ေပၚျပဴလာဂ်ာနယ္တုိက္သုိ႔ လိပ္မူၿပီး ကြၽန္ေတာ့္ထံ စာတစ္ေစာင္ ေရာက္လာရာ ထုိစာ မွာ ဆရာေမာင္ေၾကာ့ဦး၏ ‘ဥယ်ာဥ္ မွဴးကေလးႏွင့္ ေၾကြလုလု ပန္းကေလး မ်ား’ စာမူျဖစ္ၿပီး စာမူႏွင့္အတူ ကြၽန္ေတာ့္အတြက္ စာတုိေလးတစ္ ေစာင္ပါလာသည္။ ထုိစာကုိဖတ္ၿပီး ဆရာႀကီးေမာင္ေၾကာ့ဦးကုိ ၾကည္ညိဳ ေလးစားမိရသည္။ ဆရာသည္ ဆီး/ ေက်ာက္ ကပ္ေဝဒနာျဖစ္ေနတာ ေၾကာင့္ ယခုခ်ိန္ ေဆးခန္းမွာ ေဆး ကုသမႈခံယူေနရေသာ္လည္း အသက္ ၇၈ ႏွစ္အထိ က်န္းမာေရးကုိ ဂ႐ု မစိုက္ဘဲ အိမ္မွာ စာေရးစာဖတ္ လုပ္ေနသည့္ စာေရးဆရာႀကီးျဖစ္ သည္။ ဆရာႀကီး ေမာင္ေၾကာ့ဦးသည္ အျမန္ဆုံး ျပန္လည္က်န္းမာၿပီး အႏုပညာစာေပအလုပ္မ်ားကုိ သက္ ဆုံးတုိင္ လုပ္ကုိင္ႏိုင္ပါေစေၾကာင္း ဆုမြန္ေကာင္းေတာင္းအပ္ပါသည္။
ေလးစားစြာ
ညိဳသစ္ငယ္
ပန္းပ်ဳိးသူ
ဗာဒံက တစ္ပင္ႏွစ္ပင္
ေက်ာင္းအဝင္ စီကာတန္း။
မူလတန္းရြယ္ေပါ့
ဆရာရယ္ တကယ္ခ်စ္တဲ့
ဖူးသစ္စ ပန္း။
စိန္ပန္းက တစ္ပင္ႏွစ္ပင္
ေက်ာင္းအဝင္ စီကာတန္း။
စိတ္ကစားရြယ္ေပါ့
ဆရာရယ္ တကယ္ေမာေအာင္
ေျပာဆုိကာ သြန္သင္ျပပါမွ
လွတဲ့ ေအာင္ပန္း။
ကုကၠိဳက တစ္ပင္ႏွစ္ပင္
ေက်ာင္းအဝင္ စီကာတန္း။
တကၠသိုလ္ ေအာင္ေျမရပ္ဆီက
တတ္ပညာ စံုအလင္ေပါ့
ၫႊန္သင္ကာ အေမြေပးပါတဲ့
ေမႊးျမျမပန္း။
ေမာင္ေၾကာ့ဦး
(႐ႈမဝမဂၢဇင္း – ၁၉၈၂)
မူလတန္းေက်ာင္းမွ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းအထိ၊ ပညာဥယ်ာဥ္မွဴးမ်ား က ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသား ပန္းက ေလးမ်ားကို တယုတယ ပ်ဳိးေထာင္ ၾက၊ ျပဳစုၾက၊ ေက်းဇူးလွပႀကီးျမတ္စြ။
စာေရးသူက ၁၉၆၃-၆၅ တြင္ သင္တန္းေဖာ္ဆရာကိုေလး (အင္းဝ ဂုဏ္ရည္)၊ ဆရာအင္းဝ-ၫြန္႔ေအး တို႔ႏွင့္အတူ ရန္ကုန္ကံဘဲ့၊ ဆရာျဖစ္ သင္သိပၸံ၌ အလယ္တန္းျပ (ျပင္ပ) ၂ ႏွစ္သင္တန္းတြင္ စတုိင္ပင္ တစ္ လ ၇၅ က်ပ္ႏွင့္ တက္ခြင့္ရခဲ့သည္။ သင္တန္းၿပီးေသာ ဆရာကိုေလး (အင္းဝဂုဏ္ရည္)က ျပင္ဦးလြင္ခ႐ုိင္၊ စဥ့္ကူးၿမိဳ႕ အထက္တန္းေက်ာင္း၌ တာဝန္က်ၿပီး၊ စာေရးသူက ျပင္ဦး လြင္၊ အမွတ္ (၁) အထက္တန္း ေက်ာင္း၌ တာဝန္က်သည္။ အလုပ္ ဝင္ေသာေန႔မွာ (၁၊ ဇူလုိင္၊ ၁၉၆၅) ျဖစ္ပါသည္။
စာေရးသူက ေက်ာင္းဆရာ အသစ္ကေလးဆိုေတာ့၊ ပထမစာ သင္ႏွစ္တြင္ ပၪၥမတန္း (A) အတန္းပိုင္၊ ျမန္မာစာသင္ရသည္။ ပၪၥမတန္း (A) မွ တပည့္ႏွစ္ဦး (ယခု ဦးေက်ာ္သူႏွင့္ ဦးဝင္းျမင့္)မွာ အလယ္တန္း ေက်ာင္းသားဘဝက ပင္၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ ေရာက္၍ ဇြဲလံု႔လ ျဖင့္ ႀကိဳးစားၾကသျဖင့္ ထြန္းေပါက္ ေအာင္ျမင္သူမ်ားျဖစ္ေနၾကၿပီ။
ဒုတိယစာသင္ႏွစ္တြင္ ဆရာမ ႀကီးက စာေရးသူအား သတၱမတန္း (A) အတန္းပိုင္အျဖစ္ တာဝန္ေပး သည္။ သခ်ၤာ (၂) သင္ျပရသည္။ ျပင္ဦးလြင္၊ အ ထ က (၁) မွေက်ာင္း သူေက်ာင္းသားမ်ားမွာ သတၱမတန္း ဆိုလွ်င္ အရြယ္က လူပ်ဳိေပါက္၊ အပ်ဳိ ေပါက္ေတြျဖစ္ေနၿပီ။ ဥယ်ာဥ္မွဴး အသစ္ကေလးက စိတ္ကစားရြယ္ တပည့္မ်ားကို သတိႏွင့္ ထိန္းရ၊ သိမ္းရ၊ ဆံုးမျပဳျပင္ရသည္။ ဆရာဆို တာ ပညာလည္း သင္၊ လူကိုလည္း ျပင္ရမည္တဲ့။
ထုိ႔ျပင္ တပည့္ေက်ာင္းသားမ်ား ထဲက ဆိုးခ်င္ေပခ်င္သူ (ေၾကြလုလု ပန္းကေလးမ်ား)ကို စိုးထိတ္စြာ ျပဳစု၊ ျပဳျပင္၊ ထိန္းသိမ္းရသည္မွာ လြယ္မ ေယာင္ႏွင့္ခက္သည္။ တိမ္မေယာင္ ႏွင့္ နက္သည္။
ဒုတိယစာသင္ႏွစ္ေက်ာင္းဖြင့္စ ဇြန္လဆန္းတြင္ လုပ္သက္ရင့္အလယ္ တန္းျပ ဆရာမႀကီးတစ္ဦးက ”ဆရာ ကိုေအာင္ျမင့္ …ဒါ ရွင္ အတန္း ပိုင္ကိုင္ရမည့္ သတၱမတန္း (A) က တပည့္စာရင္းပါ။ အားလံုး ၃၆ ေယာက္၊ ဆ႒မတန္းေအာင္ၿပီး တက္ လာသူမပါဘူး။ သတၱမတန္း (A,B,C,D) မွ က်႐ႈံးသူေတြ ေပါင္းၿပီး တန္းခဲြ (A) လုပ္ထားတာ၊ စာရင္း မွာ ေဘာပင္အနီနဲ႔ ၾကယ္နီသံုးပြင့္ျပ ထားသူက အဆိုးဆံုးပဲ။ ၾကယ္နီႏွစ္ ပြင့္ေတြက ဆိုးခ်င္ေပခ်င္သူေတြ၊ ၾကယ္နီတစ္ပြင့္ေတြက ေရွ႕ကလူကို ၾကည့္ၿပီး ဆိုးဖို႔ေတဖို႔ ႀကံရြယ္ေနၾက တာ။ ဆရာႀကိဳသိေအာင္ ေျပာျပထား တာပါ။ ကြၽန္မတို႔ေတာ့ လက္ေလွ်ာ့ ထားၿပီ၊ ဆရာ့စိတ္ကူးနဲ႔ ႀကိဳးစားျပဳ ျပင္ၾကည့္ပါဦး”ဟု ေျပာလာေသာ အခါ၊ ပထမေတာ့ ”ရက္စက္ေတာ့မွာ လား ဆရာမရယ္”ဟု ေျပာလုိက္ခ်င္ သည္။
သို႔ေသာ္ ကံဘဲ့ – ဆရာျဖစ္ သိပၸံမွ သင္တန္းသားေတြက ‘စိတ္ ေစာ’ဟု ေခၚၾကေသာ ပညာေရးစိတ္ ပညာကထိက ေဒၚခင္ေစာပို႔ခ်ေသာ ပညာေရးစိတ္ပညာသေဘာတရား ႏွင့္ သီအိုရီေတြကို သတိရကာ၊ စိတ္ အားမာန္တင္းၿပီး ၿပံဳးၿပံဳးႏွင့္သေဘာ တူလက္ခံခဲ့သည္။ ဥယ်ာဥ္မွဴးအသစ္ ကေလးႏွင့္ ေၾကြလုလုပန္းကေလးမ်ား အၾကား တကယ့္စိန္ေခၚပြဲဟု ဆုိရ ေတာ့မည္။
ၾကယ္နီသံုးပြင့္ေက်ာင္းေတာ္ သားမွာ ျပင္ဦးလြင္၊ ရပ္ကြက္ (၁)မွ လူပ်ဳိေပါက္အရြယ္ ‘ကိုဦး’ဆိုေသာ ၤ ထိ ေက်ာင္းသား (က်႐ႈံးေက်ာင္းသား) ျဖစ္သည္။ သူ႔မိသားစု (မိဘ)အေျခ အေနကို မသိရေသးပါ။ အညႇာကို ပိုင္လွ်င္ တစ္ခိုင္လံုးရမည္။ သူ႔ကို ျပဳ ျပင္ႏုိင္လွ်င္ သူ႔ေနာက္တြင္ တန္းစီ ေနေသာ ၾကယ္နီႏွစ္ပြင့္ႏွင့္ ၾကယ္နီ တစ္ပြင့္မ်ားပါ အေကာင္းဘက္သို႔ ပံုစံေျပာင္းသြားမည္ဟု စာေရးသူ ေမွ်ာ္လင့္ထားသည္။
မ်ားေသာအားျဖင့္ လူပ်ဳိေပါက္ အရြယ္ ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား သည္ တာဝန္မဲ့ဘဝႏွင့္ ဆုိးခ်င္ေပ ခ်င္ေနၾကသည္။ မိဘကလည္း မယံု ၾကည္၊ ရပ္ကြက္ကလည္း မယံုၾကည္၊ တာဝန္တစ္စံုတစ္ခုကို ရဲရဲဝံ့ဝံ့ မေပး ၾကေခ်။
ပ်ားေကာင္မ်ား၊ ပုရြက္ဆိတ္နီ မ်ား၊ ျခေကာင္မ်ားသည္ နိစၥဓူဝ သူတို႔ သိုက္ၿမံဳ၏ တာဝန္ကို မျပတ္ မလပ္ထမ္းေဆာင္ေနၾကသည္။ လူ ငယ္မ်ား အခ်ဳိ႕မွာ မိဘအရိပ္ခို၍ တာဝန္မရွိဟု မွတ္ယူကာ၊ တာဝန္ သိစိတ္ နည္းပါးေသာေၾကာင့္ ေပါ့ ေပါ့ေလ်ာ့ေလ်ာ့ေနၾကသည္။ အခ်ဳိ႕ ဆုိလွ်င္ ဆိုးခ်င္ေပခ်င္လာၾကေတာ့ သည္။ ျပႆနာရွိလွ်င္ အေျဖေတြ႕ ေအာင္ ရွာရမည္။ အေျဖေတြ႕ၿပီဆို လွ်င္ ကိုယ့္စိတ္ကူးကို ရဲရဲသာလုပ္ ေပေတာ့ဟု ပညာဥယ်ာဥ္မွဴးမ်ားကို ေျပာခ်င္ပါသည္။
ထိုေန႔ကား ေက်ာင္းဖြင့္စ ေသာ ၾကာေန႔ (ေက်ာင္းတက္ရက္) ျဖစ္ပါ သည္။ ယေန႔အေရးပါသူ၏ စိတ္ကူး ကို လက္ေတြ႕စမ္းသပ္လုပ္ေဆာင္ရ ေတာ့မည္။ ဆရာမႀကီး ႐ုံးခန္းမွ ေက်ာင္းတက္သံေခ်ာင္း ဒုတိယအ ႀကိမ္ ထိုးၿပီးေသာအခါ အတန္းထဲသို႔ တပည့္မ်ား စံုလင္ေအာင္ ေရာက္ရွိ လာၾကၿပီ။
စာေရးသူက ဆရာစားပြဲမွာ မတ္တတ္ရပ္ၿပီး ပထမၾကယ္နီသံုးပြင့္ ပိုင္ရွင္ေက်ာင္းသား ‘ကိုဦး’ကို လွမ္း ၾကည့္မိသည္။ သူ႔ပံုစံက ဆံပင္ရွည္ ဘုတ္သုိက္ႏွင့္ အက်ႌရင္ဘတ္ၾကယ္ သီးကို စံုေစ့ေအာင္ မတပ္၊ ေခါင္း ငံု႔ေနသည္။
စာေရးသူက ”ဒီေန႔အတန္း ေခါင္းေဆာင္ (ေမာ္နီတာ)ေရြးမယ္။ အစမ္းသေဘာႏွင့္ ေက်ာင္းသား ‘ကို ဦး’ကို ေမာ္နီတာ ေရြးမယ္”ေၾကညာ လုိက္ရာ တစ္တန္းလံုး ဆူညံသြား ေတာ့သည္။ ေက်ာင္းသူအုပ္စုထဲမွ ”မျဖစ္ဘူး ဆရာ၊ ျဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူး။ သူ႔ကို ေမာ္နီတာေရြးရင္ ကြၽန္မတို႔ အတန္းေတာ့ ပ်က္ၿပီ”ဟု ကန္႔ကြက္ စကားေျပာလာေတာ့ ”ဟုတ္တယ္ ဆရာ ျဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူး”ဟု လက္ပံ ပင္မွာ ဆက္ရက္ငွက္ေတြက်သလို ဆူညံ ပူညံျဖစ္ကုန္ၾကေတာ့သည္။
စာေရးသူက အတန္းၿငိမ္ေအာင္ ခဏေစာင့္ၿပီး မတ္တတ္ရပ္၍ ”ဆရာ သူ႔ကို သံုးရက္ေစာင့္ၾကည့္ မယ္။ စေန၊ တနဂၤေႏြ ေက်ာင္းပိတ္ တယ္။ တနလၤာေန႔မွာ သူက အတန္း ေခါင္းေဆာင္ (ေမာ္နီတာ) တာဝန္နဲ႔ မထိုက္တန္ရင္ တျခားအသစ္တစ္ ေယာက္ေရြးၾကတာေပါ့”ဟု ေျပာ လုိက္ရာ အတန္းက သေဘာတူ၊ ၿငိမ္ သက္သြားေတာ့သည္။
ထိုေန႔ကား တနလၤာေန႔၊ စိန္ ေခၚပဲြ၏ ရလဒ္အေျဖ သိရမည့္ေန႔၊ ဥယ်ာဥ္မွဴးကေလး (ေက်ာင္းဆရာ အသစ္ကေလး)အတြက္ ဂုဏ္ပ်က္ရ မည္လား၊ ဂုဏ္တက္ရမည္လား၊ တပ္အပ္ေသခ်ာမေျပာႏုိင္ေသးပါ။ စာေရးသူက ‘ကိုဦး’ေခၚၿပီး ဘယ္လို ျပဳျပင္ခဲ့ပါ။ ဘယ္လိုေနထုိင္ပါဟု လံုးဝႀကိဳတင္ေျပာဆိုျခင္းမရွိ။ အစိမ္း သေဘာႏွင့္ စိန္ေခၚစမ္းသပ္လုိက္ရ ျခင္းျဖစ္သည္။ တစ္ခုေတာ့ ယံုသည္။ စာေရးသူ၏ တပည့္သစ္ (ေက်ာင္း သားေဟာင္း) ‘ကိုဦး’က သူ႔ဆရာ (စာေရးသူ) ဂုဏ္ပ်က္ေအာင္လုပ္မွာ မဟုတ္ပါဟူေသာ ယံုၾကည္ေမွ်ာ္လင့္ ခ်က္ရွိေနပါသည္။ နဖူးေတြ႕၊ ဒူးေတြ႕၊ ေတြ႕ခါမွ သိရေတာ့မည္။
ဆရာမႀကီး ႐ုံးခန္းမွ ေက်ာင္း တက္သံေခ်ာင္း ပထမအႀကိမ္ေခါက္ ေသာ္ အတန္းသားေတြ တစ္ေယာက္ ၿပီး တစ္ေယာက္ဝင္လာၾကသည္။ ၾကယ္နီသံုးပြင့္ပိုင္ရွင္ ‘ကိုဦး’ မေပၚ လာေသး။ ဒုတိယအႀကိမ္ ေက်ာင္း တက္သံေခ်ာင္းေခါက္ၿပီ။ စာေရးသူ ေရာ၊ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားပါ အတန္းအဝင္ေပါက္ဆီသို႔ ၾကည့္ေန မိၾကသည္။ စာေရးသူ ရင္ဖိုမိတာ အမွန္ပါပဲ။
ၾကယ္နီသံုးပြင့္ေက်ာင္းေတာ္ သား ‘ကိုဦး’ ဝင္လာပံုမွာ အားလံုး အံ့ၾသ၍ ေငးၾကည့္ေနရသည္။ အ တန္းေဖာ္မ်ားက ”သူ႔ကို ျပန္ျဖဳတ္လို႔ မရေတာ့ဘူး။ သူအတန္းေခါင္း ေဆာင္ (ေမာ္နီတာ)အတည္ျဖစ္ၿပီ” ဟု ေတြးမိၾကေလၿပီ။
အသစ္ျပဳျပင္လာေသာ သူ႔ပံုစံ ကို ၾကည့္ပါဦး။ ဆံပင္တိုပါး၊ စတစ္ ေကာ္လာရွပ္လက္ရွည္အက်ႌမွာ ၾကယ္သီးစံုေအာင္ တပ္လို႔၊ ေက်ာင္း စိမ္းပုဆိုးႏွင့္ ပင္နီပါးတုိက္ပံုႏွင့္သား ေရညႇပ္ဖိနပ္အသစ္ႏွင့္ လြယ္အိတ္ ကို အေၾကာ့သားလြယ္လ်က္၊ ပီေပ့ — ေက်ာင္းေတာ္သား၊ ပီေပ့ – ေမာ္ နီတာ။ ဥယ်ာဥ္မွဴးတစ္ေယာက္မ်က္ ႏွာမွာ ပီတိၿပံဳး၊ ရင္ထဲမွာ ပီတိလႈိင္း ကေလးေတြျဖာေဝလို႔ တပည့္ခ်စ္ ‘ကို ဦး’က သူ႔ဆရာ၏ စိတ္ကူး၊ ယံုၾကည္ ခ်က္၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ႏွင့္ ဂုဏ္သိကၡာ ကို ျဖည့္ဆည္းေပးခဲ့ေလၿပီ။ ”ဝမ္း သာတယ္။ ေက်းဇူးတင္တယ္။တပည့္ ခ်စ္ေရ”ဟု ရင္ထဲက တိတ္တခိုးေျပာ မိသည္။ ကိုဦးေနရာမွ သ႐ုပ္ေဆာင္ ေနတိုးႏွင့္ ဇာတ္ဝင္ခန္း႐ုိက္ကူးေန သလို ထင္ေယာင္မိသည္။
စာေရးသူ၏ စိတ္ကူးႏွင့္လုပ္ ရပ္ရယ္၊ ၾကယ္နီသံုးပြင့္ေက်ာင္းသား ‘ကိုဦး’၏ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ၊ ႐ုတ္တရက္ ျပဳျပင္လိမၼာလာေသာသတင္းရယ္၊ ဆရာမႀကီးႏွင့္တကြ၊ ဆရာ၊ ဆရာမ မ်ားၾကားတြင္ ေျပာဆိုစရာ သတင္း ကေလးျဖစ္လာခဲ့သည္။ ဆရာမႀကီး က ေက်ာင္းသား ကိုဦးအား ႐ုံးခန္း မွာ ေခၚေတြ႕၍ ေက်ာင္းစာၾကည့္ တုိက္တာဝန္ခံေရြးခ်ယ္ေၾကာင္းေျပာ ပါသတဲ့။ ‘ကိုဦး’ရဲ႕ ယခင္အတန္းပိုင္ ဆရာမက ကိုဦးကိုေတြ႕ေတာ့၊ ကိုဦး လိမၼာလာတာ ၾကားရ၊ ေတြ႕ရေတာ့ ဆရာမ ဝမ္းသာလိုက္တာ၊ သား …စာလည္း ႀကိဳးစားေနာ္”ဟု ေျပာပါသတဲ့။ သူ႔တပည့္ကို မုန္႔ဖိုး ေပးလိုက္ေသးသည္။
အားကစားတာဝန္ခံဆရာက သတၱမတန္း (E) (F) ထိ၊ က်႐ႈံးတန္း မွ ၾကယ္နီႏွစ္ပြင့္၊ တစ္ပြင့္ေက်ာင္း သားေတြကို ေခၚေတြ႕ၿပီး ေက်ာင္း ေဘာလံုးအသင္း၊ ေျပးခုန္ပစ္အသင္း မွာ ထည့္ေပးသတဲ့။ တခ်ဳိ႕က လက္ ေဝွ႔သင္ေပးပါလို႔ ေျပာၾကသည္။ ယခု ေတာ့ ၾကယ္နီျပ၊ ဆိုးေတစာရင္းဝင္ လူငယ္ေက်ာင္းသားေတြ ဆံပင္တို ပါးညႇပ္၊ တီရွပ္ဝတ္၊ အားကစား ေဘာင္းဘီ၊ အားကစားဖိနပ္စီး၍ ညေနေက်ာင္းဆင္းလွ်င္ ေက်ာင္း အားကစားကြင္းထဲ ေရာက္ေနၾကၿပီ။
ဆက္ရန္