ခင္စန္းသႏၲာ(ေရွး/သု)
ကုန္ေအာင္ ေစာင့္ေန ပါ က၊ အေျဖရွာမရ ျဖစ္ေန ေသာ ပုစၧာေၾကာင့္ ‘ေတာ္ သလင္းေန၊ ပုဇြန္ေသ’ ျဖစ္မည္ အထင္ျဖင့္ မနက္ေစာေစာထကာ ေမာ္လၿမိဳင္သို႔ သြားမည္ ဟု ညတြင္းစီစဥ္ကာ ျပင္ဆင္ၿပီး မနက္တြင္ ‘ေတာ္သလင္းမုိး၊ ကန္ သင္းက်ဳိး’ျဖင့္ ေတြ႕ေလေတာ့သည္။ သို႔ေပမယ့္’ထြက္ၿပီးဆင္စြယ္၊ ဝင္ သည္မရွိ’သကဲ့သို႔ ခရီးထြက္ခဲ့ပါ ေတာ့သည္။ စာေရးသူသည္ စာေပေဆာင္း ပါးမ်ားအား ေလ့လာေရးသားလ်က္ ရွိရာ၊ ဒိြဟျဖစ္ေနေသာ ပုစၧာ တစ္ခုကို ဘယ္ပံုဘယ္နည္း ခ်ဥ္းကပ္ ပါက အေျဖမွန္ႏွင့္ နီးစပ္ႏုိင္မလဲ ဆုိေသာ ေမးခြန္းအတြက္ ဆရာ့ထံ ေမးျမန္းရန္အတြက္ သြားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ စာေရးသူ၏ ဆရာသည္ ႏိုင္ငံ တကာဖားေအာက္တရားရိပ္သာတြင္ ဝတ္တည္ေဆာက္ေနေသာ ဆရာ ေတာ္ဦးဝိသုဒၶါစာရ၊ သက္ေတာ္ ၈၃ႏွစ္ ဝါေတာ္ ၁၃ဝါရိွေသာ ဆရာေတာ္တစ္ပါးျဖစ္ ၿပီး လူပုဂၢိဳလ္အရေျပာမည္ဆိုလွ်င္ ီမ လြင္ေအာင္၊ ဒု/ပါခ်ဳပ္ေဟာင္း၊ ရန္ကုန္စက္မႈတကၠသိုလ္ဟုေခၚဆို ႏိုင္ေသာ ဗိသုကာပညာရွင္ေဟာင္း တစ္ဦးျဖစ္ပါသည္။ ယခုဖားေအာက္ ေတာရရွိ ႏွီးဘုရားႀကီး၏ စံေက်ာင္း ကို ပုံစံထုတ္ေဆာက္လုပ္ေပးေနေသာ ဗိသုကာပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္ပါသည္။ စာေရးသူသည္ နယ္ခံတပည့္၊ သူငယ္ခ်င္းမ်ားႏွင့္ခ်ိတ္ဆက္ကာ ႏုိင္ငံ့ဝန္ထမ္းျဖစ္သျဖင့္ ႐ုံးအားရက္ ျဖစ္သည့္ေန႔တြင္ မေရာက္ေရာက္ ေအာင္ မုိးထဲေလထဲ သြားရပါေတာ့ သည္။ ႏုိင္ငံတကာ ဖားေအာက္ေတာရ တရားရိပ္သာInternational Meditation Centre Of Pa Auk (IMCAPA) သည္ မုဒုံႏွင့္ ေမာ္လၿမိဳင္အၾကား၊ ေမာ္လၿမိဳင္နည္းပညာ တကၠသိုလ္ အနီးတြင္ရွိပါသည္။ ၂ဝ၁၂ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလတြင္ တစ္ေခါက္ ေရာက္ဖူးၿပီးျဖစ္သျဖင့္ ဒုတိယအႀကိမ္ သြားေရာက္ျခင္းျဖစ္သည္။
စာေရးသူေမးလိုေသာ ပုစၧာမွာ ၁ဝ၅၆ခုႏွစ္တြင္ အေနာ္ရထာ သထံုၿမိဳ႕ေတာ္(သုဝဏၰဝတီ) သို႔ ခ်ီတက္ၿပီး ၁ဝ၅၇တြင္ ေအာင္ႏုိင္ခဲ့ရာ ပိဋကတ္သံုးပံုႏွင့္အတူ ‘ပန္းဆယ္မ်ဳိး’ ပညာ ရွင္မ်ား၊ လက္မႈပညာရွင္မ်ားကို ပုဂံ သို႔ေခၚေဆာင္ခဲ့သည့္အခ်က္ျဖစ္ သည္။ ယင္းႏွစ္ေႏွာင္းပိုင္းတြင္ မႏူ ဟာမင္းသည္ သံေဝဂရ၍ မိမိပုိင္ေသာ မေနာမယေက်ာက္မ်က္ရြဲကို ျမင္းကပါသူေဌးထံေရာင္းကာရ ေသာအသျပာ
လွည္းေျခာက္စီး ဥစၥာ တုိ႔ျဖင့္ ဘုရားတစ္ဆူ(မႏူဟာ လိုဏ ဂူ) တည္ခဲ့သည္။ တြင္းသင္း(ပ)၊ စာ ၉ဝ။
အရွင္ဘုရားႏွင့္ ေမးျမန္းခ်က္ မ်ားမွာ ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္ပါ သည္။
အေမး ။ ဘေႏၲ ‘အေနာ္ရထာမင္း ေခၚေဆာင္လာေသာ ပညာရွင္မ်ား အထဲတြင္ ဗိသုကာ ပညာရွင္သီးသန္႔ ပါ၊ မပါကိစၥအား ဆရာေတာ္ထင္ျမင္ ခ်က္ ေျပာျပေစလိုပါတယ္။
ေျဖ ။ ‘မပါဘူး’ ဗိသုကာပညာရွင္ ဆုိသည္မွာ ပန္းဆယ္မ်ဳိးနည္းပညာ ကိုသံုးၿပီး ဒီဇုိင္းထုတ္ရသူဆုိေတာ့၊ ပန္းဆယ္မ်ဳိးပညာရွင္ပါတယ္ဆုိရင္ ဗိသုကာပညာရွင္ပါေနၿပီဟု နား လည္ႏုိင္ၿပီေပါ့။
ေမး ။ ‘နားမရွင္းပါဘုရား’ သည္းခံ ေတာ္မူပါ။
ေျဖ ။ ေၾသာ္ ‘ပဲ၊ ပု၊ ရန္၊ ပြတ္၊ တိမ္၊ တဥ္း၊ ေတာ့၊ တေမာ့၊ ယြန္းႏွင့္ ခ်ီ’ ဆုိတဲ့ ပန္းပညာ ဆယ္ရပ္က၊ ဗိသုကာပညာရွင္သံုးရတဲ့ ကိရိယာ ေတြေလ။ ဒီဇုိင္းထုတ္သူက ဗိသုကာ၊ သူ႔တာဝန္က အျမင္ပသာဒ ဖန္တီး ေပးဖို႔ေလ၊ ေလ်ာက္ပတ္တဲ့ အျမင္ပ သာဒရလဒ္ Appropriate Expression ကေန အျမင္ရသ Visual Expression ဖန္တီးရာတြင္ ပန္းပညာဆယ္မ်ဳိး ထဲက လိုအပ္တဲ့ ေနရာမွာ ဗိသုကာ ဒီဇုိင္နာကေရြးယူ သံုးစြဲရတာ၊ ဒီ ေတာ့ ပန္းပညာသည္ေတြ ေခၚလာ ခဲ့တယ္ဆုိရင္ ဗိသုကာပညာရွင္ကိုပါ ေခၚလာတယ္ဆိုတာကို သေဘာ ေပါက္ရမွာေပါ့။
ေမး ။ ဘေႏၲ၊ က်န္စစ္သားမင္းက ၁၄၊ ဇန္နဝါရီလ ၁ဝ၆ဝမွာ အေနာ္ရထာ မင္း စတည္ၿပီး မၿပီး ေသးတဲ့ ေရႊစည္းခံုေစတီငယ္ကိုငံု၍ ေက်ာက္၊အုတ္တို႔နဲ႔ ထပ္မံတည္ ေဆာက္တယ္။ ဖိနပ္ေတာ္၊ အယပ္ ေတာ္၊အေတာင္(၈ဝ)မွ်စီရွိတဲ့ ေရႊစည္းခံုေစတီေတာ္ႀကီးကို ၁၅၊ ဧၿပီ၊ ၁ဝ၉ဝ-မွာ အၿပီးတည္သည္လို႔ ျမန္မာ့ရက္စဥ္သမုိင္း၊ သမုိင္းသုေတ သန ဦးစီးဌာနထုတ္၊ ပႀကိမ္၊ ၂ဝဝ၉)မွာ ၂၄ႏွစ္ၾကားကာလျခားၿပီး က်န္ စစ္သားမင္းက (၆)လနဲ႔အၿပီးတည္ လိုက္တယ္လို႔ ေဖာ္ျပပါတယ္။ စာေရးသူေမးလိုတာက မြန္ျပည္နယ္ ကပါလာတဲ့ ဗိသုကာ ပညာရွင္ေတြရဲ႕ လက္ရာပါလို႔ ၿပီးစီးေၾကာင္း သံုးသပ္ ရင္မွားႏုိင္ပါသလားဘုရား။
ေျဖ ။ မွန္ႏုိင္ပါတယ္၊ ဘာလို႔လဲဆုိ ေတာ့ ၁၁ဝ၁ ခုမွာ က်န္စစ္သား မင္း ေဇယ်ဘူမိနန္းေတာ္ သစ္တည္ ေဆာက္တယ္။ သစ္သားအေဆာက္ အအုံေပါ့။ ေနာက္ႏွစ္၊ ဧၿပီလ (၂) ရက္ေန႔မွာ ၿပီးစီးတယ္။ သစ္သား အမာခံ၊ အေျပာက္တည္ေတြကို လက္သမားဗိသုကာေတြ ဘယ္က ေလာက္ ကြၽမ္းက်င္ေနၾကၿပီဆုိတာ၊ ရွင္းေနၿပီသား”။ (သန္းထြန္း၊ ဂံဂိုးဝ၊ စာ(၆)ေဖေမာင္တင္၊ နန္းေတာ္မြန္ ေက်ာက္စာ၊ စာ ၅၂ (ပႀကိမ္-၂ဝဝ၅)
ေမး ။ ဘေႏၲ – ဒါဆုိရင္ ဒီႏွစ္ ၂ဝ ေက်ာ္ကာလ (၁ဝ၆ဝ-၁ဝ၈၄) အတြင္းမွာ ေဆာက္ခဲ့တ့ဲ နဂါး႐ုံ၊ အပယ္ရတနာ၊ သမၻဴလ၊ အာနႏၵာ စတဲ့ဂူပုထိုးေတြဟာ၊ မြန္ဗိသုကာႀကီး ေတြ ေဆာက္ခဲ့တဲ့ လက္ရာေတြလို႔ ေျပာႏုိင္မယ္မဟုတ္ပါလားဘုရား။
ေျဖ ။ အေသအခ်ာေျပာႏုိင္တာ ေပါ့၊ ကုန္းေဘာင္ေခတ္လယ္ လက္ ရာမွာမွ ေရးသားမွတ္တမ္းတင္ၾက တဲ့ ရာဇဝင္ဆရာေတြက ပုဂံဗိသုကာ လက္ရာေတြဟာ မြန္ဗိသုကာ ဒီဇုိင္ နာေတြရဲ႕ ဖန္တီးခ်က္ပါလို႔ ေရးရင္ ဘုရင္က ႀကိဳက္မွာမဟုတ္ေတာ့ ဟိမ ဝႏၲာ၊ ဂႏၶမာဒနေတာင္ကၾကြလာၿပီး ပုဂံမွာဆြမ္းခံတဲ့ ရဟႏၲာမ်ားကို ဖန္ဆင္းခိုင္းၿပီး (Sketch Design) ထုတ္ၿပီး ျမန္မာေတြကတည္ ေဆာက္ ခဲ့တယ္လို႔ လီဆယ္ ေရးခဲ့ရ မွာေပါ့။ ဗိသုကာအေခၚအေဝၚေတြ ေျမာက္ ျမားစြာဟာ၊ မြန္ဘာသာနဲ႔ ခ်ဥ္းကပ္ ခဲ့တဲ့ ေက်ာက္စာေတြထဲက (ဥပမာ- ျမေစတီေက်ာက္စာ)မွာ အထင္ အရွားပဲ မဟုတ္လား။
ေမး ။ ဘေႏၲ၊ အရွင္ဘုရား၊IMCPA ရိပ္သာမွာ ေဆာက္ေနတဲ့ ႏွီး ဘုရား (သိဒၶတၱ-ဘုရားရွင္စံ ေက်ာင္းေတာ္)ကို ပံုထုတ္ေတာ့ ဘယ္လိုခံယူခ်က္ (Architectural Design Concept) နဲ႔ ပံုထုတ္ပါ သလဲဘုရား။
ေျဖ ။ ေအး၊ ဗိသုကာဒီဇိုင္းဆုိတာ၊Function , ConstructionE ႏွင့္ Expression ဆုိတဲ့ အေျခခံအခ်က္ ႀကီးသံုးခ်က္နဲ႔ ပံုထုတ္ရတယ္ေလ။
(က) ေဆာင္တာFunction ဆုိတာ ကအေဆာက္အအံုထဲကေနရာ – ဟင္းလင္းခြင္ေတြကို သံုးရတာေျပ လည္ေစဖို႔ ခင္းက်င္းေပးရတာ၊ ဘုရားဖူးမ်ားဟာ လွည့္ပတ္အဆင္ ေျပေစဖို႔ လုပ္ရတယ္။
(ခ) အမာခံ Construction ဆုိ တာက ေဆာက္လုပ္ပစၥည္းတြယ္ ဆက္နည္းနာေတြကို အရွင္းလင္း ဆံုး၊ အလြယ္ကူဆံုးျဖစ္ေအာင္ နည္း ပညာေရြးရတာ၊ အခ်ိန္ကာလ ေရြး ရတာ၊ ေရွးကေတာ့ နကၡတ္တုိ႔ ေဗဒင္တုိ႔၊ ယၾတာတုိ႔နဲ႔ ေျဖရွင္းၾကတာ က်န္စစ္သားမင္းရဲ႕ ေဇယ်ဘူမိနန္းတည္ေက်ာက္စာမွာပဲၾကည့္ေတာ့၊ အစံုေတြ႕ရတယ္။
(ဂ) ဟန္သ႐ုပ္ Expression ဆုိတာက ‘ဂဇာ၊ နရီ၊ ကပီ၊ ကညာ’ ဆိုတဲ့ ဟန္သ႐ုပ္အေျခခံ ၄ မ်ဳိးႏွင့္ ခ်ဥ္းကပ္ရတာေပါ့ကြယ္။ ‘ႏွီးဘုရား’ ကေတာ့ သာသနိက အေဆာက္အအံု ျဖစ္ေနေတာ့ ‘ဂဇာ–ဟန္’ (The Expression of Grandeur) ကို ပဓာနထားရတာေပါ့+ေနာက္ၿပီး လမ္းၫႊန္ ၁၄ ခ်က္ ထဲက၊ ၆ ခ်က္ ပါတဲ့ ‘ဒႆနအေျခခံေတြကို–ဆင္ျခင္ ရတာေပါ့။
ေမး ။ တပည့္ေတာ္နားမရွင္း ပါဘုရား၊ သည္းခံေတာ္မူပါဘုရား။
ေျဖ ။ ဟုတ္တာေပါ့ကြယ္၊ ဘြဲ႕ ရၿပီး ဗိသုကာေတြေတာင္ သေဘာ ေပါက္ဖို႔ ခက္ခဲတာ တပည့္တုိ႔လို ေရွး/သုဘြဲ႕ရေတြအတြက္ နည္းနည္း နားေဝးမွာ သဘာဝက်ပါတယ္။
(က) ဒီဇိုင္းခံယူခ်က္မွာ – ခ်ဥ္းကပ္ ပံု(၃)ခု ရွိပါတယ္။
(၁) ႐ုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာခ်ဥ္းကပ္မႈ –FACE
(၂) နာမ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ခ်ဥ္းကပ္မႈ- FACE
(၃) စိတ္ဓာတ္ပိုင္းဆုိင္ရာခ်ဥ္းကပ္မႈ PHC ,TSI ဆုိတာရွိတယ္။
Philosophical Approach ေပါ့။ ဒီေနရာမွာ အေသးစိတ္ေဖာ္ျပရန္ ေနရာမေပးႏုိင္လို႔ Live Life Design Magazine Issue No 7 မွာ ဖတ္ၾကပါ) အေျဖလိုရင္းကေတာ့ ဂဇာဟန္သ႐ုပ္နဲ႔ ႏွီးဘုရားဓမၼာ႐ုံ
ႀကီးကို ဒီဇုိင္းထုတ္ခဲ့တယ္ေပ့ါကြယ္”
ေမး ။ အခုလို ျမင္ရတာေလးေလး လံလံႀကီးျဖစ္တဲ့ရသမ်ဳိးပဲ တပည့္ ေတာ္ ခံစားရတယ္ဘုရား။
ေျဖ ။ ဟုတ္သေပါ့၊ ဂဇာရသဆုိ တာက ဆင္ေကာင္ႀကီးလို ခန္႔ထည္ တဲ့ရသျဖစ္ေလေတာ့၊သူ႔ရဲ႕ Dynamism သေဘာကေလးေလးလံလံ ျဖစ္ရ မယ္ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ‘ဆင္မ(ဆင္ႀကီး) ယာဥ္သာ’ရဲ႕ဟန္မ်ဳိးပါ။
ေမး ။ ဘယ္ေတာ့အၿပီးသတ္မွာပါ လဲဘုရား။
ေျဖ ။ အေျပာက္လက္ရာေဖာ္ရ မယ့္က႑ဆုိေတာ့ ကြန္႔ေနသမွ် ၾကာလိမ့္ဦးမယ္၊ ဒီၾကားထဲ ခန္းမ ႀကီးက သံုးေနပါၿပီ၊ ထီးေတာ္လည္း အရန္သင့္ေရာက္ေနၿပီမုိ႔၊ ဒီသီတင္း ကြၽတ္လျပည့္ေန႔ (October 16 – Sunday) မွာ ထီးေတာ္တင္လွဴပူ ေဇာ္ပြဲရွိမယ္။ ဖားေအာက္ ဆရာ ေတာ္ႀကီးကိုယ္တုိင္ ျပင္ဦးလြင္က ၾကြလာၿပီး တင္လွဴဳပူေဇာ္မယ္။ ဒကာ မတုိ႔ လာေရာက္ခ်ီးျမႇင့္ၾကဦးေပ့ါ။ ‘ေမးခြန္းမ်ားကို ေျပာၾကားေပး လို႔၊ အထူးဝမ္းေျမာက္ရပါတယ္ ဘုရား။ အရွင္ဘုရားရဲ႕ပညာႏွင့္ သာသနာ့အက်ဳိးကို ပိုမုိႀကိဳးစားအား ထုတ္ႏုိင္ပါေစဘုရား။ ႏုိင္ငံတာဝန္ ထမ္းေဆာင္ေနရတာေၾကာင့္ လာ ေရာက္ရန္အတြက္ ႀကိဳးစားၾကည့္ ပါမယ္ဘုရား’ ဟုေလွ်ာက္တင္ကာ သိဒၶတၴဘုရားရွင္ ဓမၼာ႐ုံႀကီး ေအာက္ ထပ္စက်င္ေက်ာက္ဆင္းတုေတာ္ ႀကီးႏွင့္ အေပၚထပ္ရွိ ဝါးႏွီးရက္႐ုပ္ ပြားေတာ္ႀကီးကို ဝင္ေရာက္ ဖူးေျမာ္ခဲ့ ပါသည္။ စာ႐ႈသူ ကုသိုလ္ပြားေစဖို႔ ရန္ႏွင့္ ထီးတင္ပြဲလာေရာက္ႏုိင္ေစ ရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ႏွင့္ ဖားေအာက္ ဆရာေတာ္ႀကီးလည္း က်န္းမာပါ ေစ ရန္ေရးသားတင္ျပလိုက္ရပါသည္။ဤကုသိုလ္ အဖို႔ဘာဂကို အမွ်ေပး ေဝရင္း နိဂံုးခ်ဳပ္ပါရေစ။
ခင္စန္းသႏၲာ(ေရွး/သု)