ျမန္မာ့ငလ်င္ေဘးေလွ်ာ့ခ်ေရး ႀကိဳတင္လုပ္ေဆာင္သင့္ေသာလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ နည္းလမ္းမ်ား

ျမန္မာ့ငလ်င္ေဘးေလွ်ာ့ခ်ေရး ႀကိဳတင္လုပ္ေဆာင္သင့္ေသာလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ နည္းလမ္းမ်ား
February 22, 2017 Asian Fame

3:26 pm
ျမန္မာ့ငလ်င္ေဘးေလွ်ာ့ခ်ေရး ႀကိဳတင္လုပ္ေဆာင္သင့္ေသာလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ နည္းလမ္းမ်ား

map

ျမန္မာႏိုင္ငံ ငလ်င္ေကာ္မတီက ၂၃-၁၂-၂ဝ၁၇ ေန႔၌က်င္းပခဲ့ေသာ Myanmar Symposium on Earthquake and Related Risk Reduction 2016 ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘူမိသိပၸံအသင္းနာယက ေဒါက္တာသိန္း ေျပာၾကားခဲ့ေသာအဖြင့္ပင္မမိန္႔ခြန္း (Keynote Address) ကို ေဟာေျပာခဲ့သူ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ပံုႏွိပ္ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ငလ်င္အႏၲရာယ္မ်ားေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အနာဂတ္ကာလ၌ ငလ်င္ေဘးေလွ်ာ့ခ်ေရးအတြက္ အေထာက္အကူျပဳမည္ဟု ယံုၾကည္ယူဆသျဖင့္ ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကပင္ ငလ်င္ ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားကို အဆင့္ ျမင့္နည္းလမ္းမ်ားအပါအဝင္ နည္းလမ္းေပါင္းစံု(တိရစၧာန္တို႔၏ အျပဳအမူမ်ား အပါအဝင္) တို႔ျဖင့္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ္လည္း ငလ်င္ႀကိဳတင္ ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားကို မေပးႏိုင္ေသး ပါ။ အနာဂတ္တြင္လည္း ႀကိဳတင္ ခန္႔မွန္းရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေသးဟု တတ္ သိကြၽမ္းက်င္ေသာ ပညာရွင္မ်ားက ယူဆထားၾကသည္။ ဤအေၾကာင္းအရာမ်ားကို ယခင္ေဆာင္းပါးမ်ားတြင္ ေရးသားခဲ့ၿပီးျဖစ္သျဖင့္ ယခု မေရးေတာ့ပါ။

ငလ်င္ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းရန္ မ ျဖစ္ႏိုင္ေသးေသာ္လည္း အနာဂတ္ တြင္ မည္သည့္ေဒသ၌ အျမင့္ဆံုး မည္မွ်ေလာက္ ျပင္းထန္အားႏွင့္ လႈပ္ႏိုင္သည္ဆိုေသာ အခ်က္ကို ကား အေတာ္အတန္ မွန္ကန္စြာ ေျပာဆိုႏိုင္ပါသည္။ ဤအခ်က္မ်ိဳး မ်ားကို ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ တြင္ ေဒါက္တာမ်ိဳးသန္႔ႏွင့္ ဤစာ ေရးသူတို႔ ျပင္ဆင္ေရးဆြဲထားေသာ ”ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ငလ်င္အႏၲရာယ္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ အကဲျဖတ္ေျမပံု” (PSHA Map) တြင္ ေလ့လာေတြ႕ ရွိႏိုင္ပါသည္။ (ထိုေျမပံုကို ယခင္ ေရးခဲ့ေသာ ေဆာင္းပါးအခ်ိဳ႕တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။) ဤအခ်က္မ်ားကို သိရွိႏိုင္ေသာ္လည္း ငလ်င္မ်ား လႈပ္မည့္ ရက္၊ လ တို႔ကို မဆို ထားႏွင့္ ႏွစ္အပိုင္းအျခားကိုပင္ သိႏိုင္စြမ္း မရွိေသးပါ။ ဤသို႔ျဖင့္ ငလ်င္သည္ အစိုးမရ ဟုဆိုႏိုင္ပါသည္။ ငလ်င္ေဘးကို လည္း ေရွာင္လႊဲ၍မရပါ။ သို႔ေသာ္ လည္း လာမည့္ငလ်င္ေဘးမ်ားကို ေလွ်ာ့ခ်ရန္အတြက္ ႀကိဳတင္ကာ ကြယ္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေသာနည္းလမ္း မ်ားႏွင့္ လုပ္ငန္းမ်ားကားရွိပါ သည္။ (၁၅) ခ်က္ကို ေရြးထုတ္ကာ က႑သံုးခုခြဲ၍ တင္ျပပါမည္။

ပညာရွင္မ်ား၏ က႑

၁။ ငလ်င္အႏၲရာယ္မ်ား ေသာ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ား(ပဲခူး၊ ေတာင္ငူ၊ ေနျပည္ေတာ္၊ သာစည္၊ မႏၲေလး၊ စစ္ကိုင္း)ႏွင့္ ငလ်င္အႏၲရာယ္ အေတာ္အတန္ရွိေသာ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ား (ရန္ကုန္၊ ေတာင္ႀကီး)တို႔အတြက္ အႏုစိတ္ ငလ်င္အႏၲရာယ္ျဖစ္ႏိုင္ေျခ အကဲျဖတ္ေျမပံုမ်ား PSHA Microzone Map ကို ေလ့လာ ေဖာ္ထုတ္ေရးဆြဲေပးရန္ အခ်ိဳ႕ၿမိဳ႕ ႀကီးမ်ား (ရန္ကုန္၊ ပဲခူး၊ မႏၲေလး၊ ေတာင္ႀကီး)အတြက္ရွိထားၿပီး အႏုစိတ္ေျမပံုမ်ားကို ေနာက္ထပ္ ေလ့လာခ်က္မ်ားျဖင့္ ထပ္မံရရွိ ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကို အသံုးျပဳ၍ ျပင္ဆင္ေရးဆြဲေပးရန္။

၂။ ပထမအဆင့္အေနျဖင့္ ေဆာက္လုပ္ေရး စည္းမ်ဥ္းမ်ား (Building Code) ကို ေရးဆြဲ၍ ဒုတိယအဆင့္အေနျဖင့္ ငလ်င္ဒဏ္ခံႏိုင္မည့္ အေဆာက္အအံု ပံုစံဆိုင္ရာစည္းမ်ဥ္းမ်ား (Earthquake-resistant Design Code) မ်ားကို ေရးဆြဲေပးရန္။

၃။ ျပည္သူလူထုအတြက္ ငလ်င္ႏွင့္ ဆူနာမီေဘးအႏၲရာယ္ ဆိုင္ရာ ေဆာင္ရန္၊ ေရွာင္ရန္ ပညာေပးလုပ္ငန္းမ်ားကို စာနယ္ ဇင္း၊ ႐ုပ္သံလႊင့္၊ ေဟာေျပာပြဲ၊ ျပပြဲ၊ ရက္တို သင္တန္း၊ အလုပ္႐ံု ေဆြး ေႏြးပြဲတို႔ျဖင့္ အခါအားေလ်ာ္စြာ ျပဳလုပ္ေပးရန္။

ျပည္သူမ်ား၏ က႑

၁။ အေရးႀကီးဆံုးမွာ ငလ်င္ အႏၲရာယ္မ်ားေသာ (သို႔မဟုတ္) အေတာ္ပင္ရွိေသာ ၿမိဳ႕ရြာေဒသ မ်ားတြင္ သားစဥ္ေျမးဆက္ အသက္အိုးအိမ္လံုၿခံဳေရးကို အေလးထား၍ ျပည္သူမ်ားအေန ျဖင့္ေနအိမ္တိုက္တာမ်ားကို အသိ(awareness)၊ သတိ (caution) Óဏ္ႏွစ္ျဖာျဖင့္ ခိုင္ခံ့ေအာင္ ေဆာက္လုပ္ၾကရန္။ ခိုင္ခံ့မႈကို ပထမထားၿပီး လွပမြန္းမံမႈကို ဒုတိယထား၍ေဆာက္လုပ္သင့္ပါသည္။ မိမိတို႔ႏွင့္ တြဲဖက္ေဆာက္လုပ္ေသာ ကန္ထ႐ိုက္တိုက္မ်ားကိုပါ စစ္ ေဆးၾကည့္႐ႈေပးရန္လိုပါမည္။

၂။ မိမိတို႔၏ ေနအိမ္တိုက္တာ မ်ားသည္ အိုေဟာင္းၿပီး ခိုင္ခံ့မႈ နည္းပါးေနပါက ၿဖိဳဖ်က္၍ အသစ္ ေဆာက္လုပ္ရန္။ အေျခအေန သင့္ေသးပါက အင္ဂ်င္နီယာမ်ား၏ အကူအညီျဖင့္ အားျဖည့္ျပင္ဆင္မႈမ်ား (retrofitting) ကို ျပဳလုပ္ၾကရန္။

၃။ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ငလ်င္အာမခံထားရန္ (အထူးသျဖင့္ စက္႐ံု၊ အလုပ္႐ံု၊ အထပ္ျမင့္တိုက္မ်ားအတြက္)

အစိုးရ၏ က႑

၁။ ပညာရွင္မ်ား ေရးဆြဲတင္ျပ လာေသာ ေဆာက္လုပ္ေရး စည္း မ်ဥ္းမ်ားႏွင့္ ငလ်င္ဒဏ္ခံႏိုင္ေသာ အေဆာက္အအံုပံုစံဆိုင္ရာ စည္း မ်ဥ္းမ်ားကို အတည္ျပဳ ျပ႒ာန္းေပး ရန္ႏွင့္ လုိက္နာလုပ္ေဆာင္ရန္ နည္းဥပေဒမ်ားကိုပါ ျပ႒ာန္းေပးရန္။

၂။ အမ်ားျပည္သူသံုး ေဆး႐ံု မ်ား၊ ေက်ာင္းမ်ား၊ ႐ံုးမ်ား၊ ခန္းမ ႀကီးမ်ား၊ အားကစားကြင္းႀကီးမ်ား၊ အထပ္ျမင့္တိုက္ႀကီးမ်ား၊ ကြန္ဒို တိုက္ႀကီးမ်ား၊ တံတားႀကီးမ်ားႏွင့္ ဆည္ႀကီးမ်ားတို႔ကို ပညာရွင္မ်ား ေဖာ္ထုတ္ထားသည့္ ေဒသအလိုက္ခံရဖြယ္ရွိေသာ ျပင္းထန္အားကို ခံႏိုင္မည့္ပံုစံမ်ားျဖင့္ စနစ္တက် စံခ်ိန္စံၫႊန္းမီေအာင္ ေဆာက္လုပ္ေပးရန္။ ဤသို႔ ေဆာက္လုပ္ေစရန္အတြက္ စစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕မ်ားျဖင့္ ၾကပ္မတ္စစ္ ေဆးေပးရန္။

၃။ ငလ်င္အႏၲရာယ္မ်ားေသာ ရွိေသာ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ား(ဥပမာ ပဲခူး၊ မႏၲေလး၊ ရန္ကုန္)တြင္ အေရ အတြက္အားျဖင့္ အေတာ္အတန္ရွိ ေနေသာ စံမမီ၊ မခိုင္ခံ့ေသာ အေဆာက္အအံုမ်ား (sub-standard buildings) (ဥပမာ ေဟာင္ေကာင္လႊာအထပ္ျမင့္တိုက္ အခ်ိဳ႕)၊ အိုမင္းေဆြးျမည့္ေနေသာ တိုက္မ်ားကို ကြၽမ္းက်င္အင္ဂ်င္ နီယာမ်ားႏွင့္ လိုက္လံၾကည့္႐ႈ စစ္ေဆးေစရန္။ အေျခအေနဆိုးေသာ အေဆာက္အအံုမ်ားကို ၿဖိဳဖ်က္၍ အသစ္ေဆာက္လုပ္ေစ ရန္ႏွင့္ အေျခအေနသင့္ေသာ အေဆာက္အအံုမ်ားတြင္အားျဖည့္ ျပင္ဆင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ေစရန္။

၄။ ငလ်င္ႀကီးမ်ားလႈပ္စဥ္ ျဖစ္တတ္ေသာ ေနရာအႏွံ႕ မီး ေလာင္မႈမ်ားကို ၿငိႇမ္းသတ္ရန္ လူ အင္အား၊ ပစၥည္းအင္အားတို႔ကို လံုေလာက္စြာ ႀကိဳတင္ထားရွိရန္။

၅။ ရွာေဖြကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ကူညီပံ့ပိုးေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ထိ ေရာက္ေကာင္းမြန္စြာ လုပ္ေပးႏိုင္ ေရးအတြက္ ႀကိဳတင္ဖြဲ႕စည္း ထားေသာ ခ႐ိုင္အဆင့္ ေဘးဒုကၡ စီမံေဆာင္ရြက္ေရး လုပ္ငန္းအဖြဲ႕မ်ား (Disaster Mangement Taskforces) က ထိေရာက္လက္ ေတြ႕က်မည့္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈမ်ား ႏွင့္ အစီအမံမ်ား ခ်မွတ္ထားရန္။(ထိုလုပ္ငန္းအဖြဲ႕မ်ားသည္ မည္ ကာမတၱမဟုတ္ဘဲ၊ တကယ္တမ္း သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ က်ေရာက္လာလွ်င္ စီမံလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေသာ အဖြဲ႕မ်ားျဖစ္ရန္ လိုပါသည္။)

၆။ အိႏိၵယသမုဒၵရာ ဆူနာမီ သတိေပးစနစ္အစီအစဥ္တြင္ ဆက္လက္ပါဝင္ ပူးေပါင္းလုပ္ ေဆာင္ရန္ႏွင့္ ျမန္မာ့ ကမ္း႐ိုးတန္း ေဒသမ်ားအတြက္ လ်င္ျမန္ထိ ေရာက္မည့္ အခ်ိန္မီဆူနာမီ သတိ ေပးစနစ္ ထူေထာင္ထားရန္။

၇။ ငလ်င္ႀကီးမ်ား လႈပ္ၿပီး ေနာက္ နာရီပိုင္း(သို႔မဟုတ္) ရက္ ပိုင္းအတြင္း ေနာက္ဆက္တြဲ ငလ်င္မ်ား (aftershocks) လႈပ္ေလ့ရွိသျဖင့္ လိုအပ္ပါက ငလ်င္ အႏၲရာယ္ဆက္ရွိေနေသးေၾကာင္း သတိေပးခ်က္မ်ား ထုတ္ျပန္ရန္။

၈။ ဆူနာမီလိႈင္းမ်ားႏွင့္ မုန္တိုင္းဒီလိႈင္းႀကီးမ်ား (storm surge) ၏ ေဘးမွအေတာ္ပင္ အကာအကြယ္ေပးႏိုင္ေသာ ဒီေရေတာမ်ား (လမုေတာမ်ား) ကို ေတာျပဳန္းတီးၿပီး ရြာမ်ားရွိသည့္ ေနရာမ်ား၌ ဦးစားေပး၍ ျပန္လည္စိုက္ပ်ိဳးေပးရန္။ (ဒီေရေတာ ျပဳန္းတီးမႈမွာ အလြန္မ်ားၿပီး ရာခိုင္ႏႈန္း ၂ဝ ေအာက္သာက်န္သည္ဟု ခန္႔မွန္းထားၾကသည္)။

၉။ ငလ်င္ ေဘးအႏၲရာယ္ မ်ားေသာ ျမန္မာျပည္တြင္ ငလ်င္ပညာရွင္မ်ား ( earthquake seismoligists) ႏွင့္ ငလ်င္အင္ဂ်င္ နီယာမ်ား (earthquake engineers) ဆယ္ဂဏန္းစီ ခန္႔သာ ရွိသျဖင့္ ထိုပညာရပ္မ်ားတြင္ အဆင့္ျမင့္ေသာ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံသို႔ ပညာသင္မ်ား(အနည္းဆံုး ၁ဝ ဦးစီ)ကို ဦးစားေပး ေစလႊတ္ရန္။

ေဒါက္တာ သိန္း

Comments (0)

Leave a reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

*