အမေရိကန်နှင့် ယူကရိန်းတို့ သယံဇာတဆိုင်ရာရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု သဘောတူညီချက် လက်မှတ်ရေးထိုး

အမေရိကန်နှင့် ယူကရိန်းတို့သည် အနာဂတ်တွင် ယူကရိန်းနိုင်ငံမှ သတ္တုများနှင့် မြေရှားသတ္တုများ ရောင်းချခြင်းမှ ရရှိသော အမြတ်ငွေများနှင့် လုပ်ပိုင်ခွင့်ခွဲဝေမှုများဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်တစ်ခုကို လက်မှတ်ရေးထိုးလိုက်ကြပြီဖြစ်သည်။

ဤသဘောတူညီချက်သည် သမ္မတဒေါ်နယ်ထရမ့်က ရုရှားနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးသဘောတူညီချက် ညှိနှိုင်းခဲ့စဉ်က အမေရိကန်အနေဖြင့် ယူကရိန်း၏ ကာကွယ်ရေးနှင့် ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေးတွင် ဆက်လက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရန် စီးပွားရေးအရ ဆောင်ရွက်သွားမည်ဟု အချက်တစ်ချက်‌အဖြစ်ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့သည့် သဘောတူညီချက်ဖြစ်သည်။

လက်မှတ်ရေးထိုးချိန်မတိုင်မီ နာရီပိုင်းအလိုအထိ လပေါင်းတာရှည် တင်းမာစွာဖြင့် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုများစွာ ပြုလုပ်ခဲ့ရသည့် ဤသယံဇာတဆိုင်ရာသဘောတူညီချက်သည် အမေရိကန်-ယူကရိန်း ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုရန်ပုံငွေကို တည်ထောင်မည်ဖြစ်ပြီး ထရမ့်အုပ်ချုပ်ရေးက စစ်စတင်ကတည်းက ယူကရိန်းအား ထောက်ပံ့ခဲ့သည့် ခန့်မှန်းခြေဒေါ်လာ ၁၇၅ ဘီလီယံကိုလည်း စတင်၍ ပြန်လည်ပေးဆပ်မည်ဟုလည်း ယူကရိန်းဖက်က ပြောကြားခဲ့သည်။

“ဤသဘောတူညီချက်သည် ထရမ့်အုပ်ချုပ်ရေးသည် ရေရှည်တွင် လွတ်လပ်ပြီး အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်သည့် ယူကရိန်းနိုင်ငံကို အခြေခံသည့် ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်ကို ရည်ရွယ်ကြောင်း ရုရှားအား ရှင်းရှင်းလင်းလင်း အသိပေးသည်” ဟု အမေရိကန်ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး စကော့ဘက်ဆင့်က ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

“သမ္မတထရမ့်သည် ယူကရိန်းနိုင်ငံတွင် ရေရှည်ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် သာယာဝပြောရေးအတွက် နှစ်နိုင်ငံ၏ ကတိကဝတ်ကို ပြသရန် အမေရိကန်နှင့် ယူကရိန်းတို့ကြား ဤမိတ်ဖက်ပြုမှုကို မျှော်မှန်းခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ရှင်းလင်းစွာ ပြောရလျှင် ရုရှား၏ စစ်ဖက်ဆိုင်ရာ ယန္တရားကို ငွေကြေးထောက်ပံ့ခဲ့သည့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်စေ၊ လူတစ်ဦးဖြစ်စေ ယူကရိန်းပြန်လည်တည်ဆောက်ရေးမှ အကျိုးအမြတ်ရယူခွင့် မပြုပါ” ဟု ၎င်းက ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်း၏ ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ် ယူလီယာ စဗျရီဒန်ကိုက ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် သဘောတူညီချက်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြောင်း ဆိုရှယ်မီဒီယာတွင် အတည်ပြုခဲ့သည်။ “အမေရိကန်နှင့်အတူ ကျွန်ုပ်တို့သည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများအား ကျွန်ုပ်တို့နိုင်ငံသို့ ဆွဲဆောင်မည့် ရန်ပုံငွေကို ဖန်တီးနေပါသည်” ဟု ၎င်းက ရေးသားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းအရာရှိများကမူ ဤသဘောတူညီချက်သည် တရားမျှတပြီး ယူကရိန်းအား ၎င်း၏သဘာဝအရင်းအမြစ်များကို ထိန်းချုပ်ခွင့်ပေးထားသည်ဟု ဆိုကြသည်။

ယူကရိန်းဝန်ကြီးချုပ် ဒန်းနစ်ရှ်မီဟာက ရန်ပုံငွေကို အမေရိကန်နှင့် ယူကရိန်းကြား ၅၀-၅၀ ခွဲဝေမည်ဖြစ်ပြီး နှစ်ဖက်စလုံးအား တူညီသော လုပ်ပိုင်ခွင့်များ ပေးမည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းသည် “၎င်း၏သတ္တုအရင်းအမြစ်များ၊ အခြေခံအဆောက်အအုံများနှင့် သဘာဝအရင်းအမြစ်များကို အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်ခွင့်” ရှိမည်ဖြစ်ပြီး ၎င်းသည် အသစ်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများနှင့်သာ သက်ဆိုင်မည်ဖြစ်ကာ ဤသဘောတူညီချက်သည် ယူကရိန်းအတွက် မည်သည့်ကြွေးမြီအချက်အလက်မျှ မပါဝင်ကြောင်း ဒန်းနစ်ရှ်မီဟာက ပြောကြားသည်။ ဤသဘောတူညီချက်သည် “take-or-pay” အခြေခံဖြင့် စာချုပ်များချုပ်ဆိုခြင်းဖြင့် အမြတ်ငွေရရှိမည်ဟုလည်း သူက ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့သည်။

ဤသဘောတူညီချက်သည် “ယူကရိန်း၏ဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေးအတွက် ပူးပေါင်းရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာ အမှန်တကယ် ကောင်းမွန်ပြီး တရားမျှတကာ အကျိုးရှိသော နိုင်ငံတကာသဘောတူညီချက်” ဟု ဒန်းနစ်ရှ်မီဟာက ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

ဤသဘောတူညီချက်ကို ဝေဖန်သူများကမူ အမေရိကန်အစိုးရသည် သယံဇာတအရင်းအမြစ်များမှ ရရှိသော အမြတ်ငွေများကို လက်လွှတ်ရန် ယူကရိန်းကို တောင်းဆိုခြင်းဖြင့် ယူကရိန်းကို အခွင့်ကောင်းယူရန် ကြိုးစားနေသည်ဟု ဆိုကြသည်။

သို့ရာတွင် ဤသဘောတူညီချက်ကို ယူကရိန်းပါလီမန်မှ အတည်ပြုရန် လိုအပ်နေသေးသည်။