ယူအက္စ္-တ႐ုတ္မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ဆက္ဆံေရး-၃ (ျဖစ္သင့္ရာကို စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေရးလိုအပ္ခ်က္)

ယူအက္စ္-တ႐ုတ္မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ဆက္ဆံေရး-၃ (ျဖစ္သင့္ရာကို စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေရးလိုအပ္ခ်က္)
December 22, 2016 Asian Fame

11:26 am
ယူအက္စ္-တ႐ုတ္မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ဆက္ဆံေရး-၃ (ျဖစ္သင့္ရာကို စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေရးလိုအပ္ခ်က္)

mint

ေခါင္းစဥ္တပ္ အေၾကာင္းအရာ၏ နက္နဲမႈႏွင့္သက္ေရာက္ခ်က္က တစ္ကမၻာလံုးႏွင့္ ဆက္စပ္သက္ဆိုင္ေနေသာေၾကာင့္ အျပဳသေဘာဘက္မွ ရည္ရြယ္ေဆြးေႏြး ေနၾကရျခင္းျဖစ္သည္ဆိုရာ၌ ေရွာင္လႊဲမရ(ႏိုင္)ေသာ လုပ္ရပ္ျဖစ္ရပ္အက်ိဳးဆက္ ေတြလည္း မၾကာခင္ကေရာ၊ ယခုပါ ရွိ သည္။ ေနာင္လည္းရွိမည္ပင္။ စူပါပါဝါႏွင့္ ဂရိတ္ပါဝါနံပါတ္ဝမ္းတို႔ အက်ိဳးစီးပြားၿပိဳင္ ဆိုင္ရာဆိုျခင္း၌ အဆိုးဘက္က ၾကည့္သူမ်ားျပားလြန္းေနသည္ကလည္းေျပာစရာ သိပ္မရွိလွ။ ႏိုင္ငံတကာစနစ္ (Interna-tional System) တစ္ရပ္ကို ျပန္လည္မွ်တ ေျပျပစ္ေကာင္းမြန္ေစေရး လိုအပ္ခ်က္ကလည္း အေတာ့္ကိုႀကီးမားလွၿပီး တကယ္တမ္းလည္း လုပ္ၾကသင့္ေနခ်ိန္ျဖစ္၏။ ဒါ ကို အိုဘားမားေရာ၊ ရွိက်င္းဖ်င္ပါသေဘာေပါက္ ေကာင္းစြာနားလည္ၿပီးတူရာမွ ညိႇယူလာေနၾကေၾကာင္း ေနာက္ဆံုး သံုးႏွစ္ေလာက္အတြင္း အေတာ္ထင္ရွား ပါ၏။ သို႔ျငား သူတို႔ ျပည္တြင္းအျမင္ေတြမွာလည္း မၾကည္လင္တာေတြမ်ားလွသလို ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရးထိပ္သီးပုဂၢိဳလ္ တခ်ိဳ႕မွလြဲ၍ အေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း စကားနာထိုးၾက၏။ တ႐ုတ္က’လြန္’တာမ်ားၿပီး အိုဘားမားက ‘ေပ်ာ့’သည္ဆို၏။ ထားပါေတာ့။ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္လံုး (The Whole) ဟုၿခံဳယူၾကည့္လိုက္လွ်င္ အျပဳထက္အဖ်က္ေဆာင္လိုသူေတြသာ ခပ္ေပါ ေပါမ်ားမ်ား ေတြ႕လာၾကရသည့္ကာလ။ ကိုယ့္ႏိုင္ငံမွာလည္း…။

အာရွ-ဖစိဖိတ္လံုၿခံဳေရးအေၾကာင္းအရာ နိဒါန္းမွ်တို႔ ထိျပခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ေျမာက္ကိုရီးယားႏ်ဴကိစၥက ထိတ္လန္႔စရာ။ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ အျငင္းပြားမႈက ကုန္သြယ္ ေရေၾကာင္း ဥပေဒပိုင္းအားနည္းခ်က္ႏွင့္ စိုးမိုးေရးမွာ ဦးသူအသာယူခ်က္ေတြ ထင္ရွားေန၏။ အေရွ႕တ႐ုတ္ပင္လယ္အေရး …။ လတ္တေလာ အေတာ္ပူညံ ပူညံ ေတြျဖစ္ေန၏။ ၾကားထဲမွာ ဦးေခါင္းႏွစ္လံုး လင္းယုန္ႀကီး ႐ုရွားအဓိပတိသမၼတပူတင္ က ကမၻာ့ၾသဇာအႀကီးဆံုး ပုဂၢိဳလ္အျဖစ္ နံ ပါတ္’တစ္’ စြဲေနေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ခ်က္ေတြ အၿပိဳင္အဆိုင္။ သူ႕ကို ေမ့မထားၾကဖို႔ မီဒီ ယာေတြက ေဆာ္ၾသေနေၾကာင္းဟုပင္ ေျပာရေတာ့မလိုလို။ တကယ္တမ္းလည္း ”စစ္ေအးသစ္” (New Cold War) ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္တစ္ရပ္ အေတာ္ေပၚထြက္ေနတာ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ရွိလာၿပီး ယခုကာလပိုင္းမွာ (အထူးသျဖင့္ အေနာက္ဥေရာပ၌) ျပန္က်ယ္ေလာင္လာေနျပန္ပါ၏။ အလ်ဥ္း သင့္ခ်ိန္သီးျခားေဆြးေႏြးပါဦးမည္။ ပူတင္ကို ကမၻာက အေတာ္လန္႔ပါသည္။

ပစိဖိတ္ျဖတ္ေက်ာ္ မိတ္ဖက္အဖြဲ႕ (IPP-Trans Pacific Partnership) သည္ အိုဘားမားႏွင့္အတူ တစ္ခန္းရပ္ဇာတ္သိမ္းသြားၿပီဟု ထင္ျမင္ယူဆခ်က္က ေဒၚနယ္ ထရမ့္အႏိုင္ရၿပီးေနာက္ပိုင္း ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ လာေနခဲ့ရာမွ စိတ္ဒုန္းဒုန္းခ်လိုက္၊ ၿပီးသြားၿပီဆုိေသာ အေနအထားပင္ ေရာက္လာ၏။ ေဒသတြင္းေသာ့ခ်က္က် ကီးပ ေလယာမ်ားျဖစ္ၾကေသာ ဂ်ပန္၊ ေတာင္ ကိုရီးယား၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ ၾသစေၾတးလ်၊ ထိုင္ဝမ္တို႔ကိုလည္း သည္အတိုင္း ဇာတ္ေမ်ာႀကီးဟု ယူဆလိုက္ၾကလွ်င္ေတာ့ အာရွ၏ ဒီမိုကေရစီ ေရခံေျမခံေတြပါ ေျမာင္းထဲသြန္ခ်လိုက္သလို ျဖစ္သြားၾကေပေတာ့မည္။ သတိႀကီးၾကပါကုန္။ ဂလိုဘယ္အျမင္အရ၊ ဂလိုဘယ္ ႏိုင္ငံေရးအရ တ႐ုတ္၊ ႐ုရွား(တည့္သည္၊ မတည့္သည္ကို ယတိျပတ္တစ္ခ်က္တည္း ဆံုးျဖတ္၍ မရပါ။) ေအာက္တိုကေရစီ Autocratic အေၾကာင္း အရာႀကီး ႏွစ္ရပ္၊ ႏိုင္ငံေတြက ကမၻာ့ေျမ ႀကီးတစ္ဝက္နီးပါးရွိ၏။ ဒီမိုဂရပ္ဖီေတြ ျပန္ေလ့လာၾကဖို႔လိုမည္။ လူဦးေရ၊ ပညာေရး၊၊ သက္တမ္း…။

ေနာက္တစ္ခ်က္က ႐ုရွားသည္ အာရွ-ပစိဖိတ္ကိစၥမွာ သိပ္ဝင္ေရာက္ေလ့မရွိ။ အမွန္ေျပာရလွ်င္ ဥေရာပႏွင့္သာ နပမ္း လံုးေနဖြယ္ ျမင္ေနၾကရေသာ္လည္း ႐ုရွား လင္းယုန္၏ ဦးေခါင္းတစ္လံုးမွာ အာရွ ျဖစ္ေၾကာင္း မျပတ္သတိျပဳၾကရမည့္အစား ဤေဒသအေၾကာင္းအရာမ်ား၌ ပူတင္ကို ေလွ်ာ့တြက္ေနတတ္ၾကသည္။ အျပဳသ ေဘာမေဆာင္ပါ။ လတ္တေလာအေရး ႀကီးသည္က ယူအက္စ္- ႐ုရွားမဟုတ္ဟု ယတိျပတ္ ေျပာႏိုင္မည္ဟု ယူဆသလား။ တ႐ုတ္-႐ုရွား မဟုတ္ဟုေရာ ေျပာႏိုင္ သည္လား။ ယူအက္စ္- တ႐ုတ္ကိစၥကို ကမၻာ့အၿပိဳင္အဆိုင္ အရွိဆံုးဟု ျမင္ၾကရာ၌ စီးပြားေရးကသာ အမ်ားစုေနရာယူထား ပါ၏။ ၅၁ အခ်ိဳးမဟုတ္။ ၈ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ျဖစ္၏။ ယခုဆယ္စုႏွစ္ပိုင္း တ႐ုတ္စစ္ေရး ႀကီးထြားလာျခင္းႏွင့္အၿပိဳင္ ဂ်ပန္၏ ကာကြယ္ေရးဘတ္ဂ်က္ႏွင့္ ႀကီးထြားမႈ ပမာဏ ကို ဆန္းစစ္ထည့္ေျပာလာသူေတြ ရွိေသာ္လည္း အာရွ-ပစိဖိတ္ေဒသေခါင္းစဥ္ေအာက္ မွာပဲရွိေန၏။ ယခု စာတမ္းေဆာင္းပါးသည္ပင္ ဤေခါင္းစဥ္ေအာက္မွပဲ လာေန ေရးေနသည္ျဖစ္ရာ ဒါကိုခ်ည္းသက္သက္ ပဲေတာ့ ဂလိုဘယ္ႏိုင္ငံေရး ပါဝါသံုးမ်ိဳး ကစားကြက္ေတြႏွင့္ ဆက္စပ္ၾကည့္႐ံုမွ်သာ ျဖစ္ဦးမည္။ ႀကီးမားေသာအစိတ္အပိုင္းဟု ယူႏိုင္ျငားက်န္ေနသည့္ အာရွေအာ္တိုက ရက္႐ုရွားအေၾကာင္း ေမ့မထားေစလိုပါ။ အာရွဒီမိုကေရစီႏွင့္ လစ္ဘရယ္ေစ်းကြက္ စီးပြားေရကို မလြဲမေသြ တာဝန္ယူလာရ ေသာ ဂ်ပန္စစ္အခန္းက႑အေပၚ ပူတင္ သိပ္သေဘာမေတြ႕ေၾကာင္း သတိထားမိ တာ ၂ ႏွစ္ေက်ာ္ ၃ ႏွစ္ခန္႔ရွိလာခဲ့ၿပီျဖစ္ပါ၏။

ထို႔ေၾကာင့္လည္း အာရွ-ပစိဖိတ္ လံု ၿခံဳေရး အက်ပ္သည္ ထိုထိုဆက္ဆံေရးမ်ား စြာၾကားထဲ၌ ”ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈ” (Influe-nce)၊ တစ္နည္းေျပာရပါက ကြၽမ္းက်င္ပိုင္ ႏိုင္မႈေတြျဖင့္ တိုက္႐ိုက္ခ်ိတ္ဆက္လိုအပ္ပတ္သက္မႈ ပို၍ျမင့္မားခြၽန္ျမတက္လာေနပါ၏။ အေၾကာက္တရားမ်ားသည္ ႏွင္းေဘာလံုး (Snow Ball)လို ျဖစ္သြားေစႏိုင္ ပါသည္ဟူေသာ အေကာင္းျမင္ဘက္ကို ဘယ္လိုမ်ိဳး ပိုေရြ႕၊ ပိုအာမခံခ်က္ရွိရွိ ျဖစ္ တည္လာႏိုင္ေစမည္လဲဆိုျခင္းက အဓိက ေမးခြန္းျဖစ္လာေနသည္။ သို႔မဟုတ္ပါက အႏၲရာယ္ေရာျပြမ္း ျမန္ဆန္လွေသာ တုံ႔ ျပန္ခ်က္ေတြ ျပန္လည္လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြႏွင့္ ပတ္ခ်ာလည္႐ိုက္ေနသည့္ဤ ေဒ သ၊ ဤစက္ဝန္းကို Action-Reaction အေနအထားမွ ႐ုန္းမထြက္ႏိုင္သည့္အျပင္ ပို၍တင္းမာလာေစႏိုင္၏။ ဤေနရာမွာ ယူအက္စ္-တ႐ုတ္မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ ဆက္ဆံေရးကို ပို၍ မွ်ေျခညီ တည္ၿငိမ္ေအာင္ ျမႇင့္တင္လံုးပန္းႏိုင္ဖို႔ အေရးပိုပါလာေၾကာင္း သက္ေသျပခ်က္၊ ႀကံဆေဆာင္ရြက္ခ်က္ မ်ား အေပါင္းလကၡဏာပို႔ေဆာင္လာဖို႔ လို အပ္ခ်က္ႀကီးမား မ်ားျပားလာေနျခင္း… ဟု ျမင္ၾကရပါသည္။

ဖ်ားနာေနေသာ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာျဖစ္ ႏိုင္ေျခမ်ားခ်ည္းသာ အေျခခံေတြ႕ရွိေနၾက ရျခင္းမွ ႐ုန္းထြက္ႏိုင္ၾကဖို႔ ရည္ရြယ္ယတိ ျပတ္ရွိေရးလိုအပ္လာသည္။ အႏုတ္လကၡ ဏာမ်ားကို ျပန္ေျပာင္းဖို႔လိုသည္။ သတိ ႀကီးႀကီးျဖင့္ ”ဘက္” ေတြအားလံုး အျပဳ ေဆာင္ကာ ဆက္ဆံလာဖို႔အတြက္ ယူ အက္စ္-တ႐ုတ္ၾကားမွ ျပႆနာမ်ားကို စစ္စစ္မွန္မွန္သံုးသပ္ ေျဖရွင္းေရးဆိုသည္က အိုဘားမား ဒုတိယသက္တမ္းစတင္ကတည္းက ႏွစ္ဘက္လံုး ေရွ႕တန္းထားလာခဲ့ ျခင္းေၾကာင့္ အဆင့္တစ္ဆင့္ဆီေရာက္လာခဲ့ၿပီဟုလည္း ျမင္ၾကရ၏။

အေစာပိုင္းက ေဆြးေႏြးထားၿပီးခဲ့ သည့္အတိုင္း ယူအက္စ္ႏွင့္ တ႐ုတ္ႏွစ္ ႏိုင္ငံသည္ တစ္စိတ္တပိုင္းအားျဖင့္ ၾကည့္ ပါက မိတ္ေဆြမ်ား၊ အျခားဘက္က ၾကည့္ လွ်င္ ၿပိဳင္ဘက္မ်ား..ဟူေသာ ပါရာဒိုင္း က စတင္ယူငင္ညိႇၾကည့္ၾကရမည္ျဖစ္သည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ဆယ္စုႏွစ္တစ္စုနီးပါးကာလ မွစ၍ ညိႇႏိႈင္းၾကည့္ျမင္တတ္ၾကရဖို႔ လိုအပ္ သလို မ်က္ေမွာက္ျပႆနာမ်ား၊ အက်ပ္ အတည္းမ်ားႏွင့္ စိန္ေခၚခ်က္မ်ားအရာ၌ ယူအက္စ္အျပင္ တ႐ုတ္ဆီမွာလည္း လုပ္ ပိုင္ခြင့္၊ ၾသဇာႏွင့္ တာဝန္အသီးသီးရွိေန ၾကေၾကာင္း အထင္အရွားျဖစ္ပါ၏။ ဤအ ခ်က္ကို အိုဘားမားေရာ၊ ရွီက်င္းဖ်င္ပါ ေကာင္းစြာ သိနားလည္ၿပီးျဖစ္ျငား ထပ္မံ ျမႇင့္တင္ဖို႔ ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၾကဖို႔ လုိအပ္ေနဆဲ၊ လိုအပ္ခ်က္မ်ားစြာကလည္း ေပၚေပါက္လာေနဆဲ ျဖစ္၏။

ႏွစ္ပတ္ဆက္အေၾကာင္းအရာႏွင့္ တုံ႔ျပန္သက္ေရာက္မႈတခ်ိဳ႕

ထိုင္ဝမ္(တ႐ုတ္တိုင္ေပ)သမၼတကို လြန္ ခဲ့ေသာ ႏွစ္ပတ္ေလာက္က ေဒၚနယ္ထရမ့္ ဖုန္းဆက္တိုက္႐ိုက္ေျပာခဲ့၏။ Formal မ ျဖစ္ေသာပံုစံကို တ႐ုတ္ကလည္း အလား တူပဲကန္႔ကြက္ျပခဲ့သည္။ ယခုေတာ့တ႐ုတ္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဝမ္ရီက တရားဝင္ကန္႔ ကြက္ စကားဆိုလိုက္ခဲ့ပါ၏။ ထို႔ထက္ပို ထူးျခားသည္ကေတာ့ လက္ရွိသမၼတအို ဘားမားက ထိုင္ဝမ္ကိစၥကို ေပါ့ေသးေသးထင္ၿပီး ဗလရႊတ္တေတြ ေဒၚနယ္ထရမ့္ ထပ္မေျပာ၊ ထပ္မလုပ္ေစခ်င္သည္လား။ တ႐ုတ္ကို နားခ်ရင္း ပန္ၾကားသည္လား၊ ႏွစ္ခုလံုးပဲလား.. ရည္ရြယ္ခ်က္ အမ်ိဳးမ်ိဳး အျပဳသေဘာေဆာင္ေသာ တ႐ုတ္ တစ္ျပည္ ေထာင္တည္း မူဝါဒ အေပၚ ယူအက္စ္၏ ရပ္တည္ခ်က္ မွာ လက္ရွိအတိုင္းျဖစ္ၿပီး အေလးအနက္လည္းထားရမည္ဟု ဖ်န္ေျဖေပးသလိုေျပာခဲ့ရပါ၏။

ဤကိစၥ၏ ေနာက္ ဆက္တြဲ တုံ႔ျပန္မႈပဲလားဟု ထင္ ျမင္ယူဆခ်င္စရာရွိၿပီး ကမၻာကလည္း ခပ္က်ယ္က်ယ္ ေဝဖန္ၾကသည့္ ျဖစ္ရပ္ က တ႐ုတ္စစ္လက္နက္ အျပည့္အ စံု၊ လက္နက္အစစ္မ်ား၊ ေလယာဥ္တင္သေဘၤာႀကီး အပါအဝင္စစ္ေရးေလ့က်င့္မႈ ျဖစ္၏။ သတင္းေတြထဲမွာ အက်ယ္တျပန္႔ ဖတ္ရ၊ သိၾကရၿပီးျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ အက်ယ္ ခ်ဲ႕မေရးေတာ့ပါ။ တ႐ုတ္အစိုးရကေတာ့ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားသည့္အတိုင္းလုပ္သည္ဟု ေျပာသလိုရွိျငား အခ်ိန္အခါက တိုက္ဆိုင္ေနျခင္းကေတာ့ သိပ္အျမင္မေကာင္းလွပါ။

ယူအက္စ္-တ႐ုတ္မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ ဆက္ဆံေရးကို အစြမ္းကုန္(အျပဳသေဘာ၊ ကမၻာလႊမ္းၿခံဳ တာဝန္သိ၊ ယူမႈ သေဘာဆီ အထိေရာက္ေအာင္) ႏွစ္ဖက္လံုးမွ ခ်ိန္ညိႇ ၾကေရးတြင္ စီးပြားေရးတစ္ခုတည္း ေဇာင္း ေပး၍ မရေတာ့ခ်ိန္ဆိုသည္ကို သေဘာ ေပါက္ထားသူမ်ားျပားပါလိမ့္မည္။ လံုၿခံဳ ေရးပဏာမ၌ပင္ ပမာဏက စကားအ ေတာ္ ေျပာလာေပလိမ့္မည္။ ဤအတြက္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခအရွိဆံုးအစီအစဥ္ အေနအ ထားမ်ား ဖန္တီးတည္ေဆာက္ လုပ္ယူ ႏိုင္ၾကေရးလည္း အထူးအေရးပါလာေန၏။

ဤအာရွ-ပစိဖိတ္-ယူအက္စ္ဆိုင္ရာ ေဒသႀကီးထဲတြင္ ႏွစ္ဖက္လံုးမွအထူးသတိ ႀကီးႀကီးထား ခ်ဥ္းကပ္၍ ပူးေပါင္း၍ ညိႇႏိႈင္း၍ အေပးအယူ မွ်မွ်တတရွိေရး ဦး ေဆာင္ေပးၾကရမည့္ ေဒသခြဲ ေလးခုရွိ သည္။ ျဖစ္ရပ္(သို႔မဟုတ္) အေၾကာင္းအ ရာ ေလးရပ္၊ ေလးမ်ိဳးဟုလည္း ယူဆႏိုင္ ၏၊ စစ္ေရးပါဝါေတြႏွင့္ပါ တိုက္႐ိုက္သက္ ဆိုင္ေနၿပီး စီးပြားေရးကိစၥမ်ားလည္း ပူး တြဲယွက္ႏြယ္ေန၏။ (၁) ကိုရီးယားကြၽန္း ဆြယ္၊ (၂) ထိုင္ဝမ္အေရး၌ ခ်ဥ္းကပ္ပံု နည္းလမ္းသစ္ရွာေဖြမႈ၊ (၃) အေရွ႕တ႐ုတ္ ပင္လယ္ေရပိုင္နက္မ်ား။ (၄) ေတာင္တ ႐ုတ္ပင္လယ္၏ ေယဘုယ်ေဒသႏၲရဆိုင္ရာ(မ်ား)ဟု ရွင္းရွင္းလင္းလင္းႀကီး ထြက္ ေပၚလာပါသည္။ ရင့္က်က္၍ သေဘာ ထားႀကီးသည့္ ဥာဏ္ပညာပိုင္းမွ ခ်ဥ္းကပ္ႏိုင္ၾကဖို႔ အထူးလိုအပ္ခ်က္ရွိလာ၍ ပညာရပ္မ်ားဆိုင္ရာ႐ႈေထာင့္ေတြလည္း ပါဝင္လာေတာ့သည္။ ႏိုင္ငံေရး ယဥ္ေက်းမႈ (Political Culture) တစ္ရပ္ထူေထာင္ၾကရမည့္ အခ်ိန္ကာလျဖစ္လာ၏။ ။

မင္းတင္

Comments (0)

Leave a reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*