တန္ေဆာင္မုန္းလသည္ ရာသီ ဥတုၾကည္လင္ သာယာၾကည္ႏူးဖြယ္ လ ျဖစ္သည္။မိုးေႏွာင္း ေဆာင္းဦးကာလျဖစ္သည္။ ရာသီ ဥတု သာယာသည္ႏွင့္အမွ် ျမန္မာ့ ႐ုိးရာဓေလ့ ဘာသာေရးပြဲေတာ္ အမ်ားဆံုးလဟု ဆိုႏိုင္သည္။ တန္ ေဆာင္မုန္းလကို သကၤန္းပြဲေတာ္လ ဟုလည္း ဆိုၾကသည္။ ကထိန္အလွဴပြဲ ေတာ္၊ မသိုးသကၤန္း ယက္လွဴပြဲ၊ ပံ့သု ကူ သကၤန္းပြဲ၊ ၾကာသကၤန္း ကပ္လွဴပြဲ မ်ားကို ျမန္ မာဗုဒၶဘာသာတို႔ အျမတ္ တႏိုး လွဴဒါန္းၾကသည့္ပြဲမ်ား ျဖစ္ သည္။ေဆာင္မုန္းလသည္ ရာသီ ဥတုၾကည္လင္ သာယာၾကည္ႏူးဖြယ္ လ ျဖစ္သည္။မိုးေႏွာင္း ေဆာင္းဦးကာလျဖစ္သည္။ ရာသီ ဥတု သာယာသည္ႏွင့္အမွ် ျမန္မာ့ ႐ုိးရာဓေလ့ ဘာသာေရးပြဲေတာ္ အမ်ားဆံုးလဟု ဆိုႏိုင္သည္။ တန္ ေဆာင္မုန္းလကို သကၤန္းပြဲေတာ္လ ဟုလည္း ဆိုၾကသည္။ ကထိန္အလွဴပြဲ ေတာ္၊ မသိုးသကၤန္း ယက္လွဴပြဲ၊ ပံ့သု ကူ သကၤန္းပြဲ၊ ၾကာသကၤန္း ကပ္လွဴပြဲ မ်ားကို ျမန္ မာဗုဒၶဘာသာတို႔ အျမတ္ တႏိုး လွဴဒါန္းၾကသည့္ပြဲမ်ား ျဖစ္ သည္။
ဤသို႔ ဘာသာေရးပြဲမ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္ျခင္းမရွိေသာ က်ီးမႏိုးပြဲ ကဲ့ သို႔ ေပ်ာ္ရႊင္ပြဲႏွင့္ မဲဇလီဖူးသုပ္စား သည့္ ဓေလ့ကိုလည္း တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန႔တြင္ ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ၾကတၱိကာနကၡတ္ႏွင့္ စန္းယွဥ္ ေသာ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန႔ တြင္ ေဆးပင္အေပါင္းတို႔ကို ေစာင့္ ေသာ နတ္အသီးသီးတို႔သည္ မဲဇလီ ပင္ ေစာင့္နတ္မင္းအား တညီတၫြတ္ လာေရာက္ခစားၾကသည္။ ဤသည္ ကို အဆြဲျပဳ၍ မဲဇလီပင္သည္ ေဆး ေပါင္းခသည့္ အပင္ျဖစ္သည္ဟု ယူ ဆၾကသည္။ ထိုအခ်ိန္မ်ဳိးတြင္ မဲဇလီ ဖူးကို စားသံုးပါက အႏၲရာယ္မ်ဳိး ၉၆ ပါး ကင္း၍ ဘုန္းႀကီးသက္ရွည္ႏိုင္ သည္ဟု သာရေကာမုဒိ၊ ဓာတြႏၲရီ၊ ၾသသဓရတနာကရ စေသာ ေဆး က်မ္းမ်ားတြင္ ျပဆိုၾကသည္။ မဲဇလီဖူးကို တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန႔ညအခါ ေရႊနန္းေတာ္မွ စ၍ တစ္ျပည္လံုးႏွင့္တကြ စားသံုး ၾကသည္မွာလည္း သာရေကာမုဒိ၊ ဓာတြႏၲရီ၊ ဓာတုဒီပနီ၊ ၾသသဓရတ နာကရ စေသာ ေဆးက်မ္းစု အပါ အဝင္ ကေဝသာရ ေဆးက်မ္းတြင္ ၾကတၲိကာ နကၡတ္ႏွင့္ စန္းယွဥ္ေသာ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန႔ ပုဏၰ တိထီတြင္ ေဆးပင္အေပါင္း တို႔ကို ေစာင့္ေသာ နတ္တို႔သည္ မဲဇလီပင္ ေစာင့္ နတ္မင္းအား ခစားညီမႈ လာ ေၾကာင္း၊ ထိုအခါ မဲဇလီဖူးကို စား သံုးရသျဖင့္ အႏၲရာယ္ မ်ဳိး ၉၆ ပါး ကင္း၍ ဘုန္းႀကီး သက္ ရွည္ရွိေၾကာင္းမ်ား ကို ဆိုေသာေၾကာင့္ ထိုမဲဇလီဖူးကို စား သံုးၾကေသာ ထံုးျဖစ္ လာေလသည္ဟု ေဝါဟာရ လီနတၱဒီပနီ၌လည္း ျပဆိုထား ေလသည္။
ထို႔ျပင္ ၾကတၱိကာနကၡတ္ကို ေစာင့္ေသာ မီးနတ္ႀကီးသည္ တန္ ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန႔တြင္ လူ႔ျပည္ ကို ဆင္းလာသည္။ လူ႔ျပည္ရွိ သူ႔မိတ္ ေဆြ မဲဇလီပင္ေစာင့္နတ္မင္း ထံမွာ တည္းခိုေလ့ရွိသည္။ ထိုအခါ လူ႔ ျပည္၌ ရွိၾကသည့္ နတ္အေပါင္းႏွင့္ တကြ အာကာသစိုး နတ္မ်ားသည္ မီးနတ္မင္း တည္းခိုရာ မဲဇလီပင္ ေစာင့္ နတ္မင္းထံသို႔ လာေရာက္ စုေဝးၾကသည္။ ႏႈတ္လည္း ဆက္ၾက သည္။ ယင္းသို႔မီးနတ္မင္းႀကီးႏွင့္ တန္ ခိုးႀကီး နတ္တို႔ခိုလႈံသည့္ သစ္ပင္ျဖစ္ ေသာေၾကာင့္ မဲဇလီပင္၏ အကိုင္း အခက္ အၫႊန္႔အဖူူးတို႔သည္ ထူးကဲ ေသာ တန္ခိုးသတၱိႏွင့္ ျပည့္စံုလာ သည္ဟု ယူဆၾကသည္။ ထို႔အျပင္ မဲဇလီပင္သည္ ေဆးေပါင္းခသည္႔ အပင္ျဖစ္သည္။ ထိုအပင္၏ အဖူး အၫႊန္႔မ်ားသည္လည္း ၉၆ ျဖာ ေဘး ေရာဂါႏွင့္တကြ အႏၲရာယ္ အသြယ္ သြယ္ကို ဖယ္ရွားႏိုင္သည္ဟု ေတြး ေခၚၾကသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာ လူမ်ဳိးမ်ား တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ ေန႔တြင္ မဲဇလီဖူးသုပ္ စားသည့္ဓ ေလ့ထံုးစံ ျဖစ္ေပၚလာသည္ဟု အခ်ဳိ႕ ပညာရွင္မ်ားက ဆိုၾကသည္။ သို႔ေၾကာင့္လည္း ျမန္မာလူမ်ဳိး တို႔သည္ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန႔ တြင္ မဲဇလီဖူးကို ဆီ၊ ၾကက္သြန္၊ ႏွမ္း တို႔ႏွင့္ သုပ္ၿပီးကိုယ္တိုင္စားၾကသည့္ အျပင္ အိမ္နီးခ်င္းမ်ားကိုလည္း အႏၲရာယ္ကင္း ေဆးအျဖစ္ ေပးကမ္း ေလ့ရွိၾကသည္။ ေက်းလက္ေတာရြာမ်ားတြင္ လေရာင္ထိထားသည့္ မဲဇလီဖူးမ်ား က ေဆးဖက္ဝင္ ေဆးေပါင္းခ၊ ေဆး စြမ္း ပိုထက္သည္ဟု အယူရွိၾကသျဖင့္ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ညတြင္ သုပ္ စားေလ့ရွိသည္။ ၿမိဳ႕မ်ားတြင္ နကၡတ္ စံခ်ိန္ျဖစ္သည့္ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ည ၉း၁၆ နာရီႏွင့္ လျပည့္ည သန္းေခါင္ယံတြင္၊ လျပည့္ေန႔မတိုင္မီ ခူးယူထားသည့္ မဲဇလီဖူးမ်ားကို သုပ္စားၾကသည္။ နတ္ျပည္တြင္ နတ္သက္ရွည္ရန္ စားေလ့ရွိသည့္ မၪၨဴသကနတ္ပန္း ႏွင့္ ဆင္တူေသာေၾကာင့္ မဲဇလီဖူး၊ ရြက္မ်ား စားသံုးျခင္းျဖင့္ အသက္ ရွည္ အနာမဲ့ေၾကာင္း ေရွးလူႀကီးတို႔ က ဆိုစမွတ္ျပဳကာ ယံုၾကည္စြာ မဲဇလီဖူးကို စားသံုးခဲ့ေသာ ဓေလ့ သည္ယေန႔တိုင္ ထြန္းကားေနျခင္း ျဖစ္ေလသည္။
ျမတ္မင္းလႈိင္