၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၁ဝ ရက္ ေန႔သည္ ကခ်င္လူမ်ိဳးမ်ား၏ သမိုင္းဝင္ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္၊ ႏွစ္ ၇ဝ ျပည့္ ကခ်င္ျပည္နယ္ေန႔ျဖစ္သည္။
ႏွစ္ ၇ဝ ျပည့္ ကခ်င္ျပည္နယ္ေန႔ အထိမ္းအမွတ္အခမ္းအနားကို က ခ်င္ျပည္နယ္၊ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕၊ စီတာ ပူရပ္ကြက္ရွိ မေနာကြင္းတြင္ စည္ ကားသိုက္ၿမိဳက္စြာ က်င္းပခဲ့သည္။ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရရွိသည့္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၄ ရက္ေန႔ႏွင့္ ေျခာက္ ရက္အၾကာ ဇန္နဝါရီလ ၁ဝ ရက္ ေန႔ကို ကခ်င္ျပည္နယ္ေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ကာ ႏွစ္စဥ္ခမ္းနားစည္ ကားစြာ က်င္းပခဲ့သည္။ ကခ်င္ျပည္ နယ္ေန႔ အထိမ္းအမွတ္ အခမ္း အနားကို ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕ရွိ မေနာ ကြင္းတြင္ မေနာအကမ်ားႏွင့္ ႏွစ္ စဥ္ႏွစ္တိုင္း ၿခိမ့္ၿခိမ့္သဲသဲ က်င္းပခဲ့ သည္။ ကခ်င္႐ိုးရာ မေနာပြဲက်င္းပရာ မေနာကြင္း၌ စိုက္ထူထားသည့္ မေနာတိုင္မ်ား၏ အဓိပၸါယ္မွာေလး နက္လွသည္။ မေနာတိုင္မ်ားႏွင့္ အတူ မေနာတိုင္ရွိ ႐ုပ္ပံုမ်ားသည္ ေလးနက္ေသာ အဓိပၸါယ္ကို ေဆာင္ ေနသည္။ ေရွးအခါက ကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔ သည္ နတ္ေကာင္းနတ္ျမတ္ ၆ ပါး ကိုပူေဇာ္ပသၿပီး မေနာတိုင္မ်ားကို စိုက္ထူကာ မေနာပြဲက်င္းပေလ့ရွိခဲ့ ၾကသည္။
တည့္မတ္စြာ စိုက္ထူထား ေသာ မေနာတိုင္ ၆ တိုင္သည္ အဆိုပါ နတ္မင္းတစ္ပါးစီကို ကိုယ္ စားျပဳ စိုက္ထူထားျခင္းျဖစ္သည္။ တည့္မတ္စြာ စိုက္ထူထားေသာ မေနာတိုင္ ၆ တိုင္အနက္၊ မေနာ တိုင္မ်ား၏ ေအာက္ေျခရွိ ေအာက္ ခ်င္းငွက္၏ အၿမီးဘက္မွ ေရထြက္ ေသာ ပထမတိုင္သည္ အလယ္ဗဟိုမွ ၂ တိုင္ထက္ ပိုနိမ့္သည္။ ¤င္းတိုင္ သည္ အစ္မတိုင္ဟုေခၚသည္။ အဖ်ားခြက္သည္။ ၄င္းတိုင္သည္ Ga Nat (ေျမနတ္မင္း)ကို ကိုယ္စားျပဳ သည္။ ဒုတိယတိုင္သည္ အစ္မတိုင္ ႏွင့္ အျမင့္ခ်င္းတူ၍ အဖ်ားခံုးသည္။ အဖိုတိုင္အငယ္ဟုေခၚသည္။Mathum Mahta Shalap Gam (မထြမ္မထရွလပ္ဂမ္နတ္မင္း)ကို ကိုယ္စားျပဳသည္။ တတိယတိုင္ သည္ အျခားေသာေလးတိုင္ထက္ ျမင့္ၿပီး အဖ်ားခြက္သည္။ အစ္မ တိုင္အႀကီးဟုေခၚ၍ Jan Na (ေနနတ္မင္း)ကို ကိုယ္စားျပဳသည္။
စတုတၳတိုင္သည္ တတိယတိုင္ႏွင့္ အျမင့္ခ်င္းတူၿပီး အဖိုတိုင္အႀကီးဟု ေခၚ၍ အဖ်ားခံုးသည္။Shata Nat (လနတ္မင္း)ကို ကိုယ္စားျပဳသည္။ ပၪၥမတိုင္သည္ ပထမ၊ ဒုတိယတိုင္ မ်ားႏွင့္ အျမင့္ခ်င္းတူသည္။ အစ္မ တိုင္အငယ္ဟုေခၚၿပီး အဖ်ားခြက္ သည္။Hta Wa Mahtang Nat (ထဝါမထန္နတ္မင္း)ကို ကိုယ္စားျပဳ သည္။
ဆ႒မတိုင္သည္ ပၪၥမတိုင္ ႏွင့္ အျမင့္ခ်င္းတူသည္။ အဖိုတိုင္ အငယ္ဟုေခၚသည္။ အဖ်ားခံုးသည္။Lamn Madai Nat (လမုမဒိုင္နတ္ မင္း)ေခၚ ေကာင္းကင္နတ္မင္းကို ကိုယ္စားျပဳသည္။ ေအာက္ခ်င္းငွက္သည္ ယခင္ က လူသားတို႔၏ မေနာပြဲမရွိမီ အခ်ိန္က ငွက္မ်ား၏မေနာပြဲကို ဦးစီးဦးေဆာင္တာဝန္ယူခဲ့သည္ကို အမွတ္ရေစရန္အတြက္ ¤င္းပံုကို အသံုးျပဳထားသည္။
ေအာက္ခ်င္း ငွက္ကို ပံုကိုဒံုဗ်ဲဟုေခၚသည္။ မေနာ ပြဲတြင္ စည္ေတာ္ကို တီးခတ္ျခင္းျဖင့္ ပထဝီေျမႀကီးႏွင့္ ေန၊ လ မိုးနတ္မင္း မ်ားကို ဂါရဝျပဳျခင္းႏွင့္ မႏုႆလူ သားမ်ား ဥစၥာဓနေပါၾကြယ္ဝေစရန္ ျဖစ္သည္။ ယင္းအတိတ္ျဖင့္ မေနာ စည္ေတာ္ပံုကို ထည့္ထားသည္။ ဒုတိ ယတိုင္ေအာက္ေျခရွိ ၾကယ္ပံုသည္ သတၱိ၊ ဗ်တၱိျပည့္စံုျခင္းတို႔၊ ၾကယ္မ်ား ကဲ့သို႔ မ်ားျပားျခင္းတို႔ အဓိပၸါယ္ ေဆာင္သည္။ ေနပံုသည္ ေနနတ္မင္း ကို ကိုယ္စားျပဳၿပီး၊ လူသားမ်ားအား ေအးျမျခင္းႏွင့္ သာယာေစျခင္း အဓိပၸါယ္ေဆာင္၍၊ လနတ္မင္းကို ကိုယ္စားျပဳၿပီး လပံုေဖာ္ထားသည္။
လူမ်ား၏ မေနာပြဲမရွိမီက ငွက္မ်ား ၏ မေနာပြဲတြင္ Chyau Gawng U ေခၚ ငွက္သည္ ေမာင္းသံကဲ့သို႔ ျမည္တြန္ေပးခဲ့ျခင္းကို အမွတ္ရေစ ရန္ ေမာင္းပံုကို အသံုးျပဳထားသည္။ ထို႔အျပင္ မေနာတိုင္မ်ားတြင္ မေနာကကြက္ ကႏုတ္ပန္းမ်ားကို လည္း အဓိပၸါယ္ျပည့္ဝစြာ ထည့္သြင္း ထားသည္။ ကႏုတ္ပန္းကြက္မ်ား သည္ Kashun Magyi လက္ယာရစ္ (ဍ)ရင္ေကာက္ပံုျဖစ္သည္။ စည္းလံုး ျခင္းႏွင့္ က်စ္လ်စ္သိပ္သည္းေသာ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာကို ေဖာ္ၫႊန္းသည္။
မေနာပြဲတြင္Lagoi Lap (ေခၚ) ေတာင္စဥ္ဖက္ႏွင့္ Laja Lapဟု ေခၚေသာ အပင္၏အရြက္ကို ေခါက္ ၍ကိုင္ၿပီး မေနာအကကခဲ့ၾကသည့္ အစဥ္အလာကို ထိန္းသိမ္းေသာ အားျဖင့္ Shing Jep Maka (ေခၚ) ကႏုတ္ပန္းဒီဇိုင္းပံုကိုလည္း ထည့္ သြင္းေရးဆြဲထားသည္။ ဓားျဖင့္ လုပ္ကိုင္စားေသာက္ျခင္း၊ ရန္သူႏွင့္ သားရဲတိရစၧာန္မ်ားေဘးရန္မွ ခုခံကာ ကြယ္ျခင္းဟူေသာ အဓိပၸါယ္ေဆာင္ ၍ အေျမႇာက္(ထ)လကၡဏာပံုသဏၭာန္ ျပဳ ဓားႏွစ္လက္ကို ေဖာ္ျပထားသည္။ အေျမႇာက္(ထ)လကၡဏာပံု သဏၭာန္ရွိ မေနာတိုင္၂ စံုကို (Dung Chyai)ဟုေခၚၿပီး ေအာက္ခ်င္းငွက္ ၏ ဦးေခါင္းဘက္မွ Duag Chyai တြင္ မဒိုင္နတ္မင္းကို ပူေဇာ္မည့္ ကြၽဲ ေပါက္ကို ခ်ည္ထားရန္ျဖစ္သည္။ အၿမီးဘက္မွ Dung Chyai သည္ ပံု ပန္းသဏၭာန္အလွဆံုး၊ အႀကီးဆံုးျဖစ္ သည့္ ေက်ာက္ဖ႐ံုသီး(Sut Wa Hkum Si) တစ္လံုးကို ကြၽဲခ်ည္သကဲ့ သို႔ ခ်ည္ေႏွာင္ထားရန္အသံုးျပဳ သည္။
၄င္းေက်ာက္ဖ႐ံုသီး ကို Joi Wa ေခၚ မဒိုင္နတ္ေဟာ ဆရာက ေထာမနာျပဳ၍ ခြဲလိုက္ေသာအခါ ထြက္လာသည့္အေစ့မ်ားကိုေပးေဝ သည္။ ၄င္းအေစ့ကို စိုက္ပ်ိဳး သူသည္ သားသမီးရတနာမ်ား ထြန္းကား၍ ႀကီးပြားခ်မ္းသာလာမည္ဟု ယံုၾကည္ ၾကသည္။ ဤသို႔အဓိပၸါယ္ျပည့္ဝလွေသာ ကခ်င္လူမ်ိဳးတို႔၏ စည္းလံုးညီၫြတ္ မႈ၊ မေနာတိုင္စိတ္ဓာတ္ႏွင့္ ကခ်င္ ျပည္နယ္တြင္းရွိ တိုင္းရင္းသား ညီ အစ္ကိုေမာင္ႏွမမ်ားအားလံုး ထာဝရ စည္းလံုးညီၫြတ္မႈျဖင့္ ကမၻာတည္ သေရြ႕ ခိုင္မာသည့္ျပည္ေထာင္စု စိတ္ဓာတ္၊ စစ္မွန္သည့္ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ ဓာတ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးကို တည္ ေဆာက္သြားၾကမည္မွာ မလြဲဧကန္ ျဖစ္ေပသည္။
ျမတ္မင္းလိႈင္
မွီျငမ္း – ကခ်င္႐ိုးရာ ယဥ္ေက်းမႈဗဟို ေကာ္မတီ၏ ကခ်င္ျပည္နယ္ ကိုယ္စားျပဳ အမွတ္အသားမ်ား ရွင္းလင္းခ်က္