စနစ္သစ္ပညာေရးစတင္ေသာ ၁၉၆၄- ၆၅ ပညာသင္ႏွစ္ ကစ၍ ျမန္မာစာဂုဏ္မဂၢဇင္းႏွင့္ ျမန္စာဂုဏ္ဂ်ာနယ္တို႔ကို ထုတ္ေဝခဲ့ သည္။ ဆရာ၊ ဆရာမ၊ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားလက္တြဲ ေဆာင္ရြက္ သည့္ လႈပ္ရွားမႈတစ္ခုျဖစ္သည္။ ျမန္စာဂုဏ္မဂၢဇင္းမွာ ပါေမာကၡက စ၍ ပထမႏွစ္ေက်ာင္းသားအဆံုး၊ ကေလာင္ရွင္မ်ား ပါဝင္ေရးသား ေသာ ေဆာင္းပါး၊ ဝတၴဳတို၊ ကဗ်ာ၊ စာညြန္႔၊ စာတမ္း (ရသစာတမ္း)တို႔ျဖင့္ ေဝေဝဆာဆာ ထုတ္ေဝသည့္ စာေစာင္ျဖစ္သည္။ ျမန္စာဂုဏ္ ဂ်ာနယ္တြင္မူ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား၏ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ ေဆာင္းပါးမ်ား အဓိကပါဝင္သည္။ ၁၉၆၇-၆၈ ပညာသင္ႏွစ္တြင္ ျမန္မာစာမဂၢဇင္း၊ ျမန္မာစာဂ်ာနယ္ဟု အမည္ေျပာင္း သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျမန္မာစာ ဂ်ာနယ္ကို ဘာသာရပ္ အေထာက္ အကူျပဳ ဂ်ာနယ္အျဖစ္ အမည္ေျပာင္း ၿပီး တကၠသိုလ္အဆင့္ ဂ်ာနယ္ႏွင့္ အေျခခံအဆင့္ဂ်ာနယ္ဟူ၍
ခြဲျခား ထုတ္ေဝသည္။ ၁၉၈ဝ ျပည့္ႏွစ္ ေက်ာ္တြင္မူ အေျခခံအဆင့္ ဂ်ာနယ္ တစ္မ်ိဳးတည္းသာ ထုတ္ေဝသည္။ ဂ်ာနယ္ထုတ္ေဝျခင္းသည္ အေျခခံ ပညာအထက္တန္း ေက်ာင္းသားမ်ား အတြက္ အေထာက္အကူျဖစ္သည္။ ဌာနရန္ပံုေငြရရွိေရးအတြက္လည္း အေထာက္အကူျဖစ္သည္။ ၂ဝဝဝ ခုႏွစ္ေက်ာ္ကာလတြင္ ဂ်ာနယ္ထုတ္ ေဝမႈ ရပ္ဆိုင္းသြားသည္။ ဘာသာရပ္ ဂ်ာနယ္အားလံုးကို သက္ဆိုင္ရာက ထုတ္ခြင့္မျပဳေတာ့သည့္အတြက္ ျဖစ္ သည္။
ပါေမာကၡေဒၚပို၊ ေဒၚခင္ေမ ႏြဲ႕၊ ဦးဝင္းမြန္ႏွင့္ ဦးခင္ေအးတို႔ လက္ထက္မ်ားတြင္ ျမန္မာစာ သုေတသနဂ်ာနယ္မ်ားလည္း ႏွစ္စဥ္ ထုတ္ေဝသည္။ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား ၏ သုေတသနစာတမ္းမ်ား၊ ေဆာင္း ပါးမ်ား ပါဝင္သည္။ ဘာသာစာေပ ဆိုင္ရာ ပါရဂူဘြဲ႕က်မ္းမ်ားလည္း ႏွစ္စဥ္ေပၚထြက္လ်က္ရွိသည္။
ျမန္မာစာပါေမာကၡမ်ားသည္ စာေပအႏုပညာအဖြဲ႕အစည္းမ်ား တြင္လည္း ပါဝင္ေဆာင္ရြက္သည္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္က ႏွစ္လည္ မဂၢဇင္းေကာ္မတီ၊ စာေပႏွင့္ အႏု ပညာစိစစ္ေရးအဖြဲ႕၊ ႐ုပ္ရွင္အကဲ ျဖတ္အဖြဲ႕၊ တကၠသိုလ္စာေပၿပိဳင္ပြဲဝင္ စာမူမ်ား ဗဟိုအဆင့္ စိစစ္ေရးအဖြဲ႕၊ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားÓဏ္စမ္းပေဟဠိ ၿပိဳင္ပြဲ အကဲျဖတ္အဖြဲ႕ စသည္တုိ႔ တြင္ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ရသည္။ အမ်ိဳးသားစာေပဆုစိစစ္ေရးအဖြဲ႕ စသည့္ စာေပအဖြဲ႕အစည္းမ်ားတြင္ လည္း ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ရသည္။ အခါအားေလ်ာ္စြာ ျပဳစုေသာ စာအုပ္မ်ား (ဦးတည္ခ်က္ ၁၂ရက္၊ ၂ဝရာစု ျမန္မာႏိုင္ငံစသည္)ကို လည္း ပါဝင္ျပဳစုေပးရသည္။ ျပင္ပ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား အကူအညီေတာင္း ေသာ စာေပအႏုပညာ ကိစၥမ်ားတြင္ ပါဝင္ ေဆာင္ရြက္ရသည္။
၂ဝဝ၆ခုႏွစ္တြင္ ေဒါက္တာ ခင္ေအး အၿငိမ္းစားယူေသာအခါ ေဒၚခင္ေဆြျမင့္သည္ ပါေမာကၡ အျဖစ္မွ ပါေမာကၡဌာနမွဴးအျဖစ္ တိုးျမႇင့္ေဆာင္ရြက္ရသည္။ ဌာန လုပ္ငန္းမ်ားကို ဆက္လက္ ေဆာင္ ရြက္ၿပီး ပါရဂူဘြဲ႔ရမ်ားလည္း ဆက္ လက္ ေပၚထြက္သည္။ ၂ဝဝ၇ခုႏွစ္ တြင္ ေဒၚခင္ေဆြျမင့္ အၿငိမ္းစားယူ ေသာအခါ ေဒါက္တာ ခင္ဆန္းဦး သည္ ပါေမာကၡအျဖစ္မွ ပါေမာကၡ ဌာနမွဴးအျဖစ္ တိုးျမႇင့္ေဆာင္ရြက္ရ သည္။ ဌာနလုပ္ငန္းမ်ားကို ဆက္ လက္ေဆာင္ရြက္သည္။ ပါရဂူဘြဲ႕ရ မ်ားလည္း ဆက္လက္ တိုးပြားသည္။ ၂ဝ၁၃ခုႏွစ္တြင္ ေဒါက္တာခင္ဆန္း ဦး အၿငိမ္းစားယူေသာအခါ လက္ရွိ ပါေမာကၡ ဌာနမွဴးျဖစ္ေသာ ေဒါက္တာေအာင္ျမင့္ဦးသည္ ပါေမာကၡအျဖစ္မွ ပါေမာကၡဌာနမွဴး အျဖစ္ တိုးျမႇင့္ေဆာင္ရြက္ရသည္။
ေဒါက္တာ ေအာင္ျမင့္ဦးသည္ အၿငိမ္းစားဆရာႀကီး၊ ဆရာမႀကီး မ်ား၏ အႀကံÓဏ္ကို ဆက္လက္ခံယူ ၿပီး တာဝန္မ်ားကို ေဆာင္ရြက္သည့္ စာေပတည္းျဖတ္မႈ၊ စာေပေရးသား မႈဆိုင္ရာ ၃လသင္တန္းကို စတင္ ဖြင့္လွစ္ၿပီး ယခုအခါတြင္ ဒီပလိုမာ ေပးထားေသာ တစ္ႏွစ္သင္အတန္း အျဖစ္ တိုးျမႇင့္ခဲ့သည္။ စာေပ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ေနသူမ်ား၊ စာ ေရးေနသူမ်ား၊ စာေပဝါသနာရွင္မ်ား တက္ေရာက္ၾကသည္။ ျပင္ပမွ စာေရးဆရာမ်ား၊ သတင္းဆရာမ်ား ကို အကူအညီေတာင္း ဖိတ္ေခၚသည့္ အတြက္ လာေရာက္ပို႔ခ်ေပးၾကသည္။ ထိုသင္တန္းဖြင့္လွစ္ရန္ ယခင္ ကတည္းက ႀကိဳးစားခဲ့ေသာ္လည္း ယခုအခ်ိန္က်မွ ေအာင္ေအာင္ ျမင္ျမင္ ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။
ေဒါက္တာေအာင္ျမင့္ဦး လက္ ထက္တြင္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိလာ သည့္အေလ်ာက္ ျပည္ပႏိုင္ငံမ်ားရွိ တကၠသိုလ္မ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္၍ နားလည္မႈ စာခြၽန္လႊာ (MoU) ေရးထိုးၿပီး ေက်ာင္းသားခ်င္း အျပန္ အလွန္ ဖလွယ္ေရး၊ ဆရာ ဆရာမ ခ်င္း အျပန္အလွန္ ဖလွယ္ေရးကို ေဆာင္ရြက္ေနၿပီျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္မွ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား သည္ ျပည္ပႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ေလ့လာေရး သြားေရာက္ျခင္း၊ ထိုတကၠသိုလ္မ်ား သို႔ သြားေရာက္၍ သင္တန္းပို႔ခ်ျခင္း၊ အလုပ္႐ံုေဆြးေႏြးပြဲ၊ စာတမ္းဖတ္ ပြဲမ်ား တက္ေရာက္ျခင္းတို႔ ရွိလာ သကဲ့သို႔ ျပည္ပႏိုင္ငံ တကၠသိုလ္ မ်ားမွ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားလည္း အျပန္အလွန္ လာေရာက္ျခင္းမ်ား ရွိသည္။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ၊ ကိုရီးယားႏိုင္ငံ၊ ထိုင္းႏိုင္ငံ၊ တ႐ုတ္ျပည္သူသမၼတ ႏိုင္ငံစသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားရွိ တကၠသိုလ္ မ်ားႏွင့္ ထိုအစီအစဥ္ကို ေဆာင္ရြက္ ျခင္းျဖစ္သည္။ အလားတူပင္ ေက်ာင္းသားမ်ား လည္း အျပန္အလွန္ သြားေရာက္၍ ေလ့လာျခင္း၊ သင္တန္းမ်ား တက္ ေရာက္ျခင္းတုိ႔ကို ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိသည္။ ျမန္မာစာဌာနတြင္ ႏိုင္ငံျခား သားမ်ားအတြက္ ျမန္မာဘာသာ စကား သင္တန္းမ်ား ဖြင့္လွစ္ သင္ ၾကားလ်က္ရွိရာ တ႐ုတ္၊ ထိုင္း၊ ကိုရီးယား၊ ဂ်ပန္ စသည့္ႏိုင္ငံျခား သားမ်ား ထိုသင္တန္းမ်ားသို႔ တက္ ေရာက္၍ စိတ္ဝင္တစား သင္ယူ လ်က္ရွိသည္။ ၇၅ႏွစ္ျပည့္ေျမာက္သည့္ စိန္ရ တုကာလတြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ျမန္မာစာဌာန၏ မ်က္ေမွာက္ အေျခ အေနအထိ ျဖတ္သန္းခဲ့ေသာ ခရီးကို တေစ့တေစာင္း တင္ျပျခင္းျဖစ္ပါ သည္။
ေမာင္ခင္မင္ (ဓႏုျဖဴ)