နိဒါန္း : လူတစ္ေယာက္၏ ပညာသင္ ကာလကို တြက္ၾကည့္လွ်င္ အသက္ ၁၆ႏွစ္မွာ ဆယ္တန္းေအာင္ျမင္ၿပီး ေနာက္ တကၠသုိလ္မွာ သင္ယူသည့္ ပညာရပ္ကိုလိုက္၍ အသက္ ၂ဝ ႏွင့္ အစိတ္အတြင္း ဘြဲ႕ရၿပီး လုပ္ငန္း ခြင္သို႔ ဝင္သည့္အတြက္ ေက်ာင္း စေနသည့္ ၅ႏွစ္၊၆ႏွစ္ အရြယ္က စတြက္လွ်င္ ေက်ာင္းသက္အႏွစ္ ၂ဝ ဝန္းက်င္ရွိပါလိမ့္မည္။ လူ႔ဘဝ သက္တမ္းမွာ ႏွစ္၂ဝေလာက္ ေက်ာင္းတက္ၿပီး လုပ္ငန္းခြင္ဝင္ရ သည္ဟု ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဆိုႏိုင္ ပါသည္။
ကြၽန္ေတာ့္ဘဝျဖစ္စဥ္ကို ျပန္စဥ္းစားၾကည့္ေတာ့ ယခုေဖာ္ျပ သည့္ ေယဘုယ်ျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ေတာ္ ေတာ္ကြဲျပားေနသည္ကို ေတြ႕ရ သည္။ ကြၽန္ေတာ္က အသက္၂၃ႏွစ္ မွာ ဘြဲ႕ရၿပီး တစ္ဆက္တည္းပင္ တကၠသိုလ္မွာ ဆရာျဖစ္သည့္အတြက္ သက္ျပည့္၊ သက္လြန္အၿငိမ္းစား ယူသည္အထိ ဆက္တိုက္ေက်ာင္း တက္ရသည့္အျပင္ အၿငိမ္းစားယူ သည့္အခ်ိန္မွ ယခုအထိ တကၠသိုလ္ မွာ စာသင္ေပးေနဆဲျဖစ္သည္။ စာသင္ေနရင္းပင္ ကြၽန္ေတာ့္အသက္ ၇၈ ႏွစ္ေရာက္လာပါၿပီ။ သည္ေတာ့ ကြၽန္ေတာ့္သက္တမ္းမွာ ေက်ာင္း မေနမီ ကေလးဘဝႏွင့္ ၾကားမွာ အဆင္မေျပ၍ ပညာသင္ရပ္ဆိုင္းခဲ့ရ ေသာ ႏွစ္မ်ားကို ဖယ္လိုက္လွ်င္ပင္ ကြၽန္ေတာ့္ေက်ာင္းသက္မွာ ႏွစ္ ၇ဝ ျပည့္ခါနီးေနပါၿပီ။
‘ေရႊေက်ာင္းႀကီးေပၚ မေပ်ာ္ ရင္ ထြက္ခဲ့ပါေမာင္ရယ္’ ဆိုေသာ ေရွးသီခ်င္းကေလးႏွင့္ ဆက္စပ္ ၾကည့္ေတာ့ ကြၽန္ေတာ့္ဘဝမွာ မေပ်ာ္၍ ေက်ာင္းထြက္ရေသာ အေျခအေနမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ ဘဝသက္ တမ္းတစ္ခုလံုးနီးပါး ‘ေက်ာင္းေပ်ာ္ ႀကီးအျဖစ္ ေနရသည္ကို သတိမူမိ ပါသည္။
‘ေက်ာင္းေပ်ာ္ႀကီးကြၽန္ ေတာ္’၏ ေက်ာင္းေပ်ာ္ဘဝကို ‘ခုႏွစ္စဥ္အမွ်င္တန္း’ ၾကည့္မိေသာ အခါဘဘ၏အိမ္ေက်ာင္း ဆရာက တပည့္ကိုစာသင္ေပး သည့္ ေနရာကို ေက်ာင္းဟုေခၚႏိုင္ သည္ဆိုလွ်င္ ကြၽန္ေတာ့္ဘဝမွာ ပထမဆံုး တက္ရေသာေက်ာင္းသည္ ‘အိမ္ေက်ာင္း’ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုရပါ မည္။ ကြၽန္ေတာ့္ကိုသင္ေပးေသာ ဆရာမွာ ကြၽန္ေတာ့္မိခင္၏ဖခင္၊ ကြၽန္ေတာ့္အဘိုး၊ အဘ ဦးသီဟ ျဖစ္ၿပီး၊ ဘဘ၏တစ္ဦးတည္းေသာ တပည့္မွာ ကြၽန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ျဖစ္ ပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္ ၄ႏွစ္သားအရြယ္မွာ ဘဘကစာသင္ေပးသည္။ ဘဘ သည္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ရြာမွာ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ ေက်ာင္းဆရာလုပ္ခဲ့သည့္ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္သည္။ ဘဘကို ကြၽန္ေတာ့္ မိခင္ကသာ အေဖဟုေခၚၿပီး တစ္ ရြာလံုးက
‘ဆရာေလး’ဟု ေခၚၾက သည္။ တစ္ရြာလံုးလိုလို ဘဘ၏ တပည့္မ်ားျဖစ္သည္။ ဘဘမွာ အသက္ရွစ္ဆယ္ေက်ာ္မွ ေနာက္ ဆံုးတပည့္ျဖစ္ေသာ ေျမးျဖစ္သူ ကြၽန္ေတာ့္ကို စာသင္ေပးရသည္။ ဘဘသင္ေပးေသာသင္႐ိုးမွာ ေရႊႏွင္းဆီစာပံုႏွိပ္တိုက္က ႐ိုက္ႏွိပ္ ေသာ ‘ဆယ္ေစာင္တြဲ’ ျဖစ္သည္။ ဆယ္ေစာင္တြဲသည္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ မေမြးမီကပင္ ေလာကုတၱရာစာေပ သင္႐ိုးအျဖစ္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း မ်ားတြင္ သင္ၾကားေသာစာအုပ္ ျဖစ္သည္။ အျပင္ေအာင္ျခင္း၊ အတြင္းေအာင္ျခင္း၊ ရတနာေရႊခ်ိဳင့္၊ နမကၠာရ၊ ေလာကနီတိ၊ ပရိတ္ႀကီး ဟူေသာ
‘ေလာကုတၱရာစာ’ ေျခာက္မ်ိဳးႏွင့္ ‘ပုေတၱာဝါရ ဆံုးမ စာ’၊ ‘ေလာကသာရဆံုးမစာ’၊ ‘အႏု သာသနဆံုးမစာ’၊ ‘ဘိုးသူေတာ္ဦးႏု စကားပံု+ဟူေသာ ‘ျမန္မာစာ’ ေလးမ်ိဳး ပါဝင္ပါသည္။ ေနာက္စာေလးမ်ိဳးမွာ ဆယ္ေစာင္တြဲမူတစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ကြဲ ျပားမႈရွိတတ္ပါသည္။ ကြၽန္ေတာ့္ကို ဘဘသင္ေပးေသာ ဆယ္ေစာင္တြဲမွာ ထိုမူအတိုင္းျဖစ္ပါသည္။ ဘဘ၏ေက်းဇူးေၾကာင့္ ျမန္မာစာကိုသာမက ပါဠိ ကိုလည္း ဌာန္က႐ိုဏ္းက်က် ဖတ္ တတ္ပါသည္။ ဘုရားရွိခိုးရာတြင္ ရြတ္ဆိုပူေဇာ္ရေသာ ဂါထာမ်ား၊ ပရိတ္ေတာ္မ်ားကိုလည္း ငယ္စဥ္က ပင္ က်က္မွတ္ၿပီးသာ း ျဖစ္သြားပါ သည္။
ပရိတ္ႀကီး ၁၁သုတ္မွာ အသက္ႀကီးသည္အထိ ရြတ္ဆိုရ ေသာ ပရိတ္ေတာ္ျဖစ္၍ တန္ဖိုးရွိ ပါသည္။ ေလာကနီတိမွ အဆံုးအမ မ်ားကိုလည္း မွတ္သားရပါသည္။ ဆံုးမစာမ်ားမွာ ပ်ိဳ႕မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း အသက္ႀကီးေသာအခါ သိလာပါ သည္။ ျမန္မာစာေပေလ့လာရာ တြင္ စာေကာင္းေပမြန္မ်ားအျဖစ္ အေလး ထားရေသာ စာမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ေလးလံုးစပ္ကဗ်ာအဖြဲ႕မ်ားကိုလည္း အျဖတ္အေတာက္မွန္မွန္ အသံထြက္ ၿပီး ရြတ္ဆိုတတ္သြားပါသည္။ ‘ဆယ္ေစာင္တြဲ’ကို ေက်ေက်ညက္ ညက္ သင္လိုက္ရသည့္အတြက္ ျမန္မာစာ အဖတ္အရြတ္ အေျခခံ ေကာင္းေကာင္း ရပါသည္။ ဘဘက စာေရးတတ္ေအာင္ လည္း သင္ေပးသည္။ စာစသင္က တည္းက သတ္ပံုမွန္မွန္၊ ဝါက် မွန္ မွန္ေရးတတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ရပါ သည္။ အေပါင္းအႏုတ္၊ အေျမႇာက္ အစားဆိုသည့္အေျခခံ ဂဏန္း သခ်ၤာ၊အတြက္အခ်က္ကိုလည္း သင္ေပးပါသည္။
စာဖတ္တတ္ေတာ့ အိမ္မွာရွိ ေသာ က်ိဳက္ထီး႐ိုးဘုရားသမိုင္းတ႔ို၊ ဘဘ၏စားပြဲေပၚက ‘ဒီးဒုတ္ဂ်ာနယ္ တို႔၊ သူရိယသတင္းစာ’တို႔ကို ယူၿပီး ဖတ္တတ္ေနပါၿပီ။ အဓိပၸာယ္ေတာ့ အကုန္မသိပါ။ စာေတာ့ သြက္သြက္ လက္လက္ ဖတ္တတ္ေနပါၿပီ။ ဘဘကို အမ်ားက ‘ဆရာေလး’ ဟု ေလးေလးစားစားေခၚ၍ ေျပာဆို ဆက္ဆံၾကသည္ကိုၾကည့္ၿပီး ဘဘလို ေက်ာင္းဆရာျဖစ္ခ်င္သည့္ စိတ္ သည္လည္း ထိုအရြယ္ကတည္းက ရင္ထဲမွာကိန္းေအာင္းခဲ့ပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္မူလတန္းေက်ာင္း တက္ရမည့္အရြယ္ေရာက္ေတာ့ စာ ေကာင္းေကာင္းဖတ္တတ္၊ ေရးတတ္ ေနပါၿပီ။ ဆရာေလးဦးသန္းေမာင္၏မူလတန္းေက်ာင္း ကြၽန္ေတာ္ေက်ာင္းစတက္ ေတာ့ သူငယ္တန္းမေနရပါ။ ပထမ တန္းမွာ စတက္ရသည္။ စာတတ္ေန ၿပီျဖစ္သည့္အတြက္ ဆရာေလး ဦးသန္းေမာင္က ပထမတန္းမွာ စၿပီး တက္ခြင့္ျပဳပါသည္။ ေက်ာင္းအေၾကာင္းေျပာရမည္ ဆိုေတာ့ ကြၽန္ေတာ့္ဇာတိရြာ အေၾကာင္းက စရပါလိမ့္မည္။ ကြၽန္ ေတာ္တုိ႔ရြာက ဓႏုျဖဴၿမိဳ႕အပိုင္ (ၿမိဳ႕ နယ္)၊ က်ံဳတနီးရြာအေရွ႕ဘက္ကမ္း ျဖစ္ပါသည္။ ( ရြာ၏ အေရွ႕ဘက္ကမ္း ႏွင့္ အေနာက္ဘက္ကမ္းကို ေခ်ာင္း ျခားေနပါသည္။ အေနာက္ဘက္ ကမ္းက က်ံဳေပ်ာ္ၿမိဳ႕ အပိုင္ျဖစ္ပါ သည္။)
ဆရာေလးဦးသန္းေမာင္၏ မူလတန္းေက်ာင္းက ရြာဦးရွိ ‘ပိ ေတာက္ေက်ာင္း’ေခၚဘုန္းႀကီး ေက်ာင္းဝင္းထဲက ဇရပ္ကေလးတစ္ ခုမွာ ဖြင့္ထားေသာ ေက်ာင္းျဖစ္ သည္။ ေက်ာင္းမွာ စတုတၱတန္းအထိ ရွိပါသည္။ အေစာပိုင္းမွာ ဆရာေလး ဦးသန္းေမာင္က တစ္ဦးတည္းေသာ ေက်ာင္းဆရာျဖစ္သည္။ ေက်ာင္း အုပ္လည္းျဖစ္သည္။ ဘာသာစံု သင္ ရသည့္ဆရာလည္း ျဖစ္သည္။ (ေနာက္ပိုင္းက်မွ ဦးဘသိန္းဆိုေသာ ဆရာတစ္ေယာက္ေရာက္လာပါ သည္။) ဆရာေလးက ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ကို ျမန္မာစာ၊ သခ်ၤာ၊ ပထဝီဝင္၊ ေလာကဇာတ္ (အေထြေထြသိပၸံ)၊ ျပည္သူ႔နီတိႏွင့္ က်န္းမာျခင္း စသည့္ ဘာသာရပ္မ်ား သင္ေပးသည္။ တစ္ တန္းကို ေလ့က်င့္ခန္း ေပးထားတုန္း တစ္တန္းကို စာရွင္းျပသည္။ ၿပီးေတာ့ သခ်ၤာတြက္ခိုင္းထားၿပီး ေနာက္တစ္တန္းကူးသည္။ အတန္း စံုကို ဆရာတစ္ေယာက္တည္း လွည့္ပတ္ၿပီး ဘာသာစံုသင္ၾကား ေပးေနသည့္ဆရာေလး၏ စြမ္းရည္ ကို အသက္ႀကီးလာမွ သေဘာ ေပါက္လာပါသည္။ စာသင္ရင္း လိမၼာေရးျခားရွိေအာင္လည္း ဆံုးမ ေျပာဆိုသည္။ စည္းကမ္းတက် ျပဳမူ၊ ေျပာဆိုတတ္ေအာင္ သင္ၾကားသည္။ ေက်ာင္းေျပးသူရွိလွ်င္ အိမ္အေရာက္ လိုက္ေခၚခိုင္းၿပီး
‘ေနာက္..ေက်ာင္းေျပးဦးမလား’ဟု ေမးရင္း ခပ္စပ္စပ္ကေလး ႐ိုက္တတ္သည္။ ေက်ာင္းခ်ိန္မစမီ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူမ်ားကို ကိုယ္လက္လႈပ္ရွား အားကစားေလ့က်င့္ခန္းမ်ား လုပ္ေပးသည္။ ေယာက္်ားေလးေတြ က ပုဆိုးခါးေတာင္းက်ိဳက္၊ မိန္း ကေလးေတြက ထဘီတိုတိုဝတ္ၿပီး ဆရာေလး အမိန္႔ေပးသည့္အတိုင္း ‘တစ္၊ ႏွစ္၊ သံုး၊ ေလး’ သံၿပိဳင္ဆိုကာ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားရသည္မ်ာ ေပ်ာ္ စရာေကာင္းသည္။ ေန႔လယ္ေက်ာင္း ဆင္းခ်ိန္မွာလည္း ေက်ာင္းေရွ႕က ကြက္လပ္မွာ ထုပ္ဆီးတိုးၾက၊ စိန္ ေျပးၾက၊ ဖန္ခုန္ၾက၊ ဇယ္ေတာက္ၾက ႏွင့္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ကစားၾကသည္။ အတန္းထဲသို႔ ဆရာေလးဝင္လာ လွ်င္ မတ္တတ္ရပ္ၿပီး ‘ပၪၥဂုဏံ အဟံဝႏၵာမိ’ဟု သံၿပိဳင္ဆို၍ လက္ အုပ္ခ်ီ ႏႈတ္ဆက္ရသည္။ (ထိုစဥ္က ‘မဂၤလာပါ’ အသံုးမေပၚေသးပါ။)
ညေနေက်ာင္းဆင္း၍ ညေနအိမ္ျပန္ လွ်င္ စည္းကမ္းတက် တန္းစီလက္ ပိုက္ၿပီး ‘ဗုေဒၶါေမနာေထာ၊ ဗုဒၶံသတၱ ပါကာရံ၊ ဇီဝိတံဟာ ဝနိဗၺာနံ၊ သရဏ ဂစၧာမိ’စသည့္ ဂါထာကို တစ္ညီ တည္းရြတ္ဆို၍ ဣေျႏၵရရ ျပန္ၾကရ သည္။ ဆရာေလးသည္ ရပ္ေရး၊ ရြာ ေရး၊ သာေရးနာေရးမ်ားကိုလည္း ဦးေဆာင္ဦးရြက္လုပ္ေပးသည္။ ပြဲ လမ္းသဘင္ရွိလွ်င္ ဆရာေလးက ‘တက္ခုတ္ယိမ္း’တိုက္ေပးသည္။ ရြာမွ မိန္းမပ်ိဳကေလးမ်ားကို တက္ခုတ္ယိမ္းမွာဆိုဖို႔ ‘ေလွေတာ္သံ’ သီခ်င္းမ်ား တုိက္ေပးၿပီး ယိမ္းဆရာ လုပ္သည္။ ေခ်ာင္းထဲမွာ ေလွမ်ား ျဖင့္ တက္ခုတ္ယိမ္းထြက္ရသည္။ သီဆိုသ႐ုပ္ေဆာင္ရသည္။ ရြာသူ ရြာသားမ်ား၏ အျခားအစီအစဥ္မ်ား လည္း ပါဝင္ပါသည္။ ရပ္ရြာအေရး ကို စိတ္ဝင္တစား ေဆာင္ရြက္ေပး သည့္အတြက္ ဆရာေလး ဦးသန္း ေမာင္ကို တစ္ရြာလံုးက ခင္မင္ေလး စားၾကသည္။ ဆရာေလးရြာထဲသို႔ ေလွ်ာက္လာလွ်င္ ‘ဆရာေလး၊ ေရ ေႏြးေသာက္ပါဦး’၊ ‘အိမ္ခဏဝင္ပါ ဦး’စသည္ျဖင့္ ဝမ္းသာအားရ ဖိတ္ ေခၚတတ္ၾကသည္။ ေက်ာင္းကေလးက ေခ်ာင္း ကမ္းနားမွာရွိသည္။ ေက်ာင္းမွာစား ပြဲကုလားထိုင္မရွိပါ။
ေက်ာင္းသား မ်ား ၾကမ္းျပင္ေပၚမွာ ထိုင္ၾကရ ပါသည္။ စာေရးလွ်င္ ၾကမ္းေပၚမွာ စာအုပ္တို႔ ေက်ာက္သင္ပုန္းတ႔ိုခ်ၿပီး ဝပ္၍ေရးရသည္။ မတ္တတ္ရပ္၍ သံၿပိဳင္စာဆိုရသည္။ ဆရာေလးက စာေတာ္ေသာ စတုတၳတန္းေက်ာင္း သားႀကီးမ်ားကို အတန္းငယ္မ်ားမွာ စာသင္ရန္ တစ္ခါတစ္ရံ တာဝန္ေပး တတ္သည္။ ေခ်ာင္းထဲသို႔ ေမာ္ေတာ္ ဝင္လာသည့္စက္သံၾကားလွ်င္ ထိုင္ ေနရာမွ ကမန္းကတန္းမတ္တတ္ထ ရပ္ရသည္။ ေရတက္ေနခ်ိန္ဆိုလွ်င္ ေမာ္ ေတာ္၏စက္ရွိန္ေၾကာင့္၊ လိႈင္းပုတ္ၿပီး ေခ်ာင္းေရမ်ား ၾကမ္း ၾကားမွ ဝင္လာတတ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ အခ်ိန္မီ မတ္တတ္မရပ္ လွ်င္ အဝတ္မ်ား ေရစိုကုန္ေတာ့ သည္။ ေမာ္ေတာ္စက္သံၾကားလွ်င္ မတ္တတ္ထရပ္ရသည္မွာ ေပ်ာ္စ ရာေကာင္းပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္ဆရာေလး ဦးသန္း ေမာင္၏ မူလတန္းေက်ာင္းမွာ စတုတၳတန္းအထိ ပညာသင္ခဲ့ရပါ သည္။ တစ္ခါက ကြၽန္တာ္ရန္ကုန္ကို အေမႏွင့္ခဏသြားေသာအခါ ဆရာ ေလးက ကြၽန္ေတာ့္အတြက္ စာအုပ္ ေလးအုပ္ရွာၿပီး ဝယ္ခဲ့ဖို႔ မွာလိုက္ သည္။ ‘က်န္းမာျခင္း၊ ေလာကဇာတ္၊ ဝတၳဳ ပစၥည္း၊ စာစီစာကံုး’တို႔ျဖစ္သည္။ ထိုစဥ္ကသင္ရသည့္ စာမ်ားကို သတိရစရာျဖစ္ပါသည္။
ေမာင္ခင္မင္(ဓႏုျဖဴ)