2:54 pm
သတင္း – ေဂ ်ဆန္ဘာခ့္ (အာဖရိကသတင္းေထာက္)
ဆိုမာလီႏိုင္ငံျမိဳ ့ေတာ္ မိုဂါဒစ္႐ွဴး၌ ကမၻာေပၚတြင္ ႏွစ္ေပါင္းမ ်ားစြာအတြင္း အဆိုးရြားဆုံး အၾကမ္းဖက္လုပ္ရပ္မ်ားအနက္ တစ္ခု ျဖစ္ပြားခဲ့ရာ အနည္းဆုံး လူ၅၀၀ခန္ ့ ျပင္းထန္စြာဒဏ္ရာရမႈ ေသေၾက မႈမ်ားျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
စေနေန ့ကျဖစ္ပါြးခဲ့ေသာျဖစ္ရပ္တြင္၊ ကီလိုဂရမ္ရာခ်ီ၍ေလးေသာ စစ္သုံးအဆင့္ႏွင့္ လက္လုပ္အဆင့္ေဖါက္ခြဲေရးပစၥည္းမ်ားတင္ေဆာင္ထားသည့္ ထရပ္ကားတစ္စီး ပါ၀င္ ခဲ့သည္။ အဆိုပါျဖစ္ရပ္တြင္ ေသဆုံးသူဦးေရမွာ တနဂၤေႏြေန ့အထိ ၂၇၆ဦး ရွိေၾကာင္း ေအပီသတင္းဌာနက ေျပာၾကားခဲ့သည္။ (တနလၤာေန ့နံနက္တြင္ ဆိုမာလီ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ၾကီးက ေသဆုံးသူ ၂၇၆ဦး၊ ဒဏ္ရာရသူအနည္းဆုံး ၃၀၀ ရွိေၾကာင္းေၾကျငာခဲ့သည္။ သည္အာမင္း အေရးေပၚသူနာျပဳအဖြဲ ့၏ဒါရိုက္တာျဖစ္သူ အက္ဘ္ဒီကာဒီ အက္ဘ္ဒီရာမန္ ကမူ ေပါက္ကြဲမႈအတြင္း လူ၃၀၀ ေသဆုံးရေၾကာင္း၄င္းတို ့အဖြဲ ့အစည္းလုပ္ငန္းမွ အတည္ျပဳသည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။) သို ့ရာတြင္ ျမိဳ ့လယ္၌္ မီတာရာေပါင္းမ ်ားစြာက ျပန္ ့က ်ဲသြားသည့္ အပ်က္အစီးမ်ားမွ အေလာင္းမ်ား ေနာက္ထပ္တူးေဖၚရရွိသျဖင့္ ေသဆုံးသူအေရအတြက္မွာ ထို ့ထက္ပို၍ တိုးလာစရာရွိေပသည္။
ေျမေပၚရွိ ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္သားမ ်ားအဆိုအရ ေပါက္ကြဲမႈၾကီးမွ ထြက္ေပၚ လာေသာ ျပင္းအားၾကီးအပူရွိန္ေၾကာင့္ ေသဆုံးသူမ ်ားစြာ၏ ၾကြင္းက်န္ေသာ ရုပ္အပိုင္းအစမ ်ားအား ရွာမေတြ ့ႏိုင္ေတာ့ျပီျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေသဆုံးသူဦးေရကို အတိအက်သတ္မွတ္ရန္ ခဲယဥ္းေပသည္။
ဤဆိုးရြားျပင္းထန္လွေသာဗုံးေဖါက္ခြဲမႈၾကီးက ဆိုမာလီယာႏိုင္ငံရွိ အစၥလမ္အဖြဲ ့အစည္း တစ္ခုျဖစ္သည့္ အာလ္ရွာဘာ့ဘ္အဖြဲ ့ကို ဆယ္စုႏွစ္ခ်ီ၍တိုက္ခိုက္ေနရသည့္ ျပႆနာကို သတိျပဳေစလိမ့္မည္ျဖစ္သည္။ ဤအၾကမ္းဖက္လုပ္ရပ္အား ႏိုင္ငံတကာမွ တခဲနက္ ျပင္းထန္စြာ ျပစ္တင္႐ႈံ ့ခ်ခဲ့ၾကသည္။
ဆိုမာလီယာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ အထူး ကိုယ္စားလွယ္ မိုက္ကယ္ကီတင္က ဤလုပ္ရပ္ကို အလြန္စက္ဆုပ္ဘြယ္ရာ လုပ္ရပ္ဟု ဆိုခဲ့သည္။
ဆိုမာလီယာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္မစ္ရွင္ (သံတမန္အသိုင္းအ၀ိုင္း) ကလည္း “ဤသူရဲေဘာေၾကာင္ေသာ လုပ္ရပ္သည္ ဆိုမာလီယာႏိုင္ငံႏွင့္ အာဖရိကန္ယူနီယံ အေပါင္းအပါႏိုင္ငံမ်ားက အၾကမ္းဖက္မႈကိုဆန္ ့က်င္ႏွိမ္နင္းေနျခင္းအေပၚ အေမရိကန္က အားေပးကူညီေနျခင္းကို ပိုမိုအားတက္ေစရာေရာက္သည္” ဟုဆိုသည္။
(အေမရိကန္သမၼတ)ထရမ့္ပ္အစိုးရအဖြဲ ့ႏွင့္ မၾကာမီက ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခံ ဆိုမာလီယာသမၼတ တို ့က အာလ္ရွာဘာ့ဘ္အဖြဲ ့အစည္းအေပၚ စစ္ေရးအရ ထပ္မံ ႏွိပ္ကြပ္ရန္ ေၾကျငာခဲ့ၾကျပီးေနာက္ ၄င္းအဖြဲ ့အစည္းက ယခုႏွစ္အတြင္း အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားကို တိုးျမွင့္ရန္ က်ိန္ဆိုခဲ့ၾကသည္။
တနဂၤေႏြေန ့က မိုဂါဒစ္႐ွဴး၌ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ လူမ်ားက ေသြးလွဴရန္ တန္းစီ ေစာင့္ဆိုင္းေနၾကခ်ိန္တြင္ ဆရာ၀န္မ်ားက ျပင္းထန္စြာ ဒဏ္ရာရထားသူေပါင္း မ်ားစြာကို ၾကိဳးစားပမ္းစား ကုသၾကရသည္။
ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္သားမ်ားက တနဂၤေႏြေန ့ညည့္နက္ခ်ိန္အထိ အသက္ရွင္က်န္ ေနေသးေသာ ဒဏ္ရာရသူမ်ားကို တူးေဖၚရွာေဖြေနၾကဆဲရွိသည္။ ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ လူအုပ္ၾကီးက လမ္းေပၚထြက္၍ ဤအၾကမ္းဖက္လုပ္ရပ္ကို ဆန္ ့က်င္ေၾကာင္း ဆႏၵျပခဲ့ ၾကသည္။
မိုဂါဒစ္႐ွဴးျမိဳ ့ၾကီးသည္ လတ္တေလာႏွစ္မ်ားအတြင္း ဗုံးခြဲတို္က္ခိုက္မႈမ်ားစြာကို ခံရခဲ့ျပီး ျဖစ္သည္။ သို ့ေသာ္၊ ယခုျဖစ္ခဲ့သည့္ အၾကမ္းဖက္လုပ္ရပ္ေလာက္ ျပင္းထန္ ဆိုးရြား အေသအေပ်ာက္မ်ားျခင္း မရွိခဲ့ေပ။
ဆိုမာလီယာ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးဌာနကို ပစ္မွတ္ထားသည္ဟု ယူဆရေသာ ဤဗုံးကို ထရပ္ကားတစ္စီးအတြင္း သို၀ွက္ထားခဲ့ျပီး လူထူထပ္ေသာ လမ္းေပၚရွိ ဟိုတယ္တစ္ခုအနီး ေပါက္ကြဲခဲ့ျခင္းျဖစ္ကာ ၄င္းအေဆာက္အဦႏွင့္တကြ အျခား အေဆာက္အဦမ်ားစြာကို ျပိဳက်ပ်က္စီးေစခဲ့သည္။
ဆိုမာလီအစိုးရႏွင့္နီးစပ္ရာ အသိုင္းအ၀န္းမွလာေသာ သတင္းမ်ားအရ အဆိုပါ ထရပ္ကားကို စစ္ေဆးေရးဂိတ္၌ ရပ္ဆိုင္းခံထားရေၾကာင္း၊ ကားကို ရွာေဖြစစ္ေဆးခါနီးတြင္ ကားေမာင္းသမားက ရုတ္တရက္စက္ႏႈိးအရွိန္တင္ကာ အကာအရံတခုကို ခ်ိဳးဖ်က္ ျဖတ္သန္းျပီးေနာက္ ေပါက္ကြဲခဲ့ေၾကာင္း၊ ထိုလုပ္ရပ္ေၾကာင့္ အနီးတြင္ ရပ္ထားေသာ ေလာင္စာတင္ကားတစီးကို မီးထေလာင္ေစခဲ့ျပီး အဆမတန္ၾကီးမားေသာ မီးလုံး မီးေတာက္ၾကီး ျဖစ္ေစခဲ့ေၾကာင္း ဆို၏။
တနဂၤေႏြေန ့လယ္တြင္ လူနာတင္ယာဥ္မ်ား၏ ဥၾသသံမ်ားက ျမိဳ ့ေတာ္အတြင္း ပဲ့တင္ ထပ္လ်က္ရွိျပီး၊ မွင္သက္မိေနေသာ မိသားစုမ်ားမွာ အက်ိဳးအပဲ့ပုံမ်ားႏွင့္ ကားပ်က္ မ်ားၾကား ေလွ်ာက္သြားကာ ေပ်ာက္ဆုံးေနေသာ သားခ်င္းေဆြမ်ိဳးမ်ားကို ရွာေဖြလ်က္ ရွိခဲ့ၾကသည္။ လူအမ်ားမွာ အပ်က္အစီးပုံမ်ားအတြင္း လက္ဗလာျဖင့္တူးေဖၚေနၾကကာ၊ ရုပ္အေလာင္း မ်ားကို ေစာင္မ်ားျဖင့္ ျဖစ္သလိုလုပ္ထားရေသာ ထမ္းစင္မ်ားႏွင့္ သယ္ၾကရသည္။
“မိုဂါဒစ္႐ွဴးမွာ ပထမဆုံး တုန္ ့ျပန္လုပ္ေဆာင္ေပးရတဲ့ အဖြဲ ့အေနနဲ ့အေတြ ့အၾကံဳ ဆယ္ႏွစ္ ရွိပါျပီ၊ ကၽြန္ေတာ္တို ့ဒါမ်ိဳး တစ္ခါမွ မၾကံဳဘူးေသးပါဘူး” ဟု သည္အာမင္း အေရးေပၚသူနာျပဳအဖြဲ ့က လူမႈကြန္ယက္တခုျဖစ္ေသာ တြစ္တာတြင္ ေဖၚျပခဲ့သည္။
အၾကမ္းဖက္မႈတြင္ ခင္ပြန္းျဖစ္သူေသဆုံးခဲ့ရေသာ၊ ကေလး ေလးေယာက္မိခင္ ဇိုင္နာ့ရွာရစ္ဖ္က “ဘာမွမေျပာႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ဘာမွကို မရွိေတာ့ဘူး။” ဟုဆိုသည္။ သူမသည္ ေသြးေၾကာဒဏ္ရာရခင္ပြန္းသည္အား ကယ္တင္ရန္ ဆရာ၀န္မ်ားက နာရီေပါင္းမ်ားစြာၾကာေအာင္ လုံးပမ္းျပီးေနာက္ ေသဆုံးသြားေၾကာင္း ေၾကျငာလိုက္သည့္ ေဆးရုံတစ္ခုအျပင္တြင္ ထိုင္ေနခဲ့သည္။
သားျဖစ္သူေသဆုံးခဲ့ရေသာ အသက္ ၃၆ႏွစ္အရြယ္ မူနာဟာ့ဂ်္ဆိုသူက “ ဒီေန ့ ကၽြန္ေတာ္ခ်စ္ရတဲ့ သားကို ဆုံး႐ွဳံးရတယ္၊ ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္သူေတြက ကၽြန္ေတာ့္သား အသက္ကိုယူသြားပါျပီ။ ကၽြန္ေတာ္သူတို ့ကို မုန္းတယ္။ ဒီ စိတ္ထိခိုက္စရာ ေပါက္ကြဲမႈၾကီးမွာ ခ်စ္ရတဲ့သူေတြ ေသဆုံးသြားရတဲ့ မိသားစုေတြကို အလာဟ္က စိတ္ရွည္သည္းခံႏိုင္မႈ ေပးေတာ္မူပါ။ တစ္ေန ့မွာ အလာဟ္က ဒီ ဆိုးယုတ္လွတဲ့လုပ္ရပ္ကို ဖန္တီးသူေတြအေပၚမွာ သူ ့ရဲ ့တရားစီရင္မႈ ေဆာင္က်ဥ္းလာပါေစလို ့ဆုေတာင္းပါတယ္။” ဟု ေျပာခဲ့သည္။
ေဒသတြင္း စီးပြားေရးသမားတစ္ဦးျဖစ္သူ အလီႏူး အဘ္ဒီက “ဒီကိစၥနဲ ့ပတ္သက္လို ့ ၾကံ့ၾကံံ့ခံႏိုင္စရာဘာမွမရွိဘူး။ လူေတြ ရာေပါင္းမ်ားစြားအသတ္ခံလိုက္ရတဲ့အခ်ိန္မွာ ‘ငါတို ့ ၾကံ့ၾကံ့ခံႏိုင္စြမ္း ရွိတယ္ကြ’ လို ့ခင္ဗ်ား ဘယ္လိုလုပ္ေျပာႏိုင္ေတာ့မလဲ။ ကၽြန္ေတာ္တို ့ စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္ၾကဘို ့လိုျပီး ဒီရူးသြပ္မႈၾကီးအတြက္ အေျဖရွာဘို ့လိုပါတယ္။” ဟု သူကဆိုသည္။
ဆိုမာလီသမၼတ မိုဟာမက္ အဗၺဒူလာဟီ မိုဟာမက္က ႏိုင္ငံတ၀ွန္း၀မ္းနည္းေၾကာင္း အထိမ္းအမွတ္ သုံးရက္ ေၾကျငာေပးခဲ့ျပီး ေဆးရုံမ်ားက ဒဏ္ရာရသူမ်ားအတြက္ ေသြးလွဴဒါန္းရန္ ေတာင္းခံၾကျခင္းကို တုန္ ့ျပန္ေနသည့္ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ လူမ်ားႏွင့္အတူပူးေပါင္းပါ၀င္ခဲ့သည္။ ၄င္းက “ဆိုမာလီ ျပည္သူအေပါင္းတို ့ လာေရာက္ လွဴဒါန္းၾကရန္ ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္” ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ေဖေဖၚ၀ါရီလက အာဏာရခဲ့ေသာ မိုဟာမက္က အာလ္ရွာဘာ့ဘ္ အဖြဲ ့အစည္းကို တိုင္းျပည္မွ ရွင္းထုတ္မည္ဟု က်ိန္ဆိုခဲ့ျပီးျဖစ္သည္။ သူသည္ အေမရိကန္ကကူညီေနသည့္ အရွိန္အဟုန္တိုးျမွင့္တိုက္ခိုက္ႏွိမ္နင္းမႈကို ေတာင့္ခံထားသည့္ ေသာင္းက်န္းသူမ်ားအေရး၊ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမႈအေရး တို ့ႏွင့္အတူ ၾကီးမားေသာ ျပႆနာမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရသည္္။
မက္ဒီနာေဆးရုံ၏ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ေဒါက္တာမိုဟာမက္က သူ၏၀န္ထမ္းမ်ားမွာ ေသဆုံးသူမ်ားေရာ၊ ဒဏ္ရာရသူမ်ားေၾကာင့္ပါ အလြန္အမင္းခံစားေနၾကရျပီ ဟုဆိုသည္။
၄င္းက ဒါဟာ သိပ္ဆိုးရြား ေၾကာက္စရာေကာင္းလွပါတယ္။ အရင္တုန္းက ျဖစ္ခဲ့သမွ်ေတြနဲ ့ တူကိုမတူပါဘူး ဟုဆိုသည္။
၂၀၁၁ခုႏွစ္မွစ၍ အယ္လ္ခိုင္ဒါအဖြဲ ့၏ မိတ္ဘက္ျဖစ္ခဲ့ေသာ အယ္လ္ရွာဘာ့ဘ္ အဖြဲ ့သည္ ယခုအၾကမ္းဘက္တိုက္ခိုက္မႈကို ၄င္းတို ့၏ လက္ခ်က္ျဖစ္ေၾကာင္း ထုတ္ေဖၚမေျပာ ေသးေပ။
သို ့ေသာ္၊ ၄င္းတို ့၏သမိုင္းတြင္ မိုဂါဒစ္႐ွဴးတြင္ အရပ္ဘက္အဖြဲ ့အစည္းမ်ားကို ပစ္မွတ္ ထားကာ ဗုံးခြဲ တိုက္ခိုက္ခဲ့ေသာ လုပ္ရပ္မ်ားရွိခဲ့ဘူးသည္။ ထို ့အျပင္၊ သာမန္ ဆိုမာလီ ျပည္သူမ်ားအၾကား အၾကီးအက်ယ္မ်က္ႏွာပ်က္ရမည့္ လုပ္ရပ္မ်ားကို ၄င္းတို ့၏ လက္ခ်က္ဟု ၀န္မခံပဲေရွာင္လႊဲခဲ့ျခင္းမ်ား ရွိခဲ့သည္။
ဆိုမာလီအစိုးရ၀န္ထမ္းမ်ားက အယ္လ္ရွာဘာ့ဘ္အဖြဲ ့သည္ ဆိုမာလီျပည္သူမ်ား၊ မိခင္မ်ား၊ ဖခင္မ်ား ႏွင့္ ကေလးမ်ား၏ အသက္ကို လုံး၀ဂရုမစိုက္ ဟုဆိုသည္။
၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ဟာဆန္အလီခိုင္ရီက “သူတို ့က မိုဂါဒစ္ရွူးက လူေနအထူထပ္ဆုံးေနရာကို ပစ္မွတ္ထားျပီး အရပ္သားေတြပဲ သတ္ျဖတ္သြားတာ” ဟု ဆိုသည္။
ျပန္ၾကားေရး၀န္ၾကီး အဘ္ဒီရာမန္ အိုမာအိုစမန္က ေပါက္ကြဲမႈသည္ ဤျမိဳ ့၌ ျဖစ္ခဲ့ သမွ်တြင္ အၾကီးဆုံးျဖစ္ေၾကာင္း၊ စိတ္မေကာင္းစရာ ေန ့တစ္ေန ့ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ၄င္းတို ့ (အယ္လ္ရွာဘာ့ဘ္အဖြဲ ့) မည္မွ်ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္သည္ကိုျပျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ ၄င္းတို ့ ကို ဆန္ ့က်င္တိုက္ခိုက္ရန္ မိမိတို ့စည္းလုံးရန္လိုအပ္ေၾကာင္း ေျပာခဲ့သည္။
ဆိုမာလီအစိုးရအဖြဲ ့ႏွင့္အတူ အလုပ္လုပ္ေနေသာ အေနာက္ႏိုင္ငံမွ ကၽြမ္းက်င္ ပညာရွင္တစ္ဦးက ဗုံးေဖါက္ခြဲမႈသည္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီး႐ုံးကို ပစ္မွတ္ထားေၾကာင္း၊ အယ္လ္ရွာဘာ့ဘ္အဖြဲ ့သည္ ၄င္းတို ့၏ေဖါက္ခြဲမႈက ဤမွ်ေလာက္ ပ်က္စီးေစလိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ထားပုံမရေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ထိုဗုံးသည္ ေလာင္စာသယ္ယာဥ္နားတြင္ ေပါက္ကြဲသည္မွာ အလြန္ ့အလြန္ဆိုးရြားေသာ ကံၾကမၼာပင္ျဖစ္ေၾကာင္း ၄င္းက ဆက္ေျပာခဲ့သည္။
ေထာက္လွမ္းေရးမ်ားက စစ္သုံးအဆင့္ရွိ ေဖါက္ခြဲေရးပစၥည္းမ်ား ရရွိႏိုင္သည့္ ေနရာကို စုံစမ္းၾကေပလိမ့္မည္။ သတင္းရပ္ကြက္တစ္ခုက ၄င္းပစၥည္းမ်ားသည္ ေ၀ဖန္မႈမ်ားစြာ ခံေနရေသာ အာဖရိကန္ယူနီယံ ျငိမ္းခ်မ္းေရးမစ္ရွင္ (အမ္မီဆြမ္) ထံမွခိုးယူခံခဲ့ရျခင္း ျဖစ္မည္ဟု ဆိုသည္။ ၄င္းမစ္ရွင္သည္ ဆိုမာလီႏိုင္ငံအတြင္း တပ္အင္အား ၂၀,၀၀၀ ရွိသည္။
လြန္ခဲ့ေသာ ေျခာက္ႏွစ္က မိုဂါဒစ္ရွႈးမွဆုတ္ခြါျပီးေနာက္ ေတာတြင္းမွာသာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ရွိေနခဲ့ေသာ္လည္း အယ္လ္ရွာဘာ့ဘ္အဖြဲ ့သည္ ျမိဳ ့ငယ္ေလးမ်ားကို အၾကိမ္ၾကိမ္သိမ္းယူခဲ့ဘူးရာ အမ္မီဆြမ္မစ္ရွင္ႏွင့္ ဆိုမာလီစစ္တပ္ကိုလည္း ၾကီးမားေသာ႐ွဳံးနိမ့္မႈမ်ား ျဖစ္ေစခဲ့ဘူးသည္။
ယခုႏွစ္အတြင္း အေမရိကန္စစ္တပ္က ဒရုန္းျဖင့္တိုက္ခုိက္မႈေရာ အျခားတိုက္ခိုက္မႈ မ်ားျဖင့္ အယ္လ္ရွာဘာ့ဘ္အား တိုက္ခိုက္ျခင္းမ်ားကို တိုးျမွင့္ခဲ့သည္။ ထို ့ျပင္ ယခုႏွစ္ဦးပိုင္းက အေမရိကန္အထူးတပ္ဖြဲ ့၀င္တစ္ဦးမွာ ဤတိုက္ပြဲမ်ားအတြင္း က်ဆုံးခဲ့ရသည္။ ၁၉၉၃ခုႏွစ္ကျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ဘလက္ေဟာ့ခ္ျဖစ္ရပ္ျပီးေနာက္ အာဖရိကတြင္ ပထမဆုံးအေမရိကန္တပ္သား က်ဆုံးရမႈျဖစ္သည္။
- PPWD
