ၿမိဳ႕ေစာင့္သည္ မိမိ၏ ရာထူးအရ ထမ္း ေဆာင္ရေသာ တာဝန္တို႔မွာ သဲသဲ ကြဲကြဲ၊ ပီပီျပင္ျပင္ မရွိလွသျဖင့္ စိတ္ ပ်က္ေနခဲ့သည္က ၾကာျမင့္ လွေပၿပီ။ မည္မွ်ၾကာၿပီနည္း ဟုဆိုေသာ္ အေလာင္းမင္းတရား ဦးေအာင္ ေဇယ်က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကို ၇ရက္တည္း ႏွင့္ အၿပီး တည္ေဆာက္ ခဲ့ေသာ ၁၇၅၅ ခုႏွစ္ ကတည္းက ျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တည္၍ အၿပီးမွာ သူ႔ကို လည္း အထက္ နတ္ျပည္ ကက္ဘိနက္ အဖြဲ႕ က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေစာင့္ ရာထူးခန္႔ အပ္လိုက္ေလသည္။
“ၿမိဳ႕ႀကီးတစ္ၿမိဳ႕ကို ၇ရက္ တည္းနဲ႔ အၿပီး တည္ေဆာက္တယ္ ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ Rome was not built in a dayေရာမၿမိဳ႕ႀကီးကို တစ္ရက္ တည္းျဖင့္ တည္ေဆာက္ခဲ့ ျခင္းမဟုတ္ လို႔ေတာင္ ဥေရာပပညာ ရွင္ေတြက ဆို႐ိုးျပဳခဲ့ေသးတာပဲ” ဟု ေႏွာင္းေခတ္ သမိုင္း အဓိက ေက်ာင္း သားကေလး တစ္ေယာက္က ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕ေစာင့္ကို ေစာဒက တက္သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေစာင့္သည္ အထက္ပါ စကားကို ၾကားေသာ္ ေထာင္းခနဲ ေဒါသထြက္သြားသည္။
“မင္းတုိ႔ ေနာက္ေပါက္ ဗလနဲ႔ လူမိုက္ကေလးေတြ ေတာ္ေတာ့္ကို အေတြးအေခၚ အားနည္းၾကတာပဲ ကိုး။ အဆိုးဆံုးက ျပည္ပအားကိုး ပုဆိန္ ႐ိုးဥာဥ္ေတြ မေပ်ာက္ၾကတာ ပဲ။ တစ္ဆိတ္ရွိ အေနာက္တိုင္း အဆို အမိန္႔ေတြကိုပဲ ကိုးကားေန တယ္။ တေကာင္း ျပည္ႀကီးရဲ႕ ရာဇဝင္ ကိုမွ မေလ့လာဘဲကိုးကြ။ ကံရာဇာငယ္ဆိုတဲ့ မင္းသားဟာ ဘုရားေစတီ တစ္ဆူကိုေတာင္ ညတြင္းခ်င္း အၿပီးတည္ခဲ့တာကြ”ဟု သမိုင္းေက်ာင္းသားကေလးကို ငါ့စကားႏြားရ ေျပာလိုက္ေလသည္။
သမိုင္းေက်ာင္းသား ကေလး ကလည္း ႏွယ္ႏွယ္ရရ မဟုတ္ေပ။ ပုဂံ ရာဇဝင္ကို တုတ္ထမ္းေျပာ၊ ကုန္းေဘာင္ ရာဇဝင္ကို ဓားထမ္း ေျပာ၊ လြတ္လပ္ေရးေခတ္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံေတာ္ကို (ဂ်ီသရီး) ေသနတ္ ထမ္း၍ ေျပာလာသူျဖစ္သည္။
“ရန္ကုန္ကို ခုနစ္ရက္တည္း နဲ႔ အၿပီးတည္တယ္ ဆိုတာ လံုးဝမျဖစ္ ႏိုင္ဘူးဗ်။ ဒဂံုၿမိဳ႕ေဟာင္းကို ထံုး သုတ္ၿပီး ရန္ကုန္လို႔ သမုတ္လိုက္ တာပဲျဖစ္ရမယ္” ဟု တံုးေပကတ္ သတ္ ျငင္းသည္။
“သယ္ ဒီငမိုက္သား ဗာ လာနံ ကေလးေတာ့ ၿမိဳ႕ေတာ္ကို အသေရ ဖ်က္မႈနဲ႔ မရွိတ့ဲပုဒ္မ တပ္ခံရခ်င္ၿပီ မွတ္တယ္”
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေစာင့္က ဥပေဒျဖင့္ ၿခိမ္းေျခာက္ လိုက္ေသာ အခါ သမိုင္း ေက်ာင္းသားကေလးမွာ ေၾကာက္ လန္႔ တုန္လႈပ္သြားၿပီး
“ကြၽန္ေတာ္ အ႐ံႈးေပးပါတယ္ ၿမိဳ႕ေစာင့္ႀကီး။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကို ဘယ္ သူက ဘယ္ေလာက္ ၾကာေအာင္ တည္ တည္ ကြၽန္ေတာ္ ဂ႐ုမစိုက္ ပါဘူး။ ရန္ကုန္ ဆိုတာ ေနျပည္ေတာ္မွ မဟုတ္တာက လားဗ်ာ။ ရန္ကုန္ဆို တာ ရန္ေတြ ပံုေနတဲ့ ရန္ေတြစံုတဲ့ အႏၲရာယ္ ၿမိဳ႕ႀကီး၊ ရန္ မကုန္ေသးတဲ့ ရန္ကုန္ပါဗ်ိဳ႕”ဟု ေၾကာက္ကန္ကန္ ေအာ္ဟစ္ထြက္ေျပးသည္။
“ဗာလာနံ တိရစၧာန္ကေလး” ဟု ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေစာင့္က ေရရြတ္လိုက္ ၿပီး တာဝန္ ဝတၱရားမ်ား ထမ္းေဆာင္ ရန္ ၾကြျမန္းေတာ့မည္ ဟု ေျခ လွမ္း အျပင္လိုက္မွာ “စီဗယ္ အက္ ဒဘိုက္ဇာ” ေခၚ ၿမိဳ႕ျပ အႀကံေပးအရာ ရွိႀကီး ေပါက္ခ်လာသည္။ ထိုသူမွာ အႀကံေပး အရာရွိ ဆိုေသာ္ လည္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေစာင့္ကို ဘာအႀကံမွ ေပး၍မရ။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေစာင့္က အမိန္႔ခ်ည္း တရစပ္ေပးေနေသာ ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
“ဘာတုံးကြ ..အက္ဒဘိုက္ ဇာ”ဟု ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေစာင့္က အႀကံ ေပး အရာရွိကို စူပြပြ အမူအရာျဖင့္ ေမးလိုက္သည္။
“ၿမိဳ႕ေစာင့္ႀကီး ဒီအတိုင္းပဲ ၾကည့္ေနေတာ့မွာလား”
“ငါက ဘာကိုၾကည့္ေနရမွာလဲ”
“အခု ရန္ကုန္မွာ ဘတ္စ္ကား စီးေရ ေလ်ာ့ေနတဲ့ အတြက္ ခရီးသည္ ေတြ အက်ပ္အတည္း ျဖစ္ေနၿပီး မွတ္တိုင္ေတြမွာ ခရီး သည္ေတြ ေတာင္ ပံုရာပံု ျဖစ္ေနတယ္။ ဘတ္စ္ကား ေတြမွာ တိုးလိုး တြဲေလာင္းေတြ ျဖစ္ ကုန္တယ္။ အဲဒီျပႆနာကို”
“မပူပါနဲ႔လကြာ ရန္ကုန္သူ ရန္ကုန္သားေတြက ဘတ္စ္ကား က်ပ္က်ပ္စီး ၾကရမွ ေနသာထိုင္သာ ရွိၾကတာ။ ႐ံုး ဝန္ထမ္းေတြကလည္း ဘတ္စ္ကား ေစာင့္ရတာကို အေၾကာင္း ျပၿပီး ႐ံုးကို ေနာက္က်မွ ေရာက္ ေအာင္ သြားတယ္။ ဘတ္စ္ကားကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး ႐ံုးကေန အေစာႀကီး ဆင္းတယ္။ ကဲ ဝန္ထမ္းေတြ အတြက္ ဘယ္ေလာက္ အဆင္ေျပသလဲ။ သူတို႔တင္ ဘယ္က လိမ့္မလဲ။ ဘတ္စ္ ကားမွတ္တိုင္ မွာ လူေတြ ႀကိတ္ႀကိတ္ တိုးေနေတာ့ ခါးပိုက္ႏိႈက္ေတြက လည္း စားေပါက္ ေခ်ာင္ကုန္ၾကတာ ေပါ့လကြာ..။
“ၿမိဳ႕ေစာင့္ႀကီးက အဖ်က္သမား အားေပးစကားေျပာတာပဲဗ်”
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေစာင့္လည္း မိမိကို တိုက္႐ိုက္ ေဝဖန္ ႐ႈတ္ခ် လာလွ်င္ ဆတ္ဆတ္ ထိခံသူ မဟုတ္။ သူသံုးစြဲ ေနက် “အသေရဖ်က္မႈ ပုဒ္မ”ကို သာ ေျပးေျပးျမင္တတ္သည္။
“ဟဲ့ေကာင္ အာမခံမရတဲ့ ပုဒ္မ နဲ႔ ေထာင္ႀကီးခ်ဳပ္ကို ေရာက္သြား ခ်င္သလား။ လွ်ာမရွည္နဲ႔။ ကိုယ့္ အလုပ္ကိုယ္ သြားလုပ္ေနေခ်”
ျဖစ္ေနက်တိုင္းပင္ ၿမိဳ႕ျပ အႀကံ ေပး အရာရွိႀကီးမွာ မိမိက အႀကံမေပး ရဘဲ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေစာင့္က အမိန္႔ေပး သည္ကို သာနာခံလ်က္ ကုပ္ေခ်ာင္း ကုပ္ေခ်ာင္းကေလးနဲ႔ ျပန္ထြက္သြား ေလသည္။
“အလကား ဗာလာနံေတြ။ အေျပာင္းအလဲ ကာလရဲ႕ သေဘာကို မသိဘူး။ စနစ္တစ္ခု စမ္းသပ္ခ်ိန္ မွာေတာ့ ေတြ႕ႀကံဳတတ္တဲ့ အခက္ အခဲကို မသိဘူး။ ခုေရတြင္းတူး၊ ခု ေရၾကည္ေသာက္ခ်င္တဲ့ အေကာင္ ေတြ။ အစိုးရသစ္ တက္တိုင္း အားလံုး ခ်က္ခ်င္းေျပာင္းလဲ သြားမွာပဲလို႔ ထင္ၾကတယ္။ ငါ ေစာင့္ေရွာက္ေနရ တဲ့ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီး ေျပာင္းလဲ သစ္လြင္ သြားေအာင္ (ဥံဳဖြ)ဆိုၿပီး မန္းလိုက္ မႈတ္ လိုက္႐ံုနဲ႕ မရဘူး။ အခ်ိန္ယူရတယ္။ ၁၈၅၂ ခုႏွစ္မွာ အဂၤလိပ္ျမန္မာ စစ္ပြဲ ဒုတိယ အႀကိမ္ ျဖစ္ၿပီး ရန္ကုန္ဟာ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕ လက္ေအာက္ ကို ေရာက္သြားတယ္။ လူဦးေရ ေသာင္းဂဏန္းသာ ရွိတဲ့ ရန္ကုန္ကို အဂၤလိပ္ နယ္ခ်ဲ႕ အစိုးရ က ျပဳျပင္တိုးခ်ဲ႕တာေတာင္ သံုး ႏွစ္ေလာက္ ၾကာတယ္။ အဲသည္ တုန္းက ရန္ကုန္က လက္ဝါးအရြယ္ အစားေလာက္ပဲ ရွိတယ္ဆိုရင္ အခု ရန္ကုန္က ေဘာလံုးကြင္း တစ္ကြင္း စာေလာက္ ျဖစ္ေနၿပီ။ လူဦးေရက လည္း ၁ဝသန္း နီးပါးရွိေနတာ။ ဘတ္စ္ကားက ေထာင္ဂဏန္း ပဲရွိ တယ္။ ၿမိဳ႕ပတ္ရထားက တစ္ဒါဇင္ ေလာက္ပဲရွိတယ္။ သြားရလာရတာ ခက္ခဲတယ္၊ ၾကန္႔ၾကာတယ္ ထင္ရင္ တကၠစီ ငွားစီးၾကေပါ့။ ရန္ကုန္မွာ တကၠစီေပါင္း ေသာင္း နဲ႔ခ်ီၿပီး ရွိေန တယ္” စသည္ျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေစာင့္ သည္ တဗ်စ္ ေတာက္ေတာက္ ေရ ရြတ္ ျမည္တမ္းလ်က္ ရွိသည္။
ထိုစဥ္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေစာင့္၏ ညာ လက္႐ံုး ၿမိဳ႕ျပ အင္ဂ်င္နီယာ တစ္ ေယာက္ အူယားဖားယား ေျပးခ် လာသည္။
“ဟဲ့ေကာင္ ဘာကိစၥတုံး”
“အေထြေထြ အက်ပ္အတည္း (အဲ) ဟုတ္ေပါင္ ဘတ္စ္ကား အက်ပ္အတည္း ကိစၥ ေျဖရွင္းႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းသစ္ တင္ျပစရာ ရွိလို႔ပါ ၿမိဳ႕ေစာင့္ႀကီး …..အေကာင္းဆံုး ေျဖရွင္းနည္းပါ”
“ဆိုစမ္း”
“ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္ေကာင္ down town ငါးၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းကို ဘတ္စ္ ကားနဲ႔ တကၠစီေတြ ဝင္ခြင့္ မေပးေတာ့ရင္၊ ၿမိဳ႕လယ္ေကာင္မွာ ကားပိတ္တဲ့ ျပႆနာ ရွင္းသြားမယ္။ ျပည္သူလူ ထုလည္း လမ္းေလွ်ာက္ရ လို႔ အေညာင္းအညာ ေျပၿပီး က်န္းမာ ေရးေတြ ပိုေကာင္း လာမယ္။
ၿမိဳ႕ လယ္ေကာင္မွာ ေလထုညစ္ညမ္းမႈ လည္း”
“ေတာ္စမ္းကြာ၊ အခုေတာင္ တို႔မီး႐ိႈ႕မီး လုပ္ခ်င္တဲ့ ေကာင္ေတြက ေခ်ာင္းေနၾကတာ။ မင္းအႀကံေပး တာကိုသာ လက္ခံလိုက္ရင္ ရာစု နဲ႔ခ်ီၿပီး သက္တမ္း ရင့္လာခဲ့တဲ့ ငါ့ ရာထူးလည္း ရက္ပိုင္းအတြင္း နိ႒ိတံ သြားမွာ ငါ့လူရဲ႕ …သြားေတာ့ကြာ မလုပ္၊ မ႐ွဳပ္၊ မျပဳတ္ဆုိတဲ့ နီတိ အတိုင္း ကိုယ့္ ကုလားထိုင္မွာ ေအး ေအးကေလး ထိုင္ၿပီး မသိခ်င္ေယာင္ ေဆာင္ေနလိုက္… ငါ့ကိုၾကည့္ ၿမိဳ႕ေစာင့္ဆုိတဲ့ အတုိင္း ၿမိဳ႕ ကို ေစာင့္ ႐ံုပဲေစာင့္ၿပီး ဘာမွမလုပ္ဘဲ ၿငိမ့္ေန တာ ႏွစ္သံုးရာ နီးနီး ရွိၿပီ။ ကဲ သြား ေတာ့ ငါ့လူ သြားေတာ့”
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေစာင့္ ညာလက္႐ံုး လည္း ပါးနပ္ လိမၼာစြာႏွင့္ တကၠစီ စီးကာ ေနရပ္ သို႔ ျပန္သြားေလသည္။
ၾကဴးႏွစ္
