ဧရာဝတီလင္းပိုင္မ်ား ေဘးအႏၲရာယ္ ကင္းေစသတည္း

ဧရာဝတီလင္းပိုင္မ်ား ေဘးအႏၲရာယ္ ကင္းေစသတည္း
November 23, 2016 Asian Fame

8:28 am
ဧရာဝတီလင္းပိုင္မ်ား ေဘးအႏၲရာယ္ ကင္းေစသတည္း
In Crime, Environment

dolphin

ေဆာင္းမနက္ခင္းရဲ႕ ဧရာဝတီဟာ ခ်မ္းေအးသေလာက္ တိတ္ဆိတ္ေနပါ တယ္။ ေမာ္ေတာ္အင္ဂ်င္စက္သံနဲ႔ ေလ တုိးသံရယ္၊ တစ္ခ်က္ တစ္ခ်က္လွ်ံထြက္ လာတဲ႔ စကားသံတခ်ိဳ႕ကလြဲၿပီး ပတ္ဝန္း က်င္တစ္ခုလုံး ၿငိမ္သက္လ်က္ ရွိပါတယ္။

ေမာ္ေတာ္ဟာ မတၱရာၿမိဳ႕နယ္၊ ဆင္ ကြၽန္းေက်းရြာ ကမ္းေျခကို ဦးတည္ေနၿပီး ဒီခရီးစဥ္မွာပါလာသူေတြဟာ မႏၱေလးအ ေျခစိုက္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ဆုိင္ရာ တက္ၾကြ လႈပ္ရွားသူမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။

သူတုိ႔အားလုံးဟာ မရႊင္ျပတဲ့ မ်က္ႏွာ ေတြနဲ႔ ေမာ္ေတာ္ဦးတည္ရာ အဲဒီဘက္ ကမ္းဆီ ေငးေမာေနၿပီး အခ်ိဳ႕ေတြ႕ရဲ႕ မ်က္ လုံးအိမ္ ထဲမွာေတာ့ မ်က္ရည္မ်ားနဲ႔ ေဝ့ သီေနပါတယ္။

ဒီခရီးဟာ လူသားအက်ိဳးျပဳတိရစၧာန္ ေတြအတြက္ ေအာက္ေမ့ျခင္း အထိမ္းအ မွတ္ ျပဳလုပ္ဖုိ႔သြားတဲ့ခရီး ျဖစ္တာေၾကာင့္ အားလုံးက ဝမ္းနည္းမႈနဲ႔ ၿငိမ္သက္ေနၾက တာ ျဖစ္ပါတယ္။

မႏၲေလးမွာ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ေနတဲ႔ ကိုေမာင္ေမာင္ ဦးက ဦးေဆာင္ၿပီး ဧရာဝတီျမစ္အတြင္း ဘက္ထရီေလွ်ာ့တိုက္မႈေၾကာင့္ ေသဆံုး သြားေသာ သားေလာင္းမိခင္ ဧရာဝတီ လင္းပိုင္ (သားႀကီး မ)နဲ႔ က်န္ရွိေနေသာ ဧရာဝတီလင္းပိုင္မ်ားအတြက္ ေဘးအႏၲ ရာယ္ကင္းေစေၾကာင္း ဆုေတာင္းျခင္းဆို တဲ႔ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ဝမ္းနည္းျခင္း အထိမ္းအ မွတ္ ဆုေတာင္းပြဲကုိ သြားလုပ္တာပါ။

ႏုိဝင္ဘာ ၁၃ ရက္ေန႔က ဝါယာေရွာ့ တုိက္ငါးဖမ္းသူေတြေၾကာင့္ သက္တမ္းႏွစ္ တစ္ရာခန္႔ရွိေနၿပီျဖစ္တဲ႔ သားေလာင္းမိခင္ ဧရာဝတီလင္းပိုင္တစ္ေကာင္ ေသဆံုးခဲ႔ရ ေၾကာင္း၊ သူနဲ႔အတူ ဝမ္းဗုိက္အတြင္းရွိေန တဲ႔ သားေလာင္းလည္း ေသဆုံးခဲ့ေၾကာင္း သတင္းေ တြ တက္လာပါတယ္။ ဧရာဝတီ လင္းပိုင္ဆုိတာ ကမၻာေပၚမွာေတာင္ ရွား ပါးေပ်ာက္ကြယ္လုနီးပါးျဖစ္ေနတဲ႔ ေရေန ႏို႔တိုက္သတၱဝါမ်ိဳးစိတ္ တစ္ခုျဖစ္တဲ့အ တြက္ အားလုံးက ဝမ္းနည္းစိတ္မေကာင္း ျဖစ္ခဲ့ၾကရပါတယ္။

”ကုိယ္လည္း သတင္းၾကား ၾကားျခင္း ယံုေတာင္မယံုႏုိင္ဘူး၊ ဟုတ္ရဲ႕လားလို႔ ဟို ေမးဒီစမ္းနဲ႔ေပါ့။ တကယ္ ေသခ်ာၿပီလည္း ဆိုေရာ ႏွေျမာလိုက္တာေလ။ ဒါေပမယ္႔ လည္း ဘာမွ မတတ္ႏုိင္တာ။ သူ႔အတြက္ ဘာလုပ္ေပးရရင္ ေကာင္းမလဲ စဥ္းစား တယ္။
ေနာက္ဆံုးေတာ့ အေျဖတစ္ခုရ လုိက္တယ္၊ သူ႔အတြက္ေရာက်န္တဲ႔သူေတြ အတြက္ပါ ကုိယ္တို႔အေကာင္းဆံုး အစီအ စဥ္တစ္ခု စီစဥ္ျဖစ္လိုက္တယ္။ ဒါနဲ႔ပဲ ဒီ ခရီးစဥ္ျဖစ္လာတာေပါ့” လုိ႔  မႏၲေလးစိမ္း ေရာင္စိုက ကိုေမာင္ေမာင္ဦးက ဒီခရီးစဥ္ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး
ေျပာျပတယ္။

မွတ္တမ္းအေထာက္အထားေတြအ ရ ေအဒီ ၈ရာစုေလာက္ကတည္းက ဧရာ ဝတီျမစ္အတြင္း လင္းပိုင္ေတြ က်က္စားေန တာေတြ႕ ခဲ႔ရတယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ အဲဒီ လင္းပိုင္ေတြဟာ ၁၉  ရာစုမွာေတာ့ ဧရာ ဝတီျမစ္ေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္ ကခ်င္ျပည္ နယ္ ဗန္းေမာ္ အနီးကေန ပဲခူးတုိင္းေဒသ ႀကီး ျပည္ၿမိဳ႕ၾကားမွာ အမ်ားဆံုးေတြ႕ခဲ႔ရ တာမွာ အဲဒီကတည္းက (ဧရာဝတီလင္း ပိုင္)Irrawaddy Dolphin ရယ္လို႔ ေက်ာ္ ၾကားလာတာပါ။

ဒီဘက္ေခတ္မွာေတာ့ ဧရာဝတီလင္း ပိုင္ေတြဟာ မ်ိဳးသုဥ္းေပ်ာက္ကြယ္ေတာ့ မယ္႔ အႏၲရာယ္နဲ႔ ရင္ဆုိင္ႀကံဳေတြ႕ေနရတဲ႔ အတြက္ ငါးလုပ္ငန္းဦးစီးဌာနနဲ႔ သားငွက္ ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕တို႔ ပူးေပါင္းၿပီး  မင္းကြန္းကေန ေက်ာက္ ေျမာင္းအထိ ၇၂ ကီလိုမီတာ အကြာ အေဝးကုိ ဧရာဝတီ လင္းပိုင္ ထိန္းသိမ္းေရး နယ္ ေျမအျဖစ္ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါ ရီ ၆ ရက္မွာသတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။

ကမၻာမွာ ျမန္မာမွာပဲရွိတဲ႔ ဧရာဝတီ လင္းပိုင္နဲ႔ လက္ပစ္ကြန္ေရလုပ္သားတို႔ ပူးေပါင္းၿပီး ငါးဖမ္းဆီးတဲ႔ ထူးျခားတဲ႔ သဘာဝဓေလ႔ေတြ ကို ျပည္ပခရီးသြားဧည့္ သည္ေတြ တကူးတကလာေရာက္ေလ႔ လာၾကည့္႐ႈတာ တစ္ႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္ ပိုမို မ်ားျပားလာတဲ႔အတြက္ ငါးလုပ္ငန္းဦးစီး ဌာနကလည္း ငါးလုပ္ငန္း ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ ေစဖို႔ဆုိတဲ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ အေထာက္အပံ႔ ေတြလုပ္ေပးေနပါတယ္။

   ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လာတဲ႔ ခရီးသြားလုပ္ ငန္းေၾကာင့္လည္း ဧရာဝတီလင္းပိုင္ၾကည့္ ႐ႈျခင္း အစီအစဥ္ေတြ တျဖည္းျဖည္းတြင္ က်ယ္လာ ၿပီး ႏုိင္ငံျခားဝင္ေငြရွာေဖြေပးတဲ့ လုပ္ငန္းတစ္ခုလည္း ျဖစ္လာပါတယ္။

”လင္းပိုင္နဲ႔ တံငါ ငါးဖမ္းၾကပံုမွာ လင္းပိုင္က အၿမီး႐ုိက္အခ်က္ေပးရင္ ပိုက္ ကုိင္က အသင့္ေစာင့္ေနရတယ္။ သူ႔ကိုယ္ လံုးနဲ႔ ေရကို ႐ိုက္ခ်ၿပီး ငါးေျခာက္ေပးလိုက္ ရင္ ပုိက္ပစ္ရပါတယ္၊ ဟန္ခ်က္ညီေနရပါ တယ္။ သူ႔ကိုယ္နဲ႔ ႐ုိက္ၿပီးလို႔မွ ပိုက္မပစ္ ရင္ လင္းပိုင္က စိတ္ဆုိးစိတ္ေကာက္ၿပီး ထြက္သြားေရာ၊ ေတာ္ေတာ္ေလး ေခ်ာ့ေခၚ မွ ျပန္လာၿပီးဆက္ ကူညီေပးတတ္တာပါ။ သတၱဝါျဖစ္စဥ္ေတြမွာ အႏုပညာမွန္းဆ ခ်က္ေတြသာမကဘဲ ျပတ္ျပတ္ထင္ထင္ ေပၚလြင္ေနတဲ႔ အရာဆုိတာက အျပန္အ လွန္ မွီခိုရွင္သန္ေနမႈပါပဲ၊
ဧရာဝတီလင္း ပိုင္မ်ိဳးစိတ္အတြက္ လံုေလာက္တဲ႔ အကာ အကြယ္ေပးမႈ အထူးလိုအပ္ေနပါၿပီ” လုိ႕ ကုိေမာင္ေမာင္ဦးက ေျပာပါတယ္။

၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လကစၿပီး ဝါ ယာေလွ်ာ့တုိက္လုိ႕ ဧရာဝတီလင္းပိုင္ေသ ဆုံးမႈေတြ ဆက္တုိက္ျဖစ္ခဲ့တယ္လို႔ လင္း ပိုင္ေတြကို မိသားစုဝင္လုိ ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ တဲ့ ဦးေမာင္ေလးက ေျပာပါတယ္။

သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕  (WCS) က ယခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလအတြင္း စစ္ တမ္းေကာက္ယူမႈအရ ဗန္းေမာ္နဲ႔ မႏၲေလး ၾကားမွာ လင္းပိုင္ ၆၃ ေကာင္သာ က်န္ ေတာ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

”ဒီႏွစ္ထဲမွာေတာ့ အေကာင္ႀကီးႏွစ္ ေကာင္နဲ႔ အေကာင္ေလးတစ္ေကာင္ ေသ သြားတယ္ေပါ့ေနာ္။ ေရွ႕က တစ္ေကာင္က ေတာ့ တိရစၧာန္ေဆးကုဆရာဝန္ေတြ သြား ၿပီး စံုစမ္းတဲ့အေကာင္ပါ။ သူက ပိုက္ၿငိၿပီး ေတာ့ပါလာတယ္ေျပာတယ္။ တစ္ေကာင္က အေကာင္ေ သးေပါ့။ သူက ပုပ္ပြၿပီးေသတာ ပါ။ အခုဒီတစ္ေကာင္က ေလွ်ာ့တိုက္ၿပီး ေတာ့ ေသတာပါ”လို႔ WCS  ရဲ႕ စီမံကိန္း မန္ေနဂ်ာ ဦးေက်ာ္ လွသိန္းကေျပာပါတယ္။

သားႀကီးမလို႔ေခၚၾကတဲ႔ အဲဒီကုိယ္ဝန္ သည္ ဧရာဝတီလင္းပုိင္ႀကီးက အရွည္ ၇ ေပခန္႔ရွိၿပီး ႏိုဝင္ဘာ ၁၃ ရက္က စစ္ကုိင္း တိုင္းေဒ သႀကီး စစ္ကုိင္းၿမိဳ႕ ခိုေတာင္ရြာအ ေရွ႕ဘက္ဧရာဝတီျမစ္ေရျပင္အတြင္း ေသ ဆံုးေနတာကို ေဒသခံေတြကစသိခဲ႔တာပါ။

သူေသဆံုးခ်ိန္မွာ ဝမ္းဗုိက္အတြင္း သားေလာင္းေတြ႕ရေပမယ္႔လည္း အဲဒီ သားေလာင္းပါ မိခင္နဲ႔အတူ ေသဆံုးခဲ႔ရပါ တယ္။

”လင္းပိုင္ေလ႔လာေရး ခရီးစဥ္သြား တိုင္း ေလွဦးထိပ္ကေနေျပးျပေနတဲ႔ လင္းပုိင္ ႀကီးပါ။ သားႀကီးမဆိုတာက မူရင္းအမည္ ပါ။ လင္းပုိင္ေတြကိုေတြ႕ခ်င္လုိ႔ ဧရာဝတီ ထဲလာတဲ႔အခါတိုင္း သူကပဲဦးေဆာင္ေခၚ သြားေပးတယ္။ အင္မတန္ဝမ္းနည္းစရာ ေကာင္းပါ တယ္” လို႔လည္း ကိုေမာင္ေမာင္ ဦးက ဝမ္းနည္းေနဟန္နဲ႔ေျပာပါတယ္။

လူ႔အသိဥာဏ္နီးပါးရွိတဲ႔ လင္းပိုင္ေတြ ဟာ ႏွစ္သက္တမ္း ၁ဝဝခန္႔အထိ အသက္ ရွင္ေနႏုိင္ၾကတယ္လို႔သိရၿပီး အေရျပား ထူတဲ႔အ တြက္လည္း ေတာ္႐ံုေလာက္နဲ႔ အ သက္အႏၲရာယ္ ထိခိုက္ႏိုင္ဖြယ္မရွိတဲ႔အ တြက္ သားႀကီးမေသဆံုးမႈဟာ သဘာဝ လြန္ ငါးဖမ္းဆီးမႈ စနစ္ေၾကာင့္သာ ျဖစ္ တယ္လို႔ လင္းပုိင္အေၾကာင္း အစဥ္တစိုက္ ေလ႔လာသူေတြက ဆုိပါတယ္။

၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တစ္ႏွစ္တည္း ဧရာဝတီ လင္းပုိင္ၾကည့္သူ ျပည္ပခရီးသြားဧည့္သည္ ေတြဆီက ႏုိင္ငံေတာ္ဘ႑ာေငြ က်ပ္သန္း ေပါင္း ၆ဝဝ ေက်ာ္ရရွိခဲ႔တဲ႔အတြက္ ဧရာ ဝတီျမစ္ေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္ က်န္ရွိေန ေသးတဲ႔ ဧရာဝတီလင္းပုိင္ ကာကြယ္ထိန္း သိမ္းေရးအစီ အစဥ္ေတြကို ႏုိင္ငံေတာ္အ ဆင့္နဲ႔ အဆင့္ျမႇင့္တင္ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔လုိတယ္ လို႔လည္း သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္း ေရးပညာရွင္ေတြ၊ တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူေတြ က ေျပာပါတယ္။

တံငါသည္ေတြအတြက္ ဝင္ေငြရွာေပး ႐ံုတင္မကဘဲ တုိင္းျပည္အတြက္ပါ ႏုိင္ငံ ျခားဝင္ေငြ အေျမာက္အျမား ရွာေပးေနတဲ႔ ဧရာဝတီ လင္းပိုင္ေတြဟာ သဘာဝလြန္ ငါးဖမ္းမႈေတြေၾကာင့္ မ်ိဳးသုဥ္းလုနီးပါး ေပ်ာက္ကြယ္သြားေတာ့မွာ ျဖစ္တဲ႔အတြက္ လည္း အဲဒီ သဘာဝ လြန္ငါးဖမ္းေနသူေတြ ကို ပိုက္စိပ္တုိက္ဖမ္းဆီးၿပီး ျပင္းျပင္းထန္ ထန္ အေရးယူေပးဖုိ႔လိုတယ္လို႔ ကိုေမာင္ ေမာင္ဦးကဆုိပါတယ္။

Comments (0)

Leave a reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*