဟန္ျဖင့္ျမင့္ သူတုိ႔အား နား လည္ေစေလသည္။ေျမဝုိင္းဇာတ္ ၌မင္းသမီးသာလ်င္က၏။ သုိ႔ေသာ္ လည္း ထုိမင္းသမီး၏အက၌အႏု ပညာကနည္းပါး၏။ ဟန္၏ အဓိပၸာယ္မ်ားစြာမ ပါေခ်။
ထုိေျမ ဝုိင္းဇာတ္မ်ားသည္ ႐ုပ္ေသးႏွင့္ နန္းတြင္းဇာတ္အတူ ယူျခင္းမွျဖစ္ ေပၚလာခဲ့ၾကေပသည္။ နန္းတြင္း ဇာတ္တုိ႔တြင္လည္း ရာမဇာတ္ေတာ္ ႀကီးမွာ အထင္ရွားဆုံး ျဖစ္ရာ ေျမ ဝုိင္းဇာတ္ကျပရာ၌ ေရွးမင္းသား တုိ႔သည္ မဆီမဆုိင္ ေလးႀကီးကုိ ကုိင္၍ ထြက္ျခင္းျဖင့္ နန္းတြင္း ဇာတ္မ်ားကုိ တုျခင္းမွာ ထင္ရွား သည္။ထုိ႔ေနာက္လူက အ႐ုပ္၏ဟန္ ကုိယူ၍ ႀကိဳးကမ်ားဟုေပၚလာ သည္။ ျမန္မာဇာတ္သဘင္တုိ႔ကား ကုန္းေဘာင္ေခတ္၌သာ ထင္ရွားခဲ့ ေလသည္။အေလာင္းမင္းတရား၏ သားေတာ္ ဆင္ျဖဴရွင္လက္ထက္ ယုိး ဒယားကုိ ေအာင္ႏုိင္ေသာအခါ ယုိးဒယားနန္းတြင္းဇာတ္ကုိ ပညာ သည္ အားလုံးႏွင့္တကြ သိမ္းလာ ခဲ့၍ ျမန္မာတုိ႔ နန္းတြင္း၌ ကျပ ေစေလသည္။ ဇာတ္ေတာ္ႀကီးဟူ ေသာအမည္မွာ နန္းတြင္း၌ ကျပရ ေသာ ရာမဇာတ္ႀကီးကုိပင္ ေခၚ ေသာအမည္ျဖစ္ေလသည္။ ရာမ ဇာတ္ေတာ္ႀကီးမွာ မ်က္ႏွာဖုံးမ်ား၊ ေခါင္းေဆာင္းမ်ားျဖင့္ ကျပရေသာ ဇာတ္ျဖစ္၍ယခုကာလတြင္ ကျပ လ်က္ရွိၾကေသာ ရာမပြဲမ်ားကဲ့သုိ႔ ကျပသူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ စကားေျပာၾက သည္မဟုတ္ဘဲ နန္းတြင္း ဇာတ္ ေတာ္ႀကီးမ်ားမွ ကျပသူတုိ႔၏စကား မ်ားကုိ ၄င္းတုိ႔ကုိယ္စားစာေတာ္ ဖတ္မ်ားက ပုရပုိက္ျဖဴမ်ားမွ ရြတ္ ဖတ္ရြတ္ရ သည္။
ကျပသူတုိ႔၏ဟန္မူဟန္ထားတုိ႔သည္လည္း ေကာင္း၊ အကတုိ႔သည္လည္း ေကာင္းအဓိပၸာယ္ရွိၾကေလသည္။ ယခုတုိင္ပင္ဘီးလူးအက၌ ဘီးလူး ပန္း စုိက္ဟန္အကစေသာ အကတုိ႔ သည္ လည္းေကာင္း၊ ေမ်ာက္အက၌ ေမ်ာက္ ျခင္ေခ်ာင္းဟန္အက၊ ျခင္ ဖမ္းဟန္အက စသည္တုိ႔သည္ လည္းေကာင္းရွိ ေလသည္။ ျမန္မာ နန္းတြင္း၌ကျပသည့္ ရာမဇာတ္ ေတာ္ႀကီးမွာ ယုိဒယားမွ သိမ္းပိုက္ယူ ေဆာင္လာခဲ့ေသာ ဇာတ္ေတာ္ႀကီး ျဖစ္ရာ ယုိးဒယား ဇာတ္ေတာ္သားမ်ား ကုိယ္တုိင္ ကျပခဲ့ၾကရသည္။ အီေနာင္နန္း တြင္းဇာတ္သည္လည္း ယုိးဒယားမွ ယူေဆာင္လာခဲ့ေသာ ဇာတ္ႀကီးျဖစ္ ရာဘုိးေတာ္မင္းတရား လက္ထက္တြင္ဝန္ေထာက္ ဦးမႈိ ကေလးတုိ ့ယုိးဒယားဘာသာမွ ျမန္မာဘာသုိ႔ ျပန္ဆို၍ ျပဇာတ္ ေရးသား ရေလသည္။
ရာမဇာတ္ႏွင့္ ကြာေသာအခ်က္တုိ႔မွာကား ကျပသူ ကုိယ္တုိင္ဇာတ္သီခ်င္းမ်ားကုိ သီ ဆုိျခင္း စကားေျပာျခင္းတုိ႔ ျပဳေလ သည္။ ဤဇာတ္မွာ ဣႏၵာဝုဓသိ ၾကားလက္နက္ဟူေသာ အမည္ကုိ ယုိးဒယားလူမ်ဴိးတုိ႔က မိမိတုိ႔ဘာသာ ျဖင့္ အေခၚအေဝၚေပၚေစလ်က္ ဣႏၵာဝုဟုေခၚဆုိေလသည္။ျမန္မာ တုိ႔နားတြင္ အီေနာင္ဟု ၾကားသျဖင့္ အီေနာင္ႏွင့္ပြတ္စပါး ဟုေခၚဆုိ သုံးႏႈန္းလာၾကေလသည္။ ပြတ္စပါးဟူေသာအမည္ ပင္ လ်င္ ပန္းေဟာ ပုပၹမွပြတ္သ်ပ ျဖစ္ လ်က္ ထုိမွပြတ္စပါးျဖစ္လာေလ သည္။ ထုိအီေနာင္ဇာတ္ႀကီးကုိ ဘာသာ ျပန္၍ ျပဇာတ္ေရးရာ၌ ဇာတ္သီခ်င္းမ်ား ဝါဇာတ္ကြက္ ဇာတ္လမ္းဆုိင္ရာ သီခ်င္းမ်ားကုိ ေနာင္ေသာအခါ ျမဝတီမင္းႀကီး ဦးစေရးခဲ့ေလသည္။ ထုိမွတစ္ပါး သခၤပတၲသမုဒၵ ေဃာသ ေကာသာသီရီအစရွိေသာ နန္းတြင္းဇာတ္မ်ားအမ်ားအျပား ရွိေပေသးသည္။
အိႏၵိယျပည္ႏွင့္ မာလာယုေခၚေသာ မေလးရွားကြၽန္းဆြယ္ သုဝဏၰဘုမၼိေခၚေသာ ဆူ မတၲရာ ဂ်ာဗာအစရွိေသာ ကြၽန္း တုိ႔မွာ ေရွးပေဝသဏီကပင္ ကုန္စည္ ကူးသန္းျခင္းရွိခဲ့ေပသည္။ဟိႏၵဴယဥ္ ေက်းမူတုိ႔ႏွင့္တကြ ရာမ ဇာတ္ ေတာ္စသည္တုိ႔မွာ ထုိကြၽန္းမ်ားသုိ႔ ျပန္သြားၿပီးေနာက္ ထုိမွတစ္ဆင့္ ယုိး ဒယား၊ ကေမၺာဇ၊ ဇင္းမယ္စသည္တုိ႔ သုိ႔ ေရာက္ရွိသည္။ ျမန္မာတုိ႔ အေမြ ဆက္ခံလုိက္ေသာ နန္းတြင္းဇာတ္ တုိ႔မွာ အိႏၵိယမွတုိက္ ႐ုိက္မဟုတ္ဘဲ ယုိးဒယားဇင္းမယ္တုိ႔မွ တစ္ဆင့္ယူ ျခင္းျဖစ္သျဖင့္ ျမန္မာအကႏွင့္ အိႏၵိယအကတုိ႔မွာ ကြာျခားေနေလ ေတာ့သည္။ ယခုတုိင္ ဂ်ာဗာကြၽန္း၊ ဗာလီ ကြၽန္း စသည္တုိ႔၌နန္းတြင္း သုိ႔ မဟုတ္ ေဟာ္တြင္း၌ မင္းသမီးမ်ား ကုိယ္တုိင္ကပြဲမ်ား က်င္းပေလသည္။ ဤသုိ႔ ကျပသူကုိယ္တုိင္ စကားမေျပာေသာ ရာမဇာတ္ေတာ္ ႀကီးမွတစ္ဆင့္တက္၍ ကျပသူတုိ႔ ကုိယ္တုိင္စကားေျပာေသာ၊ ေတးဆုိ ေသာနန္းတြင္း ဇာတ္မ်ားသုိ ့ ေရာက္ ခဲ့၏။
ထိုမွျမန္မာဇာတ္သဘင္သုိ႔ ဆင္းသက္လာခဲ့ေပရာ ေျမဝုိင္း၊ ယုိဒယားဇာတ္ေတာ္ႀကီးမ်ားလုိ ခက္ခဲလွေသာ ယုိးဒယားအက ယုိးဒ ယား ဟန္ေျပာတုိ႔ကုိ မစြမ္းေဆာင္ ႏုိင္ၾကသျဖင့္မဟာဝင္ရာဇဝင္ နိပါတ္ထုိးဇာတ္စသည္တုိ႔ကုိသာ ျပၾကေလသည္။ သုိ႔ပင္ျဖစ္ေစကာမူ စာေပအရသာ ကုိးကားထုိဇာတ္ သဘင္တုိ႔၏တန္ဖုိးတစ္ရပ္အျဖစ္ ထားေသာေၾကာင့္ ေျပာဆုိေသာ လကၤာပါဌ္တန္းႏွင့္ ယဥ္ေက်းမူေသာ အသုံးအႏႈန္းတုိ႔သည္ ဇာတ္အကဲ ျဖတ္ရာ၌ပါဝင္ေသာ အေၾကာင္းခံ မ်ားျဖစ္ေလသည္။ ထုိ႔ေနာက္ဇာတ္႐ုံျဖင့္ ကျပ႐ုံ မွ်မကေသး။ ဇာတ္စင္ေပၚ၌ပင္ ေတာ ကားေတာင္ကားစေသာ သ႐ုပ္တူ ဖန္တီးျပႏုိင္သည့္ ဖာရစီ ဇာတ္ ႀကီးမ်ားျမန္မာျပည္သုိ ့ စတင္ ေရာက္ ရွိလာေသာအခါ ျမန္မာ ေျမဝုိင္း ဇာတ္မ်ားလည္း ေျမဝုိင္း ဘဝမွ ဇာတ္စင္ေပၚသုိ႔ ေရာက္ ၾက၍ျပည္ဖုံးကား ထီးကား၊ နန္းကား၊ ေတာကားစသည့္ တုိ႔ကုိထြင္ခဲ့ၾက ေလသည္။
ဤသုိ ့ ထြင္ခဲ့ရာ၌ ဖာရစီ ဇာတ္အဆင့္ အတန္းကုိ မီေအာင္ အဘယ္ခါမွ်မ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကျခင္းမွာ ျမန္မာဇာတ္တုိ႔၏အစသည့္နန္းတြင္း ဇာတ္မ်ားကို အေျခခံခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေလသည္။ နန္းတြင္းဇာတ္၌ ကားမွ်ပင္မရွိခဲ့ေခ်။ ဇာတ္ေၾကာင္း ႏွင့္တကြ ေျပာဆုိေသာစာ အရသာ ပါရွိသည့္စကားမ်ား၊ ေတးသီးခ်င္း မ်ား ကဟန္မ်ား၌သာလ်င္ တန္ဖုိး ထားခဲ့ၾကေလသည္။ ဤကားထူးျခား ခ်က္ျဖစ္၏။ ျမန္မာယဥ္ေက်းမႈ အႏုပညာမည္မွ်ပါရွိသနည္းဟူေသာ စံခ်ိန္ျဖင့္ ျမန္မာဇာတ္ပြဲတုိ႔၏တန္ဖုိး ကုိ ေရွးကဆုံးျဖတ္ခဲ့ၾကသတည္း။ ယေန႔ေခတ္လူငယ္လူရြယ္မ်ား၏ ရင္ထဲတြင္ ျမန္မာဇာတ္သဘင္သုခမ အႏုပညာသည္ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈကုိ ေဖာ္ ထုတ္၍ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ကမၻာကုိ ပုိမုိလႊမ္းမိုး ဂုဏ္ထင္ႏုိင္ ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကရေပမည္ ျဖစ္ ေတာ့သတည္း။
မုိးသက္