ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ငယ္ငယ္ ၇ ႏွစ္ သား၊ ၈ ႏွစ္သားအရြယ္ေလာက္က ျမန္မာ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကားမ်ားမွာ အျဖဴ အမည္း၊ ဖလင္ေခတ္ျဖစ္သည္။ ယခု လို ေဆးေရာင္စံုဖလင္မ်ား မဟုတ္ ေခ်။ မွတ္မွတ္ရရဟူ၍ ဂ်ပန္သို႔ ဖလင္သြားေရာက္ ကူးေဆး ရေသာ ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကားမွာ ‘အ ေလာင္း ေတာ္ရာမ’ဇာတ္ကားႏွင့္ ‘နန္းတြင္း အေရးေတာ္ပံု’ေဆးေရာင္ စံုျမင္ကြင္း က်ယ္ဇာတ္ကားႏွစ္ ကားျဖစ္သည္။ အေလာင္းေတာ္ ရာမဇာတ္ကားမွာ ဗုဒၶဝင္ျဖစ္ၿပီး နန္း တြင္းအေရးေတာ္ ပံုဇာတ္ကားမွာ ရာဇဝင္ျဖစ္သည္။ အဓိကေျပာ လိုသည္မွာ ထုိေခတ္ထို အခ်ိန္က ဘက္စံုေခတ္မမီေသးသည္ကို ဆိုလို ျခင္းျဖစ္သည္။ အျဖဴအမည္း ဖလင္ ႐ုပ္ရွင္မ်ားသာ ထုတ္လုပ္ၾကသည္။ ယခင္ဇာတ္ကားမ်ားထဲမွ စစ္ကား မ်ား၊ ေသနတ္ပစ္ဇာတ္ၾကမ္း ကား မ်ားထဲမွ ေသနတ္သံ၊ အေျမာက္သံ၊ ဗံုးသံမ်ားကို ယမ္းအစစ္မ်ားႏွင့္ မ လုပ္ႏုိင္ေသာေၾကာင့္ အသံတုပညာ ရွင္၏ ပညာျဖင့္ ဖန္တီးခဲ့ရသည္။ ကြၽန္ေတာ္မွတ္သားမိသည္မွာ ျမန္ မာ ႐ုပ္ရွင္မ်ား၏ ေနာက္ခံအသံတု ပညာ ရွင္မွာ ခ်န္ပီယန္တင္ၫႊန္႔ ဟူ၍ျဖစ္သည္။ ခ်န္ပီယန္တင္ၫြန္႔ သည္ မ်က္ လွည့္ပညာရွင္တစ္ ေယာက္ျဖစ္သလို ဇာတ္ပုိ႔သ႐ုပ္ ေဆာင္တစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္၊ သူ သည္ ေသနတ္သံမ်ားကို လက္နက္ ႀကီး လက္နက္ငယ္အလုိက္ ေပါက္ ကြဲသံကို မိုက္က႐ုိဖံုး တစ္လံုးေရွ႕တြင္ သူ႔ပါးစပ္ႏွင့္ လုပ္သြားျခင္းျဖစ္သည္။ လက္နက္ေပါက္ ကြဲသံမ်ားကို အနီး ကပ္ေပါက္ကဲြသံ၊ အေဝးမွ ေပါက္ကဲြ သံမ်ားကို သည္းကြဲေအာင္ လုပ္ျပ ႏုိင္သည္။ ေနာက္တစ္ခါ ျမင္းမ်ား ဒုန္းစိုင္းေျပးေသာ ျမင္းခြာသံ၊ မွန္မွန္ ေျပးေသာ ျမင္းခြာသံ၊ ေဝးရာမွ နီးလာေသာ ျမင္းခြာသံ၊ နီးရာမွ ေဝး သြားေသာ ျမင္းခြာသံမ်ားကို သူ၏ လက္ေခ်ာင္းကေလးမ်ား ႏွင့္ မိုက္က ႐ုိဖုန္းကို ေခါက္၍လုပ္ခဲ့သည္။ ထုိ႔ျပင္ မိုးရြာသံမ်ား၊ ေလျပင္း မုန္ တုိင္းက်သံမ်ားကိုလည္း သူ၏ ကိုယ္ ႏႈတ္အမူအယာႏွင့္ပင္ လုပ္ေဆာင္ သြားေသာ ပညာရွင္တစ္ေယာက္ ျဖစ္သည္။ ခ်န္ပီယန္တင္ၫြန္႔သည္ ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကားေနာက္ ခံ မ်ား၌ ပထမဦးဆံုး အသံတုပညာ ရွင္တစ္ဦးျဖစ္ေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ပါ သည္။
အသံတုပညာရွင္ႀကီး ခ်န္ပီယန္ တင္ၫြန္႔၏ ေနာက္တြင္ ေပၚထြက္ လာေသာ အသံတုပညာရွင္ႏွစ္ဦးမွာ ‘ရဲျမင့္ေလး’ႏွင့္ ‘ရဲေဆြေလး’တို႔ျဖစ္ သည္။ သူတို႔ႏွစ္ဦးသည္လည္း တိ ရစၧာန္မ်ဳိးစံုအသံ၊ ေသနတ္သံမ်ားကို လုပ္ႏုိင္သလို ဂီတ၊ ႐ုပ္ရွင္၊ သဘင္ ေလာကမွ ပုဂိၢဳလ္မ်ား၏ အသံမ်ားကို လည္း တုပႏုိင္ခဲ့သည္။ သူတို႔၏ ေနာက္မွ ေပၚထြက္လာေသာ အသံ တုပညာမ်ဳိးဆက္မွာ ‘ၾကက္ဖႀကီးႏွင့္ အဖဲြ’ျဖစ္သည္။ ထုိေခတ္က ကက္ ဆက္ဇာတ္လမ္းမ်ားတြင္ က်ယ္ေန ခ်ိန္ျဖစ္သျဖင့္ ၾကက္ဖႀကီးတို႔ အသံ တုပညာမ်ားကို တိတ္ေခြမွတစ္ဆင့္ နားဆင္ခဲ့ရသည္။ ထုိစဥ္က နာမည္ ေက်ာ္ၾကားလူႀကိဳက္မ်ားခဲ့သည့္ ေအာင္ျမင္သည့္ ႐ုပ္ရွင္သ႐ုပ္ေဆာင္ မ်ား၏ ကိုယ္ပိုင္ဟန္၊ ကိုယ္ပိုင္အသံ ကို တစ္ထပ္တည္းက်ေအာင္ တုပ ႏုိင္သူမ်ားျဖစ္သည္။ ဥပမာ-ထြန္း ေဝ၊ ေကာလိပ္ဂ်င္ေနဝင္း၊ ျမတ္ေလး၊ ဝင္းဦး၊ ေက်ာ္ဟိန္း၊ ဦးေက်ာက္လံုး၊ ဦးသိန္းေမာင္၊ ေဒၚျမေလး အစရွိ သည့္ သ႐ုပ္ေဆာင္မ်ား၏ အသံကို ထပ္တူတုပႏုိင္ၾကသည္။ ကြၽန္ေတာ္ ေရးျပခဲ့ေသာ သ႐ုပ္ေဆာင္အားလံုး မွာ သူတို႔၏ ႐ုပ္ရွင္မ်ား ေအာင္ျမင္ ၾကသလို၊ သူတို႔၏ ဇာတ္ဝင္ခန္းDialauge မ်ားကို ႐ုပ္ရွင္ၾကည့္ ပရိ သတ္က စဲြလန္းမွတ္မိေနသည္။ ၾကက္ဖႀကီးတို႔၏ အသံတုပညာကို နားေထာင္လိုက္႐ုံျဖင့္ ဒါက ထြန္းေဝ အသံ၊ ဘယ္ဇာတ္ကားထဲမွာ ေျပာ သြားတဲ့စကား၊ ဒါက ျမတ္ေလး၊ ဒါက ေကာလိပ္ဂ်င္ေနဝင္း၊ ဒါက ဝင္းဦး၊ ဒါက ေက်ာ္ဟိန္းဆိုၿပီး ဇာတ္ကား အမည္ႏွင့္ ဇာတ္ဝင္ခန္းDialauge ပါ ပရိသတ္က ဒက္ခနဲသိေနသည္။ အဓိကအသံတုပညာ ေအာင္ျမင္ျခင္း ရဲ႕ ပင္မေရစီးမွာ ထုိေခတ္က သ႐ုပ္ ေဆာင္မ်ား ကိုယ္ပိုင္တန္း ကုိယ္ပိုင္ အသံကြဲလဲြထူးျခားေနျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ကို မည္သူမွ ျငင္းဖြယ္ရာ မရွိေခ်။ ကြၽန္ေတာ္မွတ္မိသေလာက္ ဥပမာ အနည္းငယ္ထုတ္ျပရလွ်င္ …
“ေဟ့ – ရစ္ခ်တ္၊ မင္းေျပာ ေတာ့ ‘ေနာ္’ ေသၿပီဆုိကြဲ –
အသံတုပညာရွင္က အသံၾသ ၾသေလးေလးႀကီးနဲ႔ ေျပာလိုက္သည္ ႏွင့္ “ဒါ-ေဆာင္းဇာတ္ကားထဲက ထြန္းေဝႀကီးေျပာတဲ့စကား” ထုိသို႔ သ႐ုပ္ေဆာင္ကိုေရာ ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ ကားအမည္ကိုပါ နားဆင္သူက သိ ၏။
“ဒီမွာ – မေဗဒါ — မီးေရာင္ ေအာက္မွာ လူျပက္ေတြနဲ႔ တဲြၿပီးေတာ့ ကာ၊ မေဗဒါကေနတာကို ေမာင္ မျမင္ခ်င္ဘူး မေဗဒါ”
စကားလံုးဆတ္ေတာက္၊ ဆတ္ ေတာက္နဲ႔ ခပ္သြက္သြက္ ကေလး ေျပာေနတဲ့ အသံကို ၾကားရင္ “ဒါ- ေကာလိပ္ဂ်င္ေနဝင္း၊ ပန္းပန္းလွ်က္ ပါဇာတ္ကား”ဆိုသည္ကို လူတုိင္းသိ ၏။ ထုိ႔အတူ
“ဒီမွာ ေဒြးေလး၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ႀကီး ဆိုတာ၊ သြားသုတ္သုတ္၊ လာသုတ္ သုတ္၊ စားသုတ္သုတ္ဗ်”
“ျမနဲ႔ကြပ္ေတာ့ ျမလက္စြပ္၊ စိန္ နဲ႔ကြပ္ေတာ့ စိန္လက္စြပ္”
ဒီစကားဟာ ေျမာက္ၾကြေျမာက္ ၾကြလမ္းေလွ်ာက္ရင္း ေျပာတတ္ ေသာ ျမတ္ေလး အသံျဖစ္ေၾကာင္း ေဗဒင္ေမးစရာမလုိ၊ အဲဒီအသံကို သိ ၏။ အဲဒီဇာတ္ကားကို ၾကည့္ဖူးၾက သူတုိင္း အလြတ္ရေနသည္ကို အသံ တုပညာရွင္က အမွတ္ရေစ၏။ သ႐ုပ္ေဆာင္မင္းသားမ်ား၏ အသံ ကို အသံတုပညာရွင္မ်ားက တစ္ထပ္ ထဲတူေအာင္ တုပႏုိင္ျခင္းမွာ နာမည္ ေက်ာ္ၿပီးသား ဇာတ္ကားမ်ားႏွင့္ သီ ခ်င္းမ်ားေၾကာင့္လည္းျဖစ္သလို မင္း သားမ်ား၏ ထူးျခားေသာ အသံၾသ ဇာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ေနာက္တစ္ ခ်က္မွာ ထုိေခတ္က ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကား မ်ား၏ ေနာက္ခံဇာတ္ဝင္သီခ်င္းမ်ား ကို ဇာတ္လမ္းႏွင့္ အံဝင္ခြင္က်ျဖစ္ ေစမည့္ သီခ်င္းအေၾကာင္းအရာကို ေတးေရးဆရာထံ အပ္ၿပီး နာမည္ ေက်ာ္အဆုိေတာ္မ်ားႏွင့္ အသံသြင္း ေစ၏။ ယခုေခတ္လို ေပါက္ၿပီးသား သီခ်င္းကို ဝယ္၍ ဇာတ္ကားႏွင့္ သက္ဆုိင္သည္ျဖစ္ေစ၊ မသက္ဆုိင္ သည္ျဖစ္ေစ ထည့္သြင္းျခင္းမ်ဳိး မဟုတ္ေခ်။ အမွန္တကယ္တိတိက် က်ေသေသခ်ာခ်ာ လုပ္ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ထုိအခါ ဇာတ္လမ္း ေကာင္း၊ သ႐ုပ္ေဆာင္ေကာင္း၊ ေတး သီခ်င္းေကာင္းမ်ားေၾကာင့္ ပရိသတ္ ရင္ထဲတြင္ ႏွစ္ၿခိဳက္အသည္းစြဲခဲ့ေသာ ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကားေကာင္းတစ္ကား ျဖစ္လာသည္။ ထုိသို႔ေသာ ဇာတ္ကား မ်ားထဲမွ သ႐ုပ္ေဆာင္မင္းသားမ်ား ၏ ဇာတ္ဝင္ခြန္းDialauge မ်ားကို ပါ မွတ္မိေနသည္။ အသံတုပညာရွင္ မ်ားမွာလည္း အသံတု တုပေျပာစရာ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ ဇာတ္ကားႏွင့္ သ႐ုပ္ ေဆာင္အသံမ်ား ေပါမ်ားခဲ့၏။ မင္း သားႀကီး ဝင္းဦးသည္ ထိုေခတ္က အႏုပညာေလာဘႀကီးေသာ မင္း သားတစ္လက္ျဖစ္ခဲ့သလို သူ႐ုိက္ခဲ့ ေသာ ဇာတ္ကားမ်ားသည္ ပရိသတ္ ရင္ထဲ ဒက္ခနဲထိေအာင္ ႐ုိက္ျပႏုိင္ ခဲ့၏။ သူ႔အမူအယာ၊ သူ႔အသံသည္ လည္း တစ္မူကြဲျပားေနေသာ အသံ ရွင္ျဖစ္၏။ ‘မႈံေရႊရည္’၊ ‘ေဆာင္းအိပ္ မက္’၊ ‘ေက်ာက္မဲအက်ဥ္းသား’ဇာတ္ ကားမ်ားသည္ လူႀကိဳက္မ်ားေသာ ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကားမ်ား ျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ အသံတုပညာရွင္မ်ားက မင္းသားႀကီး ဝင္းဦး၏ အသံကို အပိုင္တုပႏုိင္၏။ ဥပမာ …
“ဒီမွာ – ဒီမွာ — ဒု႒ဝတီျမစ္ ေရကို ေသာက္မိတဲ့ သူတိုင္းဟာ ေလ …သီေပါတို႔၊ ေက်ာက္မဲတုိ႔ ကို ျပန္လာရတတ္တယ္ဗ်”
ဒု႒ဝတီျမစ္ေဘးမွာ အရက္ ပုလင္းျပားေလးထဲကို ဒု႒ဝတီျမစ္ေရ ေရာထည့္ၿပီးမွ ေျပာတဲ့Dialauge ကို ပရိသတ္ကသိသည္။ “ဟာ – ဒါ ဝင္းဦး ေက်ာက္မဲအက်ဥ္းသား ဇာတ္ ကားထဲမွာ ေျပာတဲ့စကား” ဆိုသည္ ကို ဖ်တ္ခနဲခ်က္ ခ်င္းသိ၏။ အသံတု ပညာရွင္က ဝင္းဦး ေလယူ ေလသိမ္းကို အတိအက်တုပယူၿပီး ထုိေနရာတြင္ သီဆုိေသာ ဇာတ္ဝင္ ေတးတစ္ပုဒ္ကို …
“ဒီအခ်ိန္ေရာက္လာရင္ .. ကြၽန္ေတာ့္စိတ္ေတြ ေဖာက္ေဖာက္ လာတယ္ …ဘယ္လုိပင္က်ိတ္ၿမိဳ …စိတ္ကိုက အူလည္လည္။
လူတုိင္းပါးစပ္ျဖား ေရပန္းစား ခဲ့သည့္ ဆရာၿမိဳ႕မၿငိမ္းလက္ရာ ဇာတ္ဝင္သီခ်င္းကို အသံတုပညာ ရွင္က ဆုိျပလုိက္ရာ ပရိသတ္အၾကား အာ႐ုံထဲေရာ၊ အျမင္အာ႐ုံထဲမွာ ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္းကို ပံုရိပ္ေပၚ သြားပါသည္။ သို႔ဆုိလွ်င္ မည္သူက ေတာ္ပါသနည္း။ ေျပာရလွ်င္ သ႐ုပ္ ေဆာင္မ်ားက ကိုယ္ပိုင္ဟန္၊ ကိုယ္ ပိုင္အသံ ထူေထာင္ႏုိင္၍ ေတာ္ၾက သလို၊ သူတို႔၏ အသံမ်ားကို တစ္ထပ္ ထဲတုပေျပာဆုိႏုိင္ေသာ အသံတု ပညာရွင္မ်ားလည္း ေတာ္ၾကပါေပ ၏။ ယခုေခတ္မည္သည့္ သ႐ုပ္ ေဆာင္ကို တုပမည္နည္း။ မည္သည့္ မင္းသားသည္ ကိုယ္ပိုင္ဟန္ကိုုယ္ပိုင္ အသံထူေထာင္ႏုိင္ပါသနည္း။ ဥပမာ ျမင့္ျမတ္အသံကို အသံတုပညာရွင္က တုပေျပာဆုိျပလွ်င္ ျမင့္ျမတ္မွန္းသိပါ မည္ေလာ၊ ေဇရဲထက္၊ ေနထူးႏုိင္ စသျဖင့္ တုပေျပာဆုိျပလွ်င္ေကာ ပရိသတ္သိပါမည္ေလာ၊ မသိႏုိင္ပါ ေတာ့ေခ်။ သို႔ဆုိလွ်င္ အျဖဴအမည္း ဖလင္ေခတ္မွ သ႐ုပ္ေဆာင္မ်ားကို သည္ဘက္ေခတ္ သ႐ုပ္ေဆာင္မ်ား လုိက္မမီေၾကာင္း သိသာထင္ရွားလွ ပါသည္။ ယခင္ေခတ္သ႐ုပ္ေဆာင္ မ်ားလို ကုိယ္ပိုင္ဟန္၊ ကိုယ္ပိုင္အသံ မရွိေတာ့ေသာ ေခတ္တြင္ အသံတု ပညာရွင္မ်ား ေပ်ာက္ကြယ္သြားရ သည္မွာ အႏုပညာတစ္ခု ေသဆံုး သြားျခင္းျဖစ္ေတာ့သည္။ ဝမ္းနည္း ဖြယ္ရာေကာင္းလွ၏။
ကြၽန္ေတာ္မွတ္မွတ္ရရ သိမီသ ေလာက္ တင္ျပရလွ်င္ အသံတုပညာ ရွင္ေနာက္ဆံုးမ်ဳိးဆက္မွာ ‘ၾကယ္ တစ္လံုး’ပင္ျဖစ္ပါသည္။ ၾကယ္တစ္ လံုးသည္L.P.J တီးဝုိင္းေခတ္တြင္L.P.J စင္ျမင့္ေပၚမွ အဆုိေတာ္ ခင္ ေမာင္ထူး၏အသံ၊ အဆုိေတာ္ကိုင္ ဇာ၏အသံအဆုိေတာ္ဘိုဘိုဟန္၊ တူးတူးတုိ႔၏ အသံမ်ားကို တုပ၍ သူ တုိ႔၏ သီခ်င္းမ်ားကို သူတို႔၏ အသံ ႏွင့္ တစ္ထပ္ထဲတူေအာင္ သီဆုိႏုိင္ ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ေခတ္အေရြ႕၊ စနစ္ အေကြ႕မ်ားတြင္ Music Band မ်ား လည္း ဟိုတစ္ကြဲ၊ သည္တစ္ကြဲျဖစ္ သြားရင္း အသံတုပညာရွင္ ေနာက္ ဆံုးမ်ဳိးဆက္ ၾကယ္တစ္လံုးသည္လည္း တိမ္တုိက္တစ္ခုထဲတြင္ ေပ်ာက္ကြယ္ သြားေခ်၏။ ယခုေခတ္ လူငယ္မ်ား၊ မသိမီလုိက္ေသာ အသံတုအႏုပညာ တစ္ရပ္ကို သိေစလိုျခင္းငွာ တင္ျပ လုိက္ရျခင္းျဖစ္ပါ၏။
ေမာင္သစ္လႈိင္း