ျမန္မာ့ရာဇဝင္တြင္ တေကာင္း အဘိရာဇာမွသည္ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ေနာက္ဆံုးမင္းဆက္ သီေပါအထိ တုိင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားကို မင္းသို႔ မဟုတ္ ဘုရင္ဟု သတ္မွတ္ၾက၏။ ထိုသို႔ေသာ မင္းအေပါင္းတို႔သည္ တုိင္းသူျပည္သားမ်ားအေပၚတြင္ သက္ဦးဆံပိုင္ပေဒသရာဇ္စနစ္ျဖင့္ စိုးမိုးအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾက၏။ ျမန္မာ့ရာဇဝင္ ၌ ပုဂံေခတ္သည္ အႏွစ္တစ္ေထာင့္ သံုးရာနီးပါးရွည္လ်ားခဲ့ၿပီး မင္း ၅၅ ဆက္အထိ စိုးမိုးအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။
ျမန္မာ့ရာဇဝင္ထဲက ဘုရင္မ်ား အနက္ ပုဂံျပည္ကို ေကာဇာသကၠရာဇ္ ၄၅၅ ခုႏွစ္မွ ၅၃၁ ခုႏွစ္ထိ ၇၅ ႏွစ္ ၾကာ ထီးနန္းစိုးစံခဲ့ေသာ အေလာင္း စည္သူမင္းသည္ မ်ားစြာထူးျခားမႈရွိ ေသာသူျဖစ္သည္။ မိခင္က ေမြးဖြား ၿပီးေနာက္ ႏို႔စို႔အရြယ္ ပုခက္တြင္းမွာ ပင္ ထီးနန္းစံရန္ လ်ာထားခံရေသာ အိမ္ေရွ႕စံ (သို႔မဟုတ္) ရင္ခြင္ပိုက္ ဘုရင္ျဖစ္လာခဲ့သူျဖစ္သည္။ ေစာလူး မင္း၏ သားေတာ္ ေစာယြန္းမင္းသား ႏွင့္ က်န္စစ္သား၏ သမီးေတာ္ ေရႊအိမ္စည္မင္းသမီးတို႔မွ ေမြးဖြား လာသူ။ က်န္စစ္မင္းႀကီး၌ သားေတာ္ ရာဇကုမာရ မင္းသားသားေတာ္ ရွိလ်က္ ေျမးေတာ္ အေလာင္းစည္သူ က ထီးနန္းဆက္ခံခြင့္ရသူ နန္းၫြန္႔ နန္းလ်ာျဖစ္ခဲ့၏။ ျမန္မာ့ရာဇဝင္တြင္ အေလာင္းစည္သူႏွင့္ အေလာင္း ဘုရား ဦးေအာင္ေဇယ်တုိ႔ ႏွစ္ဦးသာ အေလာင္းဟူေသာ ဂုဏ္ထူးဝိေသ သနာ ပါသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
ကြမ္းေခတ္ေၾကာင္ျဖဴသည္ သိ ၾကားမင္းထံမွ ႀကိမ္စၾကာႏွင့္ အရိႏၵ မာလွံကို ဆက္သခံရေသာ္လည္း အေလာင္းစည္သူအား သိၾကားမင္း သရကၡန္ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္မ်ား ဆက္ သခဲ့သည္။ ျမင္းမိုရ္ေတာင္အထိ သြား ခ်င္သူမွာလည္း အေလာင္းစည္သူ ျဖစ္၏။ သီဟိုဠ္ဘုရင္က သဃၤန္းနက္ ေဖာင္ေတာ္ႏွင့္ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္ ဆက္သခံရၿပီး ရွင္ျဖဴရွင္လွဘုရား ၂ ဆူကို နတ္တို႔ ဆက္သခဲ့သည့္ လက္ ညိႇဳးၫႊန္ရာ ေရျဖစ္ေသာသူမွာလည္း အေလာင္းစည္သူတစ္ေယာက္သာရွိ ေပသည္။
တေကာင္းေခတ္၊ သေရေခတၱ ရာေခတ္၊ ပုဂံေခတ္၊ ပင္းယေခတ္၊ စစ္ကိုင္းေခတ္၊ အင္းဝေခတ္၊ အမရ ပူရေခတ္၊ ေတာင္ငူေခတ္၊ ဟံသာဝ တီေခတ္၊ ကုန္းေဘာင္ေခတ္တို႔တြင္ စိုးစံခဲ့ေသာ ဘုရင္မ်ားအနက္ ဇမၺဴ ဒိတ္တစ္ကြၽန္းလံုးကို ေဖာင္စၾကာျဖင့္ လွည့္လည္ခဲ့ေသာ မင္းမွာလည္း အေလာင္းစည္သူပင္ျဖစ္သည္။
အေလာင္းစည္သူသည္ သူ၏ မင္းေနျပည္ေတာ္ထီးနန္းစိုက္ရာ ပုဂံ တြင္ ေရႊကူႀကီးႏွင့္ သဗၺညဳဘုရား ၂ ဆူသာ တည္ခဲ့ေသာ္လည္း ပုဂံ၏ ျပင္ပေဒသအႏွံ႔အျပားတြင္ ဘုရားပု ထိုးအမ်ားဆံုးတည္ခဲ့သူလည္းျဖစ္ သည္။ ကြမ္းေခတ္ေၾကာင္ျဖဴကို သိ ၾကားမင္းဆက္သေသာ ႀကိမ္စၾကာ သည္ အေလာင္းစည္သူ၏ လက္ ထက္တုိင္ရွိေနေသးေသာ္လည္း ¤င္း ေနာက္ မင္းမ်ား၏ လက္ထက္တြင္ အလိုအေလ်ာက္ ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ပံုရ သည္။ အရိႏၵမာလွံႏွင့္ ႀကိမ္စၾကာတို႔ ရာဇဝင္ထဲမွ တိမ္ျမဳပ္ေပ်ာက္ကြယ္ သြားေတာ့သည္။
အေလာင္းစည္သူမင္း၏ ေက်း ဇူးေၾကာင့္ သိၾကားမင္းဆက္သခဲ့ ေသာ သရကၡန္ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္ျမတ္ မ်ားကို ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ယေန႔တုိင္ ဖူးေျမာ္ေနရျခင္းျဖစ္သည္။ ယခု ပခုကၠဴေဒသသည္ အေလာင္းစည္သူ မင္းႏွင့္ မယ္ေတာ္ေရႊအိမ္စည္တို႔ ပ႒ာန္းဆက္မကင္းဆုိရေပမည္။ အေလာင္းစည္သူမင္းအား သီဟိုဠ္ဘု ရင္ဆက္သလုိက္ေသာ ဗုဒၶဆင္းတု ေတာ္သည္ ယခုပခုကၠဴၿမိဳ႕ရွိ သီဟိုဠ္ ရွင္ျမတ္စြာဘုရားႀကီးအတြင္း၌ အႏွစ္ ၉ဝဝ တုိင္တုိင္ ကိန္းဝပ္စံပယ္ ေတာ္မူလ်က္ရွိသည္။ သိၾကားမင္း ဆက္သလုိက္ေသာ သရကၡန္ဗုဒၶ႐ုပ္ ပြားဆင္းတုေတာ္ျမတ္မ်ားသည္ လည္း ပခုကၠဴေဒသရွိ ေရႊကန္႔တစ္ ရြာ၊ ဆင္ႀကိဳ႕ရြာ၊ ပခန္းႀကီးရြာ၊ ရွင္မ ေတာင္တို႔၌ အသီးသီးကိန္းဝပ္ေတာ္ မူလ်က္ရွိသည္။ ပုဂံ၌ တစ္ဆူမွ် ကိန္းဝပ္ေတာ္မမူျခင္းကလည္း လြန္ စြာထူးျခားလွပါသည္။
အေလာင္းစည္သူမင္းသည္ ေကာဇာသကၠရာဇ္ ၄၈၁ ခုႏွစ္တြင္ ဆင္ ၁၄ စီးခံသည့္ ဒုတိယသရကၡန္ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္ျမတ္ကို ပုဂံ၏ အထက္ျမစ္ညာေဒသကြန္းရြာအနီး နာဂေရႊႀကီးဆင္ေတာ္တန္႔တစ္သည့္ ေနရာ၌ ခ်ဳံႏြယ္ပိတ္ေပါင္းမ်ားၾကား တြင္ သီရိဓမၼေသာကမင္းတည္ထားခဲ့ ေသာ ေစတီေပါင္း ၈၄ဝဝဝ အနက္ မွ တစ္ဆူကို ပ်က္စီးယိုယြင္းလ်က္ ေတြ႕ျမင္ရသျဖင့္ ျပန္လည္ျပဳျပင္ၿပီး ေနာက္ သရကၡန္ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္ ျမတ္ကိန္းဝပ္စံပယ္ေတာ္မူရန္ လိုဏ္ မုခ္ပါေစတီကို တည္ေတာ္မူသည္။ ထိုေစတီေတာ္သည္ ယခုအခါ ပခုကၠဴ ၿမိဳ႕နယ္ရွိ ေရႊတန္႔တစ္ သရကၡန္ ျမတ္စြာဘုရားပင္ျဖစ္ေလသည္။
ပုဂံေနျပည္ေတာ္မွ ဗိသုကာ ပညာကြၽမ္းက်င္ေသာ အမတ္တစ္ဦး ႏွင့္ ကြန္းရြာသံပ်င္တို႔ကို ႀကီးၾကပ္စီမံ ေစလ်က္ ၄ လနီးပါးၾကာေဆာင္ရြက္ ခဲ့ရသည္။ ဘုရားတည္စဥ္ကာလတြင္ မင္းႀကီးသည္ အခါအားေလ်ာ္စြာ ၾကြေရာက္႐ႈစားေတာ္မူသလို လိုဏ္ ေတာ္ပိတ္ပဲြကိုလည္း ကိုယ္တုိင္ၾကြ ေတာ္မူသည္။ ထိုသို႔ၾကြေရာက္တုိင္း ေဖာင္စၾကာျဖင့္ လာေရာက္ေလ့ရွိရာ အေလာင္းစည္သူမင္း၏ မယ္ေတာ္ ေရႊအိမ္စည္လည္း လိုက္ပါလာေလ့ ရွိ၏။ အခါတစ္ပါးတြင္ မယ္ေတာ္ေရႊ အိမ္စည္ အျပင္းအထန္နာ မက်န္း ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေဖာင္ေတာ္ျဖင့္ ပုဂံသို႔ ျပန္လည္စုန္ဆင္းလာရာ ကြန္းရြာႏွင့္ ျမင္သာရြာ၏ အၾကား တစ္ေနရာတြင္ ေရာက္ရွိခိုက္ မယ္ ေတာ္ေရႊအိမ္စည္မွာ ျပင္းထန္ေသာ ေဝဒနာကို မ႐ႈမလွခံစားလ်က္ ကံ ေတာ္ကုန္ခဲ့ရေလသည္။ ထိုဧရာဝတီ ျမစ္ဆိပ္ကမ္းေနရာကို အမွတ္တရ အျဖစ္ ေစတီတစ္ဆူတည္ေစခဲ့ၿပီး “မယ္ေတာ္မလွ” ေစတီဟု ဘြဲ႕ေတာ္ နာမေခၚတြင္ခဲ့ေသာ္လည္း ေခတ္ ကာလေရြ႕ေလ်ာလာေသာအခါ မယ္ ေတာ္လွဟူ၍ ဘြဲ႕ေတာ္တြင္သည္။ ေရႊ တန္႔တစ္ရြာ၏ ေအာက္ဘက္ဧရာဝတီ ျမစ္ကမ္းနဖူး၏ တစ္ေနရာတြင္ ယေန႔ တုိင္တည္ရွိေနဆဲျဖစ္၍ အႏွစ္ ၉ဝဝ ျပည့္ေျမာက္ေတာ့မည္ျဖစ္ပါသည္။
ယခုအခါ “မယ္ေတာ္လွ” ေစတီ ေတာ္၏ ဥာဏ္ေတာ္ ၃၂ ေတာ္ခန္႔ ရွိ ေစတီအျဖစ္ ဖူးေျမႇာ္ရသည္။ မဟာရံတံတုိင္း၊ အာ႐ုံတန္ေဆာင္းတို႔ ႏွင့္အတူ သစ္ပင္ႀကီးမ်ား အုပ္ဆုိင္း ဝန္းရံလ်က္ တိတ္ဆိတ္ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ ေနရာတစ္ခုအျဖစ္ တည္ရွိေနသည္။ မယ္ေတာ္ေရႊအိမ္စည္မွာ အယူတိမ္း ၍ နတ္စိမ္းျဖစ္သည္ဆုိကာ ¤င္းအ တြက္ နတ္နန္းတစ္ခုကိုပါ ေဆာက္ လုပ္သတ္မွတ္ေပးထားသျဖင့္ ႏွစ္စဥ္ ႏွစ္တုိင္းပင္ နတ္ကေတာ္မ်ား လာ ေရာက္၍ ကနားေပးေလ့ရွိသည္။ ပ႒ာန္းဆက္ရွိသူတို႔ကို ေစတီေတာ္ အနီးတစ္ဝိုက္မွ ေရႊအိုး၊ ေငြအိုး၊ ေရႊ လင္ ဗန္း၊ ေငြလင္ဗန္းမ်ားေပးေလ့ရွိ သည္။ အေစာင့္အေရွာက္လည္း ႀကီး လွသည္။
ေရွးမင္းတို႔သည္ ဘုရင္၊ မိဖု ရား၊ မင္းညီမင္းသားမ်ား ေသဆံုး လွ်င္ ခမ္းနားထည္ဝါစြာ သၿဂႋဳဟ္ျခင္း ျပဳေလ့ရွိၿပီး အ႐ုိးျပာကိုယူ၍ အိုးျဖင့္ ထည့္ကာ အုတ္ဂူသြင္းေလ့ရွိသည္။ အင္းဝ ေခတ္ကုန္းေဘာင္ေခတ္ဘုရင္ မ်ား၏ အုတ္ဂူမ်ားကို ယေန႔တုိင္ေတြ႕ ျမင္ရေသာ္လည္း ပုဂံေခတ္က ဘုရင္ အုတ္ဂူမ်ားကိုမူ မေတြ႕ရေတာ့ေခ်။ မယ္ေတာ္လွေစတီေတာ္သည္ ေရႊ အိမ္စည္မယ္ေတာ္၏ အ႐ုိးျပာအိုးကို ႒ာပနာ၍ ေစတီတည္ထားျခင္းေတာ့ မျဖစ္တန္ရာေပ။ ေပါက္အင္းအရပ္၌ ေသဆံုးခဲ့ေသာ မယ္စိမ့္ညိဳကဲ့သို႔ပင္ နတ္စိမ္းျဖစ္ေသာအခါ ကိုယ္ထင္ျပ ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အိမ္မက္ေပး ၍ေသာ္လည္းေကာင္း နတ္ကြန္း ေတာင္းခဲ့ေသာေၾကာင့္လာလွ်င္ ထို ေနရာ၌ အမွတ္တရေစတီႏွင့္ နတ္ ကြန္းတို႔ တည္ထားျခင္းျဖစ္ဖြယ္ရွိ သည္။
အေလာင္းစည္သူမင္းသည္ “မယ္ေတာ္လွေစတီ”တည္ထားၿပီး ေနာက္ အႏွစ္ ၅ဝ ခန္႔ၾကာမွ နတ္ ရြာစံခဲ့သည္ျဖစ္၍ မယ္ေတာ္၏ ဝိညာဥ္ရွိရာ မယ္ေတာ္လွေစတီသို႔ အနည္းဆံုးတစ္ႏွစ္တစ္ေခါက္ေတာ့ အလြမ္းေျပလာေရာက္ခဲ့ေပလိမ့္ မည္။ မိခင္ကို လြမ္းဆြတ္ေပလိမ့္ မည္။ သတိရေပလိမ့္မည္။ ေအာက္ ေမ့ေပလိမ့္မည္။ အေလာင္းစည္သူ နတ္ရြာစံၿပီးေနာက္ နာမ္ေလာတြင္ လည္း သတိရေပလိမ့္မည္။ လာ ေရာက္ေပလိမ့္မည္။ အေလာင္းစည္ သူမင္းႏွင့္ မယ္ေတာ္ေရႊအိမ္စည္တို႔ သည္ ျမန္မာ့ရာဇဝင္ထဲမွာ ထြက္ခြာ သြားၾကၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း သူတို႔၏ သမုိင္းေျခရာအျဖစ္ လြမ္းေမာဖြယ္ ရာ မယ္ေတာ္လွေစတီသည္ကား ဧရာဝတီျမစ္၏ ကမ္းနဖူးတစ္ေနရာ ဝယ္ တိတ္ဆိတ္ၿငိမ္းခ်မ္းစြာျဖင့္ ယခု တုိင္တည္ရွိေနဆဲျဖစ္သလုိ ေစတီ ေတာ္၏ ေအာက္ရွိ ကမၻာေျမႀကီးမွာ လည္း ေက်ာက္ေဆာင္ေက်ာင္းသား အတိျဖစ္၍ သာသနာႏွစ္ ၅ဝဝဝ တုိင္ သာမက ကမၻာဆံုးတုိင္ အဓြန္႔ ရွည္ၾကာ တည္တံ့ခုိင္ၿမဲလ်က္ရွိေန မည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္ပါေတာ့သ တည္း။
သန္းလင္း (ေရႊေခ်ာင္း-ပခုကၠဴ)