၁၉၂၂ ခုႏွစ္တြင္ ဆရာေရႊျပည္ ေအး ငယ္မည္ေမာင္ေအး ကေလးအျဖစ္ ၁၃ ႏွစ္အရြယ္ ရွမ္း ျပည္သီေပါ ေစာ္ဘြားႀကီး ဆာေစာ ခ်ယ္ထံ ေစာင္းဆရာညိမ္း၊ ကုလား ကိုတင္တုိ႔ႏွင့္ အတူေရာက္ရွိသြားခဲ့ သည္။ သီေပါေဟာ္တြင္း၌ ဆိုၾက တီးၾကရာတြင္ ေမာင္ေအးကေလးက သီခ်င္းေပါင္းစံုဆိုေတာ့သည္။ ေစာ္ ဘြားႀကီး ဆာေစာခ်ယ္အလြန္ သေဘာက်သလိုပင္ ေစာ္ဘြား ကေတာ္ ေစာျမေအး ၾကည္ေဒဝီသည္ လည္း ေမာင္ေအးကေလးကို သား အရင္းပမာ ခ်စ္လာရသည္။ ဆရာ ညိမ္းက ေမာင္ေအးကေလးကို ”ေဟ့ အ႐ိုးက ကျပလိုက္စမ္းပါကြယ္”ဟု လွမ္းေျပာလိုက္ေသာအခါ အ႐ိုးက ဟူသည္ အဘယ္သို႔ အမ်ိဳးအစားဟူ၍ ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကခိုက္ ေမာင္ေအး သည္ ကိုယ့္ပါးစပ္ ဆိုင္းႏွင့္ ကိုယ္ ထိုင္ရာမွထ၍ ကလိုက္သည္။ သာမန္အကပင္ျဖစ္ေသာ္လည္း အလြန္တရာ ပိန္လွေသာ ေမာင္ေအး ၏ ကိုယ္မွအ႐ိုးအဆစ္မ်ားသည္ ေဂ်ာက္ခနဲ၊ ဂြၽတ္ခနဲ၊ ဂြပ္ခနဲ အသံ ျမည္ေနသျဖင့္ ေစာ္ဘြားႀကီးတုိ႔မွာ အ႐ိုးသံ ေဂ်ာက္ဂ်က္ႏွင့္ ေမာင္ေအး ၏ ‘အ႐ိုးပြဲ’က ပြဲက် မဆံုးရွိေတာ့ သည္ဟု ဆိုပါသည္။
ေစာင္းဆရာညိမ္းမွာ ေမာင္ ေအးကေလး၏ ဖခင္ျဖစ္သူ ဆရာႏု ၏ ႏွမ ေဒၚအံုးပြင့္ႏွင့္ အေၾကာင္း ပါသျဖင့္ ေမာင္ေအးကေလး၏ ဦး ေလးေတာ္သည္။ ေစာင္းဆရာညိမ္း ႏွင့္ ေဒၚအံုးပြင့္တုိ႔က ေမာင္ေအး ကေလးကို ငယ္စဥ္ထဲက ေခၚယူ ေမြးစားခဲ့သျဖင့္ ေမြးစားဖခင္မိခင္ လည္း ျဖစ္ၾကျပန္သည္။ ထုိ႔အျပင္ ေမာင္ေအးကေလးအား စႏၵရား တီးစတင္သင္ျပေပးခဲ့သျဖင့္ ဆရာ ရင္းလည္း မည္ျပန္ေပေသးသည္။
ေဆာင္းပါးအစတြင္ ေဖာ္ျပ ထားသည့္အတိုင္း ၁၉၂၂ ခုႏွစ္ ေမာင္ေအးကေလး ၁၃ ႏွစ္အရြယ္ သီေပါေစာ္ဘြားႀကီး ေဟာ္နန္းသို႔ ေရာက္ေနၾကခိုက္ေန႔လယ္အားလပ္ ခ်ိန္တြင္ ဆရာညိမ္းမွာ ဝါးကြပ္ပ်စ္ေပၚ တြင္ လွဲေနတတ္သည္ဟု ဆုိပါသည္။
ဆရာညိမ္းမွာ အစားလည္း ေကာင္းေကာင္းစားၿပီး ဝၿဖီးသူလည္း ျဖစ္သျဖင့္ ေခါင္းခ်လိုက္သည္ႏွင့္ အိပ္ေပ်ာ္သြားေလ့ရွိသည္။ သို႔ေသာ္ မည္သည့္အခါမွ် အိပ္သည္ဟုမ ေျပာ ”ငါကမွိန္းေနတာ။ အနီးအနား မွာ ဘယ္သူေတြ ဘာလုပ္တယ္ ဘာ ေျပာတယ္ဆိုတာ ငါအကုန္သိတယ္ ကြ”ဟု ေျပာတတ္သည္။ ထိုသို႔ ေျပာ သည္ကို ေမာင္ေအးကေလးက မခံ ႏိုင္ဟု ဆိုပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ဆရာညိမ္းအိပ္ေန ေသာ အခ်ိန္တြင္ ေမာင္ေအးကေလး က ဆရာညိမ္း၏ ႏႈတ္ခမ္းေမႊးတစ္ ဖက္ကို ျဖတ္ထားလိုက္သည္ဟု ဆိုပါ သည္။ ဆရာညိမ္းသီေပါေဟာ္ထဲ ေရာက္၍ ဆရာညိမ္းကေစာင္း၊ ကု လားေမာင္တင္က တေယာ၊ ေမာင္ ေအးကေလးအဆိုျဖင့္ ေစာ္ဘြားႀကီး ဆာေစာခ်ယ္အား အၿငိမ့္ေတာ္ဆက္ ေနခိုက္ ေစာ္ဘြားႀကီးက…
”ဟင္ ဆရာညိမ္း ႏႈတ္ခမ္းေမႊး တစ္ဖက္တိုေနပါေပါ့လား။ ဘာျဖစ္ တာတုန္း”ဟုေမးသည္။ ဆရာညိမ္း မွာ သီေပါေဟာ္တြင္းဝင္လာစဥ္ လူ အမ်ားသူ႔ကို ၾကည့္၍ ၿပံဳးၾကျခင္း အဓိပၸာယ္ကို သိေတာ့သည္။ ေမာင္ ေအးကေလး လက္ခ်က္မွန္း ခ်က္ ခ်င္းရိပ္မိသည္ဟုဆိုပါသည္။ သီေပါ ေဟာ္အတြင္း အၿငိမ့္ေတာ္ ဆက္ၿပီး သည္ႏွင့္ ႀကိမ္လံုးတစ္ေခ်ာင္းကိုင္၍ ေမာင္ေအးကေလးကို လိုက္ရွာေသာ္ လည္း မေတြ႕ရေတာ့ဟု ဆိုပါသည္။
ေမာင္ေအးကေလးမွာ ေဟာ္ ႏွင့္ေဝးရာ တစ္ေနရာတြင္ တစ္ ေယာက္တည္း ပုန္းေအာင္း ေထြျပစ္ ရင္း ”မွိန္းေနတာပါဆိုတဲ့ အဘိုး ႀကီး ႏႈတ္ခမ္းေမႊးျဖတ္တာေတာင္ မသိ ဘူး။ မွိန္းေနတယ္ဆို၊ မွိန္းဦးေလ၊ မွိန္းဦးေလ”ဟု ေရရြတ္ေနသည္ဟု ဆိုပါသည္။
ကိုယ့္ဆရာကိုယ္ ငယ္ရြယ္စဥ္ ေနာက္မိ၍ ဆရာေရႊျပည္ေအး သက္ ဆံုးတိုင္ စကားထစ္သြားရပံုကိုလည္း ေရးျပခ်င္ပါသည္။
ေမာင္ေအးကေလးအား စႏၵရား အတီးသင္ေပးခဲ့သူ ဆရာတစ္ဦးျဖစ္ သည့္ ဘာဂ်ာႏွင့္ စႏၵရားဆရာ ဦးဘ လတ္သည္ စကားထစ္သည္ဟု ဆိုပါ သည္။ ဆရာဦးဘလတ္ စကားထစ္ သည္ကို တပည့္ေမာင္ေအးက ကြယ္ ရာတြင္ ေနာက္ေျပာင္ေလ့ရွိရာ သူ႔ ဆရာ ဦးဘလတ္က…
‘ေဟ့ ေမာင္ေအး၊ စကားထစ္ တာကို မ. . . မ. . . မေလွာင္ရ ဘူး။ မင္းပါ . . ထစ္. . . ထစ္ သြားတတ္တယ္”ဟု ေျပာေၾကာင္း ဆရာစစ္ကိုင္းလွေရႊက သူ၏ ကြၽန္ေတာ္သိေသာ စႏၵရား ဆရာႀကီး မ်ားစာအုပ္တြင္ ဆရာဦးဘလတ္ ေျပာဆိုပံုကို ထည့္ေရးသားခဲ့ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ ကေလးဘဝ ဆရာဦး ဘလတ္ စကားထစ္သည္ကို ေလွာင္ ဖန္မ်ားလတ္ေသာ္ တပည့္ကေလး ေမာင္ေအး ကိုယ္တိုင္တကယ္ပင္ စကားထစ္သြားသည္မွာ ကြယ္လြန္ သည့္တိုင္ပင္ဟု ေျပာစရာ ျဖစ္သြား ခဲ့ပါေတာ့သည္။
ေစာင္းဆရာညိမ္း၊ ဘာဂ်ာဦး ဘလတ္၊ တေယာဦးဘသြင္၊ ေစာင္း ဦးေမာင္ကေလး (ျပည္)၊ အဆိုေတာ္ လွည္းတန္းဦးလူကေလးတုိ႔ ပါဝင္ တီးမႈတ္သည့္ ထိုင္ခံုဧည့္ခံဝိုင္းမွန္ လွ်င္ ကေလးအဆိုေတာ္ ေမာင္ေအး အၿမဲပါတတ္ရာ ေမာင္ေအးသီခ်င္း ဆိုလွည့္ေရာက္လွ်င္ သူ႔မွာ ထစ္ေန ေတာ့သည္ဟု ဆိုပါသည္။ ဆိုၿပီေဟ့ ဆိုလွ်င္မူ လံုးဝမထစ္ေတာ့။ အဆို ပိုဒ္ၿပီးေတာ့ အတီးပိုဒ္မည္မွ် ေပး ထားေစကာမူ သူ႔အလွည့္ သူ႔အဆို ပိုဒ္ေရာက္လွ်င္ မထစ္မေင့ါ ဆက္ ဆိုသြားႏိုင္သည္။ သီခ်င္းအစတြင္ သာ အခက္အခဲ ေတြ႕တတ္သည္ဟု ဆရာစစ္ကိုင္းလွေရႊက ေရးသား မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ပါသည္။
ဆရာေရႊျပည္ေအး၏ ငယ္ သူငယ္ခ်င္းျဖစ္သူ ဆရာေစာင္းဦး ဘသန္းက သူ၏ဂီတႏွင့္ ဘဝအေတြ႕ အႀကံဳစာအုပ္တြင္ ဆရာေရႊျပည္ေအး ငယ္စဥ္က စကားထစ္ပံုကို မွတ္တမ္း တင္ေရးသားခဲ့ရာ၌လည္း ေမာင္ ေအးသည္ ငယ္စဥ္ကပင္ စကားထစ္ ေလ့ရွိသည္။ သို႔ရာတြင္ သီခ်င္းဆို ေသာအခါ လံုးဝမထစ္ဘဲ သြက္လက္ စြာ သီဆိုႏိုင္ေလသည္။
သူဆိုေလ့ရွိေသာ သီခ်င္းတုိ႔မွာ ဆရာဦးလူကေလး ေရးသားသည့္ စာသားစိပ္စိပ္ဆိုရေသာ သီခ်င္းမ်ား ႏွင့္ ဦးဘိုးစိန္ႀကီးသီဆိုေသာ သီခ်င္း စာသား စိပ္စိပ္မ်ားကိုဆိုေလ့ရွိသည္။
ဤမွ်ပင္ စည္းျမန္ေစကာမူ စကားလံုးမ်ား လံုးဝမက်န္ခဲ့ရေအာင္ သီဆိုႏိုင္ေပသည္ဟု ဆရာဦးေစာင္း ဘသန္းက မွတ္တမ္းတင္ ေရးသား ခဲ့ပါသည္။
ေမာင္ၫြန္႔ႏြယ္ (စႏၵရား)