ဇွန် ၂၁
အီရန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အက်ဗတ်စ် အာရာ့ခ်ချီသည် ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်နှင့် သွားရောက်တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရန် ဇွန်လ ၂၃ ရက် တနင်္လာနေ့တွင် မော်စကိုသို့ သွားရောက်ရန် စီစဉ်ထားသည်။ ယခုသတင်းကို အီရန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးနှင့်စကားပြောခွင့်ရခဲ့သော အင်န်ဘီစီ သတင်းစာဆရာ အန်ဒရီရာ မစ်ရှယ်လ်က အတည်ပြုခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။
ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့က အစ္စရေးကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့သည် အီရန်၏နျူကလီးယားအစီအစဉ်ကို ဖျ-က်ဆီးရန် ရည်ရွယ်သည့် လေကြောင်းစစ်ဆင်ရေးတစ်ခုကို စတင်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ အဆိုပါ တို-က်ခို-က်မှုတွင် အစ္စရေးလေတပ်သည် နျူကလီးယား အခြေခံ အဆောက်အဦးများ၊ ယူရေနီယံ သန့်စင်ရေးစက်ရုံများနှင့် စစ်အခြေစိုက်စခန်းများ အပါအဝင် အီရန်နိုင်ငံအတွင်းရှိ အရေးကြီးသောပစ်မှတ်အများအပြားကို တို-က်ခို-က်ခဲ့သည်။
အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် ဘင်ဂျမင် နေတန်ရာဟုက ဒီစစ်ဆင်ရေးရဲ့ ပန်းတိုင်ဟာ အီရန်ရဲ့ နျူကလီးယား အခြေခံအဆောက်အဦး၊ ပဲ့ထိန်းဒုံးကျည် ထုတ်လုပ်ရေး စက်ရုံတွေနဲ့ စစ်ရေးစွမ်းရည်တွေကို တို-က်ခို-က်ဖို့ ဖြစ်တယ်လို့ အလေးပေး ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ရည်မှန်းချက်များ အပြည့်အဝအောင်မြင်သည်အထိ စစ်ဆင်ရေးကို ဆက်လက်အကောင်အထည်ဖော်လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။
အဆိုပါတို-က်ခို-က်မှုကြောင့် အစ္စလာမ္မစ်တော်လှန်ရေးအစောင့်တပ်၏ တပ်မှူး၊ ဟိုစိန်ဆာလာမီနှင့် အီရန်စစ်တပ် စစ်ဦးစီးအရာရှိချုပ် မိုဟာမက် ဘတ်ဟာရီတို့ အပါအဝင် အဆင့်မြင့် အီရန်အရာရှိများ ေ-သဆုံးခဲ့ကြောင်း အီရန်နိုင်ငံပိုင် သတင်းဌာနက ဖော်ပြခဲ့သည်။
တို-က်ခို-က်မှုအပြီးတွင် နိုင်ငံအများအပြားသည် တို-က်ရို-က်သက်ရောက်သောဒေသတွင်းရှိ နိုင်ငံအချို့က ၎င်းတို့၏လေပိုင်နက်များကို ပိ-တ်ပစ်ခဲ့သည်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အဏုမြူစွမ်းအင်အေဂျင်စီ (IAEA) က နျူကလီးယားစက်ရုံများ တို-က်ခို-က်ခံရမှုနှင့်ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်ကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့ပြီး အီရန်အာဏာပိုင်များက ၎င်း၏နျူကလီးယားနေရာများကို ဆိုးရွားစွာ ထိခို-က်မှုမရှိဟု အာမခံထားသည်။
အစ္စရေး၏ တို-က်ခို-က်မှုကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် အီရန်က မောင်းသူမဲ့လေယာဉ် အစင်း ၁၀၀ ကျော်ကို အစ္စရေးပိုင်နက်ဆီ လွှတ်တင်ပစ်ခတ်ခဲ့ပါသည်။ ဇွန်လ ၁၃ ရက်နှင့် ၁၄ ရက် နေ့များတွင် အစ္စရေးသည် အီရန်ရှိ အဓိကကျသော ကာကွယ်ရေးစခန်းများနှင့် စစ်အခြေစိုက်စခန်းများကို လေကြောင်းမှ တို-က်ခို-က်ခဲ့သည်။
ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့က ကျင်းပပြုလုပ်သော ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ အရေးပေါ်အစည်းအဝေးတွင် အီရန်က ၎င်းပိုင်နက်ကို အစ္စရေး၏ တို-က်ခို-က်မှုများတွင် အမေရိက က ပါဝင်ပတ်သက်သည်ဟု တရားဝင် စွပ်စွဲပြောကြားခဲ့သည်။ ဝါရှင်တန်က အဆိုပါစွပ်စွဲချက်များကို ငြင်းဆန်ပယ်ချခဲ့ပြီး ၎င်း၏နျူကလီးယားအစီအစဉ်နှင့်ပတ်သက်၍ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများပြုလုပ်ရန် တေရန်ကို တောင်းဆိုခဲ့သည်။
Ref: မြဲရှား