ကြၽန္ေတာ္အလယ္တန္း ေက်ာင္းသားဘဝမွာ ေသာ္တာေဆြ၊ ဇင္ေအာင္၊ ၾကပ္ကေလး၊ ၾကဴေမႊး၊ ဗိုလ္သခင္ဆရာ စတဲ့ ဟာသဝတၱဳ ဆရာႀကီးမ်ားရဲ႕ လက္ရာမ်ားကို ဖတ္ရင္း ဟာသဝတၱဳေရးဆရာ ျဖစ္ခ်င္ခဲ့တာေပါ့။ အထက္တန္း ေက်ာင္းသားဘဝေရာက္တဲ့အခါ ခ်စ္သူရည္းစားရွိလာျပန္ေတာ့ တကၠ သိုလ္ဘုန္းႏိုင္၊ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမ ေလး၊ ဝင္းဦးတုိ႔ရဲ႕ လက္ရာေတြဖတ္ ၿပီး အခ်စ ္ဝတၱဳ ဆရာ ျဖစ္ခ်င္ျပန္ ေကာ။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ အသွ်င္ မဟာရ႒သာရမွသည္ ေဒါင္းႏြယ္ ေဆြ၊ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္းမွသည္ ဒဂုန္တာရာအထိ ဖတ္႐ႈရင္း ကဗ်ာ ဆရာျဖစ္ခ်င္လာျပန္ပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ တင့္တယ္၊ ရန္ကုန္ဘ ေဆြ၊ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္တုိ႔ရဲ႕ လက္ရာေတြ စြဲလမ္းရင္း၊ ေနာက္ ဆံုးမွာ ဘဝသ႐ုပ္ေဖာ္ ဝတၱဳတို ဆရာတစ္ေယာက္ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ အဲသဟာ က်ားၿမီးဆြဲမိတာပါပဲ။
ျမန္မာစာေပေလာကမွာေတာ့ ဘဝသ႐ုပ္ေဖာ္ စာေပကို သိုးေဆာင္း ဘာသာRealism ထဲ သြတ္သြင္းၾက သူေတြရွိပါတယ္။Realism ကို တခ်ိဳ႕ဆရာမ်ားက ‘သ႐ုပ္မွန္ဝါဒ’လို႔ သမုတ္ၾကပါတယ္။Realism ကို ဘဝသ႐ုပ္ေဖာ္လည္းမဟုတ္၊ သ႐ုပ္ မွန္လည္းမဟုတ္ဘူးလို႔ ျငင္းၾကတဲ့ ဆရာမ်ားလည္းရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ့္အထင္ စာေပဖန္တီးမႈ ဆိုင္ရာ အယူဝါဒေတြ၊ သဗၺရနံေပါင္း ရွိတဲ့အထဲမွာ အဲသည္Realism ဆို တာႀကီးက အခက္ဆံုးပါ။ သူ႔ထက္ ကဲတာကေတာ့ ျမန္မာစာေပမွာ မဖြံ႕ ၿဖိဳးေသးတဲ့ ‘ပၪၥလက္သ႐ုပ္မွန္ဝါဒ Magical Realism ဆိုတာႀကီးပါပဲ အရပ္ကတို႔။
မဖြံ႕ၿဖိဳးေသးတဲ့ ေခတ္သစ္စာ ေပဝါဒတစ္ခု (လက္တင္အေမရိက မွာ အားယူဖြံ႕ၿဖိဳးခဲ့တဲ့ စာေပအယူအ ဆတစ္ခု)ကို ျမန္မာျပန္ေသာ ေရး ေဖာ္ေရးဖက္ လူငယ္ေတြ ျငင္းၾက ခုန္ၾကလြန္းလို႔ ကြၽန္ေတာ္ နားၾကား ျပင္းကပ္လာခဲ့ပါတယ္။
“ေဟ့ ေဟ့ ေဘာ္ဒါတို႔ ဘာမွ ေလကုန္ခံၿပီး ျငင္းမေနၾကနဲ႔။ ျမန္မာ ျပည္မွာ Magical Realism ရွိေနခဲ့ တာၾကာေပါ့၊ ၾကာေပါ့။ ေမာင္ရင္တို႔ တစ္လြဲဆံပင္ေကာင္းေနၾကတာ။ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၄၂ ခုႏွစ္က တည္းက ျမန္မာစာေရးဆရာ ‘ေရႊ ေကာင္းသီဟသူ’က ‘ရတနာေၾကးမံု’ နန္းတြင္းဇာတ္ေတာ္ႀကီးဆိုတဲ့ ပၪၥ လက္သ႐ုပ္မွန္ ဝတၱဳႀကီးကို ေရးၿပီး ေနခဲ့ၿပီ။ ျမန္မာစာ သုေတသီေတြက လည္း အဲသည္ ဝတၱဳကို မ်က္စိလွ်ံ ေနၾကပံုပဲ။ ေမာင္ရင္တုိ႔ ရွာေဖြဖတ္ ႐ႈၿပီး ကိုယ့္အမ်ိဳးသားစာေပအတြက္ ဂုဏ္ယူလိုက္ၾကစမ္းပါ။ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ ဓာတ္ ရွင္သန္ထက္ျမက္လိုက္ၾက စမ္းပါ။ မေအေက်ာ္ ေဒြးေတာ္ မလြမ္းခ်င္ၾကစမ္းပါနဲ႔”လို႔ ကြၽန္ေတာ္ ႏိႈးေဆာ္အသိေပးခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒင္း (သင္း)တို႔ကလည္း ဂႏ ၱဝင္စာအုပ္ကို လွန္ရမွာဆိုရင္ က်ားဖင္ေျပးႏိႈက္ရ မွာထက္ေတာင္ ေၾကာက္ၾကတဲ့ သတၱဝါေတြ။ သည္လိုနဲ႔ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္၊ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္လို႔ ေအာ္ၾကဟစ္ၾကရင္း ေမာ္ဒန္လြန္ဆိုတဲ့အတိုင္း အားလြန္ ၿပီး FB ေခ်ာက္ထဲ တလိမ့္ေခါက္ ေကြး က်ကုန္ၾကပါေရာကလားဗ်ာ။
ေျပာခ်င္တဲ့လိုရင္းက ဟာသ ဝတၱဳအေၾကာင္းပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁ဝ စု ႏွစ္တုန္းကေတာ့ အတင္းကလိထိုးတဲ့ လူကာတြန္း ဟာသဝတၱဳေလးေတြ ေခတ္စားခဲ့သဗ်။ တကယ့္ အဆင့္ အတန္းျမင့္ ဟာသစာေပလုိ႔ေတာ့ ေျပာလို႔မရဘူးေပါ့။ “အေပ်ာ္ဖတ္” သက္သက္ပါပဲ။ ဟာသဝတၱဳလိႈင္းက ၿငိမ္သြားၿပီးတဲ့အခါ ဟာသ႐ုပ္ရွင္ ဗီဒီယိုလိႈင္းႀကီးတစ္ခဲနက္ ထလာပံုက ေတာ့ ‘ေပါကား’ဆိုတဲ့ ဘြဲ႕ထူး ဝိေသ သနေတာင္ ခ်ီးျမႇင့္ခဲ့ရတဲ့အထိပါပဲ။ အဲသဟာေၾကာင့္ ကိုယ့္လူမ်ိဳးေတြက စားစရာမရွိလည္း အရယ္မပ်က္ၾက ဘူး။ ဝတ္စရာမရွိလည္း အၿပံဳးမပ်က္ ဘူးဆိုတဲ့ စကားကို လက္ခံလိုက္ ပါတယ္။
ျမန္မာလူမ်ိဳးမွ ဟာသႀကိဳက္ၾက တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကမၻာေပၚမွာ ရွိရွိသမွ် လူမ်ိဳးလူႏြယ္အသီးသီးဟာ လည္း ဟာသကို ႀကိဳက္ၾကတာပါပဲ။ အေရးတႀကီးကိစၥေတြ စဥ္းစားသံုး ဆံုးျဖတ္ရလြန္းလို႔ ဦးေႏွာက္ထဲမွာ က်ပ္ခဲ ေျခာက္ေသြ႕ေနရွာၾကတဲ့ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ မွဴးႀကီးမတ္ ရာ ေသနာပတိႀကီးမ်ားဟာလည္း မ်က္ႏွာေၾကာႀကီးေတြသာ တင္းေန ၾကတာ။ အခြင့္အေရးရရင္ သူတို႔ ခမ်ာမ်ားကလည္း ရယ္ခ်င္ၿပံဳးခ်င္ၾက တာပါပဲ။ ပုထုစဥ္ေတြမို႔ သူတုိ႔ခမ်ာ မ်ား ဟာသမႀကိဳက္ဘဲ မေနၾက ပါဘူးဗ်ာ။ ေရွးေခတ္က ျမန္မာ့ ပေဒသရာဇ္နန္းတြင္းမွာ တိုင္းျပည္ အုပ္ခ်ဳပ္ မင္းလုပ္တဲ့ ဘုရင္စိတ္ႏွလံုး ၾကည္သာရႊင္လန္းေအာင္ သင့္တင့္ ေလ်ာက္ပတ္တဲ့ အေပ်ာ္အျပက္ ဟာသစကားကေလးေတြ တင္ဆက္ေပးရတဲ့ ‘ေပ်ာ္ေတာ္ဆက္’ ဆိုတာ ရွိခဲ့ဖူးပါသတဲ့။ အေနာက္ တိုင္းမွာလည္း နန္းတြင္းေပ်ာ္ေတာ္ ဆက္ဆိုတာ ရွိပ။ သိုးေဆာင္းဘာသာ နဲ႔ Royal Jester လို႔ ေခၚပါသတဲ့။
ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔ ဟာသႀကိဳက္ တယ္ဆိုေပမယ့္ ျမန္မာစာေပမွာ ေတာ့ ‘ဟႆရသ’ေျမာက္တဲ့ ဂႏÄဝင္ စာေပက ရွားပါဘိျခင္း။ ထင္ရွား တာကေတာ့ ‘မန္လည္ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီး’ရဲ႕ ဟာသပါတဲ့။ ကဗ်ာ လကၤာတခ်ိဳ႕ရွိပါတယ္။ (ရဟန္းက်င့္ ဝတ္အရ ဆရာေတာ္ႀကီးရဲ႕ ကဗ်ာ မ်ားဟာ ရသေတာ့ေျမာက္ပါရဲ႕။ အာပတ္ေတာ့ မလြတ္ကင္းပါဘူး။ ဟာသကဗ်ာ ေရးတယ္ဆိုတာ သမၹ ပၸလာပဝါစာ ဖန္တီးတာျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာလိုေတာ့ သိမ္ဖ်င္းတဲ့စကားကို ေျပာျခင္းေပါ့။ သို႔ေသာ္ ဆရာေတာ္ ႀကီးက အာပတ္ေျဖမွာပါ။ အာပတ္ ေျဖရင္ အျပစ္လြတ္ပါတယ္။ ဆရာ ေတာ္ႀကီးက ႏွယ္ႏွယ္ရရမွမဟုတ္တာ ဒါေလးမ်ား။) သဂၤဇာဆရာေတာ္ႀကီး ဟာလည္း ရယ္ရႊင္ဖြယ္ ပံုတိုပတ္စ ကေလးေတြေျပာတတ္ၿပီး ဆရာေတာ္ ႀကီးရဲ႕ ပံုျပင္ကေလးေတြက မွတ္သား စရာ နီတိမ်ားလည္း ပါၾကပါတယ္”။ သဂၤဇာပံုျပင္စာအုပ္အမ်ိဳးမ်ိဳးဟာ ျမန္မာျပည္မွာေတာ့ Best Seller ဗ်။ ဘယ္လိုဟာသစာေရးဆရာမ်ိဳးမွ လိုက္မမီေအာင္ အေရာင္းစြံတဲ့ဟာ သစာအုပ္ပါ။ မယံုရင္ ေလ့လာၾကည့္ ပါ။ ျမန္မာစာေပေလာကမွာ ထိပ္ဆံုး က ေရာင္းအစြံဆံုး စာေရးဆရာဟာ ‘ပီမိုးနင္း’၊ ဒုတိယကေတာ့ ‘သဂၤဇာ ဆရာေတာ္’လုိ႔ ကြၽန္ေတာ္ေျပာဝံ့ပါ တယ္။
ကြၽန္ေတာ္ဟာသဝတၱဳေရးဖို႔ ႀကိဳးစားၾကည့္ဖူးပါတယ္။ မျဖစ္ပါ ဘူး။ လက္ေလွ်ာ့လိုက္ရပါတယ္။ အေနာက္တိုင္းက ကမၻာေက်ာ္ စာေရးဆရာႀကီး Arthur Koestler က ဟာသရဲ႕ အဓိပၸာယ္ကို သိပၸံ နည္းက်က်၊ ေစ့ေစ့စပ္စပ္ဖြင့္ဆို ေရးသားဖူးပါတယ္။ ဆရာႀကီး ေရး ထားတာကို ဖတ္ၾကည့္ၿပီး ဟာသဝတၱဳ ေရးဖို႔ မလြယ္လွမွန္း ပိုသိသြားပါ တယ္။ လူရႊင္ေတာ္မ်ား၊ ဟာသဝတၱဳ ဆရာႀကီးမ်ားကို ကြၽန္ေတာ္က စာေပနယ္မွာ ထိပ္ဆံုးတန္းက ေနရာ ေပးပါတယ္။ ခက္တာက ဒီကေန႔ ျမန္မာေခတ္ၿပိဳင္စာေပနယ္မွာ ဟာသေျမာက္ေအာင္ ေရးသားႏိုင္တဲ့ စာေရးဆရာအတြက္ ေနရာရွိေပ မယ့္ ေနရာနဲ႔ ထိုက္တန္တဲ့ ဟာသ စာေရးဆရာ မရွိေသးတာပါပဲ။ သူ႔ စာအုပ္ကို ဖတ္ရင္ ရယ္ကိုရယ္ရမယ္။ မရယ္ရဘူးဆိုရင္ ေငြတစ္ေထာင္ ေလ်ာ္မယ္လို႔ ၁၉၆၅ ခုႏွစ္ေလာက္က ေၾကာ္ျငာခဲ့တဲ့ စာေရးဆရာ ‘သခင္ တင္ဦး (ကေလာင္ခြဲ ဗိုလ္သခင္ ဆရာ) ကြယ္လြန္ခဲ့တာပဲ ၾကာလွပါ ပေကာဗ်ာ။ သခင္တင္ဦး စိန္ေခၚတဲ့ ‘မဟိုဒင္း’ ဝတၱဳဟာ ဖတ္မိရင္ မရယ္ ဘဲ မေနႏိုင္ပါဘူး။ ႐ုပ္ရွင္႐ိုက္ေတာ့ လည္း အလြန္ေအာင္ျမင္ခဲ့သဗ်။
သတိရတုန္း မိတ္ေဆြစာေရး ဆရာမတစ္ေယာက္ အေၾကာင္း ေျပာျပရဦးမယ္။ အတင္းခ်တယ္မ ထင္ၾကပါနဲ႔။ သူ႔မွာက ဟာသဗီဇ မပါေတာ့ သူႀကိဳးစားၿပီး ဟာသဝတၱဳ ေရးေပမယ့္ မေအာင္ျမင္ရွာပါဘူး။ စာေပေဟာေျပာပြဲက်ေတာ့လည္း သူကပရိသတ္မပ်င္းေအာင္ ျပက္ လံုးထုတ္ဖို႔ ႀကိဳးစားရွာပါတယ္။
ရယ္သံထြက္လာတယ္။ သူ႔ ဘာသာသူတစ္ေယာက္တည္း ရယ္ တာဗ်။ ပရိသတ္ကေတာ့ တိတ္လို႔။
ၾကဴးႏွစ္