ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ အဓိပတိ လမ္းထိပ္က အိမ္အမွတ္ ၃၅ မွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔မိသားစု ၆ ႏွစ္ ခြဲေနခဲ့ၾကပါသည္။ အိမ္အေၾကာင္းေျပာရင္း အိမ္ ႏွင့္ဆက္စပ္ေနေသာ အေၾကာင္း ကေလးမ်ားကို သတိရလာပါသည္။ အိမ္ၿခံဝင္းထဲမွာ အိမ္အလုပ္သမား မ်ားအတြက္ ေဆာက္ထားေသာ အခန္း ၆ ခန္းေတာင္ရွိသည္။ ၆ ခန္း ေတာင္ဟု ဆိုရျခင္းမွာ အျခားအိမ္ မ်ားတြင္ အလုပ္သမား အိမ္ခန္းမ်ား ထိုမွ်ေလာက္ မမ်ားသည္ကို သတိ ထားမိေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ကားဂို ေဒါင္ကလည္း ၂ လံုးရွိေသးသည္။ အစဥ္အဆက္ကတည္းက အိမ္ႀကီး ႏွင့္အတူ ယာဥ္ေမာင္းတို႔၊ ထမင္း ခ်က္တို႔၊ သန္႔ရွင္းေရးအလုပ္သမား တို႔စသည္ျဖင့္ အိမ္မႈကိစၥမ်ား ေဆာင္ ရြက္ေပးရသည္။ အလုပ္သမားမ်ား ေနထိုင္ဖို႔ ရည္ရြယ္ေဆာက္လုပ္ထား ေသာ အိမ္ခန္းမ်ားျဖစ္သည္။ မ႐ိုင္း ေအာင္ အဂၤလိပ္လိုသံုးႏႈန္းရလွ်င္ေတာ့ Servant’s quarter ဆိုပါေတာ့။
ေရွးသေရာအခါတုန္းကေတာ့ ပါေမာကၡမ်ား ေနသြားသည့္ ထိုအိမ္ ႀကီးမ်ားမွာ အိမ္အလုပ္သမားမ်ား ကလည္း သူ႔အခန္းႏွင့္သူ ေနထိုင္ၿပီး အိမ္ေဝယ်ာဝစၥကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾက ပါလိမ့္မည္။ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ အေျခအေနေတြေျပာင္းလာသည္။ အိမ္ရွင္ေတြက အလုပ္သမားေတြ၊ ထားတန္သေလာက္ထားၿပီး လြတ္ေန ေသာအခန္းမ်ားတြင္ တပည့္ေတြ၊ ဝန္ထမ္းငယ္ေတြကို ခင္ရာခင္ေၾကာင္း ေနခြင့္ျပဳထားသည္။ အေဆာင္မရ ေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားထဲကလည္း အဆက္အသြယ္ျဖင့္ ထိုအိမ္ခန္း ကေလးေတြမွာ ေနထိုင္သူေတြရွိ သည္။ ထိုသို႔ေနထိုင္ၾကရင္း အခန္း ငွားေနသည့္ သေဘာျဖစ္လာသည္။ အိမ္ရွင္ကို အခန္းလခ ေပးၿပီးေန သည့္သူမ်ားလည္း ရွိလာသည္။ တကယ္ေတာ့ ထိုအခန္းငယ္မ်ားကို တရားဝင္ ငွားရမ္းခြင့္မရွိပါ။ မကင္း ရာ၊ မကင္းေၾကာင္း ေနထိုင္သူမ်ား ရွိလာရာမွ အခန္းငွားသည့္ ပံုစံမ်ိဳး သက္ေရာက္လာသည္။ ငွားေနသူ မ်ားကလည္း ေနရထိုင္ရသည္မွာ က်ဥ္းက်ဥ္း က်ပ္က်ပ္ရွိေသာ္လည္း တကၠသိုလ္ ဝင္းထဲတြင္ ေရမျပက္၊ မီးမပ်က္ဘဲ စိတ္ေအးလက္ေအးေနရ သည့္အတြက္ ေက်ေက်နပ္နပ္ေနၾက သည္။ ကြ်န္ေတာ္အိမ္ရသည့္ အခ်ိန္ မွာေတာ့ ထိုအိမ္မ်ားမွာ ထိုအေလ့က ေတာ္ေတာ္အသားက်ေနပါၿပီ။
ကြ်န္ေတာ္အိမ္လက္ခံသည့္ အခ်ိန္မွာေတာ့ အလုပ္သမားအိမ္ခန္း မ်ားအားလံုး လူမရွိေတာ့ပါ။ ေရွ႕က အိမ္ရွင္ အိမ္ျပန္အပ္သည့္အခါ အိမ္ ငွားမ်ား၊ အိမ္အလုပ္သမားမ်ား၏ အခန္းမ်ားကိုပါ ျပန္အပ္ရေသာ ေၾကာင့္ အားလံုးႀကိဳတင္ ရွင္းလင္း ထားပါသည္။ ကြ်န္ေတာ္အိမ္ရသည့္ စာရင္းထြက္လာသည္ႏွင့္ အိမ္ခန္း ငယ္မ်ားမွာ ေနခြင့္ျပဳဖို႔ လာေျပာသူ ေတြ အမ်ားအျပားေပၚလာသည္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔မိသားစု၏ သေဘာ ထားမွာ ေနေရးထိုင္ေရး ခက္ခဲသည့္ တပည့္မ်ားကို အိမ္ခန္း ေပးျခင္းျဖင့္ သူတို႔အခက္အခဲကို ကူညီလိုျခင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။ သူတို႔ဆီက အိမ္လခ ေငြေရးေၾကးေရး မေမွ်ာ္လင့္ပါ။ ထို႔ ေၾကာင့္ သင့္ေတာ္သူမ်ားကိုေတာ့ ထိုအခန္းေတြမွာထားဖို႔ စဥ္းစား သည္။ တကၠသိုလ္ ဆရာ၊ ဆရာမ ငယ္မ်ား၊ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူ မ်ားကိုေတာ့ ထိုအခန္းေတြမွာ လံုးဝ မထားဖို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္သည္။ တကၠ သိုလ္ ဆရာ၊ ဆရာမေတြ ျဖစ္ပါလ်က္ ထိုအခန္းမ်ိဳးေတြမွာေနရန္ လံုးဝ မသင့္ေလ်ာ္ပါ။ အထူးသျဖင့္ ပ်ိဳရြယ္ သူမိန္းကေလးမ်ား၊ အေစခံတန္း လ်ားလိုေနရာမ်ိဳးမွာ ေနရသည္ဟု အထင္အျမင္ခံရလွ်င္ သူတို႔၏ဂုဏ္ သိကၡာ ထိပါးစရာျဖစ္သည္ဟု အေလးအနက္ခံယူပါသည္။ ထို႔ ေၾကာင့္ ေနပါရေစဟုလာေျပာေသာ ဆရာမကေလးမ်ား၊ ေက်ာင္းသူ ကေလးမ်ားကို အက်ိဳးအေၾကာင္း ရွင္းျပၿပီး ျငင္းလိုက္ရပါသည္။ ယခင္ ေနလက္စ လူေဟာင္းမ်ားျဖစ္ေစ ကာမူ လက္မခံေတာ့ပါ။
သည္ေတာ့ ဘယ္သူေတြကို ထားပါသလဲ။ ကြ်န္ေတာ့္႐ံုးကား ေမာင္းသူ ယာဥ္ေမာင္းမိသားစုကို တစ္ခန္းေပးလိုက္သည္။ ေက်ာင္း ဝင္းထဲမွာ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ ဖြင့္ေန သည့္မိသားစုက လာေျပာသျဖင့္ တစ္ခန္းေပးလိုက္သည္။ ေနေရး ထိုင္ေရး အခက္အခဲရွိေသာ၊ ျပင္ပမွာ အလုပ္လုပ္ေနေသာ တပည့္မိသားစု ကိုက်ေတာ့ သားသမီးေတြမ်ား သျဖင့္ ၂ ခန္းတြဲမွာ ေနခြင့္ျပဳလိုက္ သည္။ က်န္အခန္းေတြကိုေတာ့ ေအာက္ေျခဝန္ထမ္းမိသားစုမ်ားကို ေပးလိုက္သည္။ ဌာနမွ ႐ံုးအကူ မိန္းကေလး၏ မိသားစုကို ကားဂို ေဒါင္တစ္ခုမွာ ေနခိုင္းလိုက္သည္။ ယာဥ္ေမာင္းႏွင့္ တပည့္မိသားစုမ်ား ထံမွ အိမ္လခမယူပါ။ က်န္မိသားစု မ်ားထံမွလည္း အိမ္လခ စတိသေဘာ ေလာက္သာယူၿပီး ကိုယ့္အခန္းကို ေစာင့္ေရွာက္ၿပီး ျပဳျပင္ေနထိုင္ၾကဖို႔ မွာထားလိုက္သည္။ ထိုအခန္းမ်ားအ တြက္ အိမ္လခ အက်ိဳးအျမတ္ မယူ ခ်င္သလို အိမ္ခန္းကိစၥ ကထိကထ လည္း မခံခ်င္ပါ။ ထိုစဥ္က အေျခ အေနကို ျပန္သတိရမိျခင္း ျဖစ္ပါ သည္။
ကြ်န္ေတာ္တာဝန္ယူရေသာ ျမန္မာစာဌာနက ေတာင္ငူေဆာင္မွာ ရွိသည့္အတြက္ အိမ္ႏွင့္နီးသည္။ အိမ္မွ ၁၀ မိနစ္ေလာက္ လမ္း ေလွ်ာက္သြား႐ံုႏွင့္ ဌာနေရာက္သည္။ သည္ေတာ့ အလြန္အဆင္ေျပပါ သည္။ တစ္ခုပဲရွိပါသည္။ ႐ံုးခ်ိန္ ေရာက္သည္ႏွင့္ ကိုယ့္အခ်ိန္ ကိုယ္မ ပိုင္ေတာ့ပါ။ ပါေမာကၡခ်ဳပ္႐ံုးကေခၚ သည့္ အစည္းအေဝးႏွင့္ အဆင့္ျမင့္ ပညာဦးစီးဌာနကေခၚသည့္ အစည္း အေဝးမ်ားက ‘ပင္တိုင္’ ျဖစ္သည္။ အျခားအစည္းအေဝးေတြလည္း အမ်ိဳး မ်ိဳးရွိသည္။ အစည္းအေဝး မဟုတ္ ေစကာမူ ‘လုပ္စရာ’ ရွိသည့္အတြက္ သြားရသည္လည္းရွိသည္။ သည္ ေတာ့ စာသင္ခ်ိန္ အပ်က္မခံခ်င္သည့္ အတြက္ အတန္းေတြကို မနက္ ၈ နာရီမွာ အၿမဲယူရသည္။ ၉ နာရီခြဲ ၁၀ နာရီ ႐ံုးခ်ိန္ စသည္ႏွင့္ အစည္း အေဝးသံသရာ လည္ေတာ့သည္။ “ဆရာ၊ အဆညကို ခ်က္ခ်င္းလာခဲ့ ပါတဲ့”ဆိုေသာ တယ္လီဖုန္းသံမ်ိဳးကို ေန႔တိုင္းလိုလို ၾကားရသည္။ ‘ခ်က္ ခ်င္း’ဆိုသည့္အတြက္ ဆိုင္းမေန သာဘဲ ဖုန္းသံၾကားသည္ႏွင့္ ကား ျဖင့္အျမန္ ေျပးရေတာ့သည္။ မၾကာ မၾကာ မနက္ ၈ နာရီေလာက္ လွမ္း ေခၚသည့္အတြက္ အတန္းဖ်က္ၿပီး သြားရသည္။
အစည္းအေဝးေျပး လိုက္၊ ဌာနျပန္လာၿပီး လုပ္စရာရွိတာ လုပ္လိုက္၊ အစည္းအေဝး ျပန္ေျပး လိုက္ႏွင့္ သံသရာလည္ေနသည္။ အလုပ္ေတြရွိေနသျဖင့္ ညဘက္မီး ထြန္းခ်ိန္ေရာက္မွ အိမ္ျပန္ရသည္ လည္းရွိသည္။ အေရးတႀကီးအလုပ္ ရွိလွ်င္ အဆညမွာ ပါေမာကၡေတြစုၿပီး အလုပ္ၿပီးေအာင္ လုပ္ရသည္။ ညဥ့္ နက္သန္းေခါင္က်မွ အိမ္ျပန္ရသည္ လည္း ရွိပါသည္။ ဤအခါမ်ိဳးတြင္ ေတာ့ ၫႊန္ခ်ဳပ္ကိုယ္တိုင္ ကားကိုယ္ တိုင္ေမာင္းၿပီး တစ္ေယာက္ခ်င္း အိမ္တိုင္ရာေရာက္ လိုက္ပို႔သည္ လည္း ရွိပါသည္။
တကၠသိုလ္ထဲမေရာက္ခင္က ေတာ့ တကၠသိုလ္ထဲကအိမ္ရရင္ ေတာ့ ညေနခင္းမွာ မိသားစု ေအး ေအးေဆးေဆး လမ္းေလွ်ာက္မည္ ဟု စိတ္ကူးယဥ္မိသည္။ တကယ့္ လက္ေတြ႕က်ေတာ့ ညေနခင္း လမ္း ေလွ်ာက္ဖို႔ေဝးေရာ၊ ညအိပ္ခ်ိန္လြန္ မွ အိမ္ျပန္ေရာက္သည္က မ်ားပါ သည္။ အလုပ္႐ႈပ္သျဖင့္ ညေနခင္း အရသာကို မခံစားရပါ။ အျပင္က မိသားစုေတြ တကၠသိုလ္ထဲလာၿပီး လမ္းေလွ်ာက္ၾကသည္ကို ၾကည့္ၿပီး အားက်႐ံုသာ တတ္ႏိုင္ပါသည္။
ေက်ာင္းႏွင့္အိမ္နီးသျဖင့္ အခ်ိဳ႕ အလုပ္ေတြကို စေန၊ တနဂၤေႏြ ေက်ာင္းပိတ္ရက္မွာ တစ္ေယာက္ တည္းဌာနသို႔သြားၿပီး ေအးေအးေဆး ေဆးလုပ္ႏိုင္သည္။ ကြန္ပ်ဴတာစာစီ ဖို႔၊ မိတၲဴကူးဖို႔ကိစၥရွိလွ်င္ တပည့္ တစ္ေယာက္ေယာက္ကို လွမ္းေခၚၿပီး အတူတူေဆာင္ရြက္ရသည္။ ေက်ာင္း ျပန္ဖြင့္သည့္ရက္က်ေတာ့ ႐ံုးကေပး သည့္ အလုပ္ေတြကို အခ်ိန္မီေပး ႏိုင္သည္။ စေန၊ တနဂၤေႏြအလုပ္ လာလုပ္သည္ကို မသိေသာ တပည့္ မ်ားက ‘ဒီအလုပ္ေတြ ဆရာ ဘယ္ အခ်ိန္လုပ္လိုက္ပါလိမ့္’ဟု အံ့ဩသံ ႏွင့္ ေျပာၾကပါသည္။
အခ်ိန္မီ သိပ္သိပ္သည္းသည္း ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ အျခားေသာ အေရးႀကီးသည့္အလုပ္မ်ိဳး ေဆာင္ ရြက္ရသည့္အခါမ်ိဳးတြင္ အမာခံအင္ အား ၂၀ ခန္႔ စုစည္းၿပီး ႐ံုးဆင္းခ်ိန္ က်မွ အလုပ္စၾကရသည္။ အားလံုး အတြက္ စားေသာက္ဆိုင္မွာ ညစာ ႀကိဳတင္မွာထားၿပီး အလုပ္ကို တက္ ညီလက္ညီလုပ္ၾကသည္။ အလုပ္ၿပီး ခ်ိန္မွာ ညစာကလည္း အဆင္သင့္ ျဖစ္ၿပီ။ အလုပ္သိမ္း၍ စားေသာက္ၿပီး ခ်ိန္မွာေတာ့ ည ၉ နာရီေက်ာ္ေနပါၿပီ။ အလုပ္ၿပီး ၿပီျဖစ္သည့္အတြက္ ေနာက္ဆံတင္းစရာမလိုေတာ့ဘဲ အိမ္ ကို ေအးေအးေဆးေဆး ျပန္ၾကပါ ေတာ့သည္။ ‘အလုပ္မ်ားေသာ ည မ်ား’မွာ ညီညီၫြတ္ၫြတ္ ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ၾကရသည္မ်ားကို ျပန္သတိရမိပါ သည္။
အိမ္ဝင္းက်ယ္သည့္အတြက္ အဆင္ေျပေသာ အခ်က္တစ္ခ်က္မွာ အလွဴအတန္းလုပ္လွ်င္ က်ယ္က်ယ္ ဝန္းဝန္းရွိျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုအိမ္မွာ ေနထိုင္စဥ္ ကြ်န္ေတာ္တို႔မိသားစုက ႏွစ္စဥ္ ထမနဲပြဲလုပ္သည္။ ဌာနမွ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား၊ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူအင္အားႏွင့္ အိမ္ဝင္းထဲ မွာ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါးက်င္းပသည္။ အိမ္ေရွ႕ၿခံဝင္းထဲမွာ စားပြဲ၊ ကုလား ထိုင္ေတြခင္းၿပီး ဧည့္ခံသည္။ ထမနဲ ထိုးသူေတြေရာ၊ ဝိုင္းၿပီးအားေပးသူ ေတြပါ ေပ်ာ္ေနၾကသည္။ ကြ်န္ေတာ္ တို႔ ဇနီးေမာင္ႏွံ၏ မိတ္ေဆြမ်ားႏွင့္ သမီး၏ မိတ္ေဆြမ်ားကို ဖိတ္ၾကား ထားသည့္အတြက္ စည္စည္ကားကား ရွိသည္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဝင္းထဲမွာ ေနၾကေသာ ဆရာႀကီး ဆရာမႀကီး မ်ား၊ ဆရာ ဆရာမမ်ား၊ ျမန္မာစာ ဌာနမ်ားမွ တပည့္မ်ား၊ တစ္စုတစ္ ေဝးတည္း ဆံုရသည့္အတြက္ ေပ်ာ္စ ရာေကာင္းပါသည္။
ပါေမာကၡေတြကို အျပာေရာင္ မာဇဒါဂ်စ္ကားေတြ ထုတ္ေပးထား သည့္အတြက္ အခမ္းအနားတစ္ခု ခုသြားၿပီဆိုလွ်င္ ကားျပာေတြ အစု လိုက္ ေတြ႕ရစၿမဲျဖစ္သည္။ ကြ်န္ေတာ္ သိသေလာက္ ၁၉၉၀ ျပည္ႏွစ္ မတိုင္ မီကာလက တကၠသိုလ္ ပါေမာကၡမ်ား ကားမရပါ။ ဌာမွဴး၊ ဌာနခြဲမွဴး၊ ေမာ္ကြန္းထိန္း စေသာ ႐ံုးဘက္က အရာရွိႀကီးငယ္မ်ားကို အစပ္အဆက္ ကားေပးထားေသာ္လည္း အဆင့္ျမင့္ အရာထမ္းျဖစ္သည့္ ပါေမာကၡမ်ားမွာ ကားရသည့္ စာရင္းတြင္ မပါပါ။ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ေလာက္က်မွ ပါေမာကၡမ်ားကို မာဇဒါဂ်စ္ကားျပာ ေတြ ခ်ေပးျခင္းျဖစ္သည္။ ယာဥ္ ေမာင္းကိုေတာ့ မိမိအစီအစဥ္ျဖင့္ ဌားရသည္။ ႐ံုးက မခန္႔ေပးပါ။ ျမန္မာစာ ပါေမာကၡမ်ား အစဥ္ အဆက္ လက္ဆင့္ကမ္းရေသာ မာဇဒါဂ်စ္ကားျပာႀကီးမွာ ကြ်န္ေတာ့္ လက္ထဲေရာက္ေသာအခါ ေလး ေယာက္ေလာက္ လက္ဆင့္ကမ္း ၿပီးၿပီျဖစ္၍ ေတာ္ေတာ္ယိုယြင္း ေနပါၿပီ။ စက္ကလည္း မေကာင္း၊ ကိုယ္ထည္ကလည္း မေကာင္းေတာ့ ပါ။ ေမာင္းသြားရင္ လမ္းမွာထိုးရပ္ သြားသည့္အတြက္ ဆင္းတြန္းရသည့္ အျဖစ္မ်ိဳး မၾကာခဏ ႀကံဳရပါသည္။ အႀကိမ္ႀကိမ္ျပင္ေသာ္လည္း ေကာင္း မလာပါ။ ကြ်န္ေတာ့္ ေနာက္ပါေမာကၡ သံုးဆက္ ဆက္ခံၿပီးေတာ့ ကားျပာ မ်ား ‘ဇာတ္သိမ္း’ သြားပါသည္။ ကြက္လပ္တစ္ခုမွာ ကားျပာအပ်က္ မ်ား အစုႀကီး ေတြ႕လိုက္ရပါသည္။
ထိုအိမ္မွာ ၆ ႏွစ္ခြဲေနၿပီး ကြ်န္ေတာ္အၿငိမ္းစားယူသည့္ အတြက္ အိမ္ကိုျပန္အပ္ခဲ့ပါသည္။ ေနာက္ဆယ္ႏွစ္ေလာက္အတြင္းမွာ တကၠသိုလ္တြင္ အႀကီးစားျပင္ဆင္ မႈမ်ား လုပ္သည့္အတြက္ ပါေမာကၡ အိမ္ႀကီးမ်ား ငယ္မူငယ္ေသြးျဖင့္ ျပန္လည္သစ္လြင္ေနသည္ကို ေတြ႕ရ ပါသည္။ ဆက္ေနၾကရေသာ လုပ္ ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ားအတြက္ ဝမ္းသာ ၾကည္ႏူးမိပါသည္။
ေမာင္ခင္မင္ (ဓႏုျဖဴ)